کد سایت
ar21820
کد بایگانی
27924
نمایه
فرزندان و نسل جعفر کذاب
طبقه بندی موضوعی
تاریخ
خلاصه پرسش
فرزندان و نسل جعفر کذاب که توبه کردند، چه کسانی هستند؟
پرسش
فرزندان و نسل جعفر کذاب که توبه کردند، چه کسانی هستند؟
پاسخ اجمالی
گویا این پرسش در ارتباط با توقیع شریف امام زمان(ع) است که در غیبت صغری هنگام وکالت دومین وکیلشان، «مُحَمَّدَ بْنَ عُثْمَانَ الْعَمْرِی» سؤالاتی به صورت کتبی از محضر آن‌حضرت پرسیده شد که یکی از آن سؤال‌ها درباره پسر جعفر بن هادی(ع) عموی امام زمان(عج)، و فرزندان او بوده است. آن‌حضرت در جواب نوشته‌اند: «اما راه عمویم جعفر و فرزندانش همان راهی است که برادران یوسف پیمودند».[1] یعنی همان‌گونه که برادران حضرت یوسف در نهایت پس از به سلطنت رسیدن آن‌حضرت در مصر، پشیمان شده به گناه و اشتباه خویش اعتراف و عذر خواهی نمودند[2] و حضرت یوسف نیز در جوابشان فرمود: «امروز هیچ سرزنشى بر شما نیست، خدا شما را خواهد آمرزید؛ زیرا او مهربانتر از هر مهربانى است»،[3] پس بدون درنگ از خطای آنان درگذشت.[4]
برادران یوسف نزد پدرشان نیز اظهار ندامت و پشیمانی کردند و درخواست استغفار برای آمرزش گناه خویش نموده‌اند [5] که حضرت یعقوب نیز به آنها وعده استغفار و عفو و بخشش از سوی خداوند رحیم را داده است.[6]و خداوند هم پس از استغفار یعقوب(ع) از طریق وحی به آن‌حضرت عفو و بخشش خویش را اعلام فرموده‌اند.[7]
با عنایت به تشبیه امام زمان(عج) حال عموی خود و فرزندانش را به حال برادران یوسف(ع) می‌توان نتیجه گرفت که: «احتمالاً جعفر و فرزندانش نیز از کار خود پشیمان شده و توبه نموده‌اند و خداوند توبه آنها را قبول و آنان را عفو نموده است».
لازم به ذکر است فقط در یک منبع، کلمه «ابن» در متن این روایت اضافه شده است،[8]یعنی آمده: «أَمَّا سَبِیلُ ابْنِ عَمِّی جَعْفَرٍ وَ وُلْدِهِ فَسَبِیلُ إِخْوَةِ یُوسُفَ(ع)» که با توجه به عدم ذکر «ابن» در منابع دیگر مانند کمال الدین، کتاب الغیبه طوسی، اعلام الوری، الخرائج والجرائح، بحار الانوار، الزام الناصب و...،به نظر میرسد اشتباه در نوشتار صورت گرفته باشد.
فرزندان و نوادگان جعفر توّاب
جعفر بن هادی(ع) دارای سه فرزند بود؛ دو پسر به نام‌‌های «یحیی» و «ابراهیم» و یک دختر به نام «بریهة» داشت.[9]
«بریهه»، اهل کمال و فضل بوده که «محمد بن موسی المبرقع» نوه امام جواد(ع)، او را به همسری گرفته است.[10] بریهه در قم وفات نموده و قبر شریفش در کنار مرقد مطهر «موسی المبرقع بن امام جواد(ع)» واقع در چهل اختران قم در محله آذر می‌باشد.[11]
«ابراهیم» از قم رفت و «یحیی» در میدان زکریا بن آدم نزدیک مقبره «حمزة بن امام موسی بن جعفر(ع)» ساکن شد و با «شهربانویه» دختر امین الدین ابوالقاسم بن مرزبان بن مقاتل ازدواج کرد و نتیجه این ازدواج سه فرزند به نام های: «ابوجعفر»، «فخرالعراق» و «ستیّه» شد و از آنها فرزندان بسیاری در قم به وجود آمد که معروف به «صوفیّه» بودند و بعضی از آنها عالم نسب شناس، حافظ قرآن و متدین بوده‌اند.[12]
برادران یوسف نزد پدرشان نیز اظهار ندامت و پشیمانی کردند و درخواست استغفار برای آمرزش گناه خویش نموده‌اند [5] که حضرت یعقوب نیز به آنها وعده استغفار و عفو و بخشش از سوی خداوند رحیم را داده است.[6]و خداوند هم پس از استغفار یعقوب(ع) از طریق وحی به آن‌حضرت عفو و بخشش خویش را اعلام فرموده‌اند.[7]
با عنایت به تشبیه امام زمان(عج) حال عموی خود و فرزندانش را به حال برادران یوسف(ع) می‌توان نتیجه گرفت که: «احتمالاً جعفر و فرزندانش نیز از کار خود پشیمان شده و توبه نموده‌اند و خداوند توبه آنها را قبول و آنان را عفو نموده است».
