اگر این بیماری -با تأیید متخصصان پزشکی- در اثر آن ضربه باشد، ضارب، ضامن است؛ پس چنانچه به مقدار جنون -که دیه کامل دارد- نرسد، دیهی خاصی در شرع برای آن تعیین نشده است، بلکه در این صورت، ضارب باید ارش بپردازد، که تعیین مقدار آن، بر عهدهی دادگاه و کارشناسان مربوطه در پزشکی قانونی است.
ضمائم:
پاسخ دفاتر مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[1]
حضرت آیت الله العظمی خامنهای (مد ظله العالی):
- بله دیه بر عهده ضارب است.
- موارد مختلف است؛ اگر بر اثر ضربه، عقل او زایل شده و دیوانه شود، دیه او یک دیه انسان کامل است، اما اگر عقل کاملاً از بین نرود، ارش دارد، که به حسب موارد زوال عقل مقدارش فرق میکند.
شایان ذکر است که در صورت مصالحه ننمودن، تعیین مقدار ارش و حکومت بر عهده دادگاه صالحه است.
حضرت آیت الله العظمی شبیری زنجانی (مد ظله العالی):
تعیین ارش در مورد سؤال با حاکم شرع است.
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):
اگر بیماری مذکور در سؤال به جهت نقصان در عقل باشد از موارد حکومت است.
حضرت آیت الله العظمی علوی گرگانی (مد ظله العالی):
اگر پزشکان تشخیص دهند که این اضطراب و حالات روانی خاص، نوعی بیماری است و این بیماری هم در نتیجه ضربه حاصل شده است و اثر ضعف درونی و جسمی مضروب نیست و یا مستند به ضارب میباشد باید ارش گرفته شود و مقدار آن بر اساس تشخیص مصلحت توسط حاکم شرع است و نسبت خاص و معینی در شرع برای آن تعیین نشده است، بلکه به نظر حاکم شرع منوط میباشد.
[1]. استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنهای، شبیری زنجانی، صافی گلپایگانی، علوی گرگانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.