- Гурани-Кәримдә бир дәфә дә инсанлар әфсанәви әбәдилклә горхудулсун вә јахуд, горхудулмуш олмасы ишләнмәмишдир.
- Бәзи рәвајәтләрдә мүәјјән бөјүк ҝүнаһлара ҝөрә ҹәзаланманын (мәсәлән, Гуран охујанын шәраб ичмәси ) мин башлы бир әждаһа[1] илә олмасынын хумс вә зәкатын верилмәсинә һеч бир аидијјаты јохдур.
- Илаһи маариф вә мүасир елмләрлә мәшғул олан алимләр әмәлин заһири вә нәтиҹәси арасында фәрги ачыгҹасына билирләр. Мәсәлән, мүасир елмә әсасән, бәзи кимјәви просесләрин нәтиҹәсиндә торпаг бир мүддәт сонра чеврилиб дадлы бир мејвә олур. Мејвә исә өз нөвбәсиндә инсанын бәдәниндә гана, сүмүкләрә вә мәғзә лазым олан гида маддәләринә, витаминләрә вә саирә чеврилир. Әҝәр мүасир алимләрдән кимсә торпагла ганын арасында заһирдә фәрг олдуғуну дејәрәк, бу просеси инкар етсә, өзүнүн ҹәһаләт вә ағылсызлығыны ашкар етмиш олар. Ислам маарифини өјрәнән алимләрин нәзәриндә дә торпағын һансыса просесдән сонра гана чеврилмәси кими инсанын әмәлләри дә һансыса гануна ҝөрә бир мүддәт сонра мин башлы әждаһаја вә саирә ... чеврилә биләр.[2]
Бәс, јахшы олар ки, илаһи маариф вә елмләрә ағыз әјмәкдәнсә, онлары анлајыб дәрк етмәјә чалышмаг лазымдыр.
[1] Биһаруһ-Әнвар, ҹ.76; сәһ.146; Әли ибн Әндәлиб ибн Муса, Исмајыл ибн Сүлејмандан о да Әнәс ибн Маликдән о да Ислам Пејғәмбәриндән (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) нәгл едир ки, бујурур: "Ҹәһәннәмдә белә бир вади вар ки, бүтүн ҹәһәннәм әһли ондан һәр ҝүн јетмиш мин дәфә ондан азад олмаға көмәк истәјир. Бу вади атәшдән олан бир евдир. О евдә бир гују вар. О гујунун ичиндә бир табут вар. Б утабутун ичиндә мин башы олан бир әждаһа вар. О башын һәр бириндә мин ағзы вар. Һәр ағзында он мин диши вар. Һәр бир дишинин узунлуғу мин дирсәкдир." Әнәс сорушур: Ја Рәсулуллаһ! Бу әзаб кимдән өтрүдүр? Һәзрәт бујурду: "Гуран охујуб шәраб ичәндән өтрүдүр."
[2] Һәсән Сәгәфи, Инсан вә тәфәккүр, ајәтуллаһ Һәсәнзадә Амулинин Агил вә мәгулун вәһдәти китабынын хүласәси, сәһ.51