لازم به ذکر است فقط در یک منبع، کلمه «ابن» در متن این روایت اضافه شده است،[8]یعنی آمده: «أَمَّا سَبِیلُ ابْنِ عَمِّی جَعْفَرٍ وَ وُلْدِهِ فَسَبِیلُ إِخْوَةِ یُوسُفَ(ع)» که با توجه به عدم ذکر «ابن» در منابع دیگر مانند کمال الدین، کتاب الغیبه طوسی، اعلام الوری، الخرائج والجرائح، بحار الانوار، الزام الناصب و...،به نظر میرسد اشتباه در نوشتار صورت گرفته باشد.
فرزندان و نوادگان جعفر توّاب
جعفر بن هادی(ع) دارای سه فرزند بود؛ دو پسر به نام‌‌های «یحیی» و «ابراهیم» و یک دختر به نام «بریهة» داشت.[9]
«بریهه»، اهل کمال و فضل بوده که «محمد بن موسی المبرقع» نوه امام جواد(ع)، او را به همسری گرفته است.[10] بریهه در قم وفات نموده و قبر شریفش در کنار مرقد مطهر «موسی المبرقع بن امام جواد(ع)» واقع در چهل اختران قم در محله آذر می‌باشد.[11]
«ابراهیم» از قم رفت و «یحیی» در میدان زکریا بن آدم نزدیک مقبره «حمزة بن امام موسی بن جعفر(ع)» ساکن شد و با «شهربانویه» دختر امین الدین ابوالقاسم بن مرزبان بن مقاتل ازدواج کرد و نتیجه این ازدواج سه فرزند به نام های: «ابوجعفر»، «فخرالعراق» و «ستیّه» شد و از آنها فرزندان بسیاری در قم به وجود آمد که معروف به «صوفیّه» بودند و بعضی از آنها عالم نسب شناس، حافظ قرآن و متدین بوده‌اند.[12]
[1]. «وَ أَمَّا سَبِیلُ عَمِّی جَعْفَرٍ وَ وُلْدِهِ فَسَبِیلُ إِخْوَةِ یُوسُفَ(ع)»؛ مجلسى، محمد باقر، بحار الأنوار، محقق، مصحح، جمعى از محققان، ج 50، ص 227، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ دوم، 1403 ق.
[2]. « قالُوا تَاللَّهِ لَقَدْ آثَرَکَ اللَّهُ عَلَیْنا وَ إِنْ کُنَّا لَخاطِئینَ»؛ یوسف، 91.
[3]. «لا تَثْرِیبَ عَلَیْکُمُ الْیَوْمَ یَغْفِرُ اللَّهُ لَکُمْ وَ هُوَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ»؛ یوسف، 92.
[4]. ابن بابویه، محمد بن على، علل الشرائع، ج 1، ص 54، کتاب فروشى داورى، قم، چاپ اول، 1385ش.
[5]. «یا أَبانَا اسْتَغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا إِنَّا کُنَّا خاطِئِینَ»؛ یوسف، 97.
[6]. «قَالَ سَوْفَ أَسْتَغْفِرُ لَکُمْ رَبىِّ إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ»؛ یوسف، 98.
[7]. فیض کاشانى، ملا محسن، تفسیر الصافى، محقق، اعلمی، حسین، ج 3، ص 46، الصدر، تهران، چاپ دوم، 1415ق.
[8]. طبرسى، احمد بن على، الإحتجاج على أهل اللجاج، محقق، مصحح، خرسان، محمد باقر، ج 2، ص 470، نشر مرتضى، مشهد، چاپ اول، 1403 ق.
[9]. قمی، حسن بن محمد، تاریخ قم، ترجمه، قمی، حسن بن علی، محقق، مصحح، انصاری، محمد رضا، ص 583، کتابخانه آیت الله مرعشی، قم، چاپ اول، 1385ش.
[10]. فخر رازی، ابوعبداللّه محمّد بن عمر، الشجرة المبارکة فی أنساب الطالبیة، ص 92، مکتبة آیة الله المرعشى النجفى، قم، چاپ دوم، 1419ق.
[11]. السودانی، فاضل محمد، قم المقدسه عش التشیّع و قیادة الامة، ص 173، بخش «الاربعون کوکباً(چهل اختران)».
[12]. همان، ص 584.