کد سایت
fa107562
کد بایگانی
125148
نمایه
منظور از خلقت ائمه(ع) قبل از حضرت آدم(ع)
طبقه بندی موضوعی
حدیث,خلقت انسان
خلاصه پرسش
آیا آنچه در مورد خلقت نور ائمه(ع) قبل از آفرینش حضرت آدم(ع) وجود دارد، نوعی تشبیه و استعاره نیست؟
پرسش
با توجه به خلقت نوری ائمه اطهار(ع)، جواب این پرسشها را پاسخ دهید:
1. اصولاً هنگامی که سخن از خلقت میشود، مراد خلقت از عدم است. بنابر این، اساس موجودیت پیدا کردن مثل حضرت آدم از عدم بود؛ لذا اگر موجودیت پیامبر اکرم(ص) قبل از ایشان بود - خواه به صورت نور، خواه به صورت ماده و ...- پس ایشان دیگر عدم نبوده و خلق شده بودند. بنابراین در اینجا ما باید بیان کنیم خاتم الانبیاء(ص) بسیار زودتر از أول الأنبیاء خلق شده است!.
2. اگر این به دلیل برتری مرتبه ائمه(ع) نسبت به ما و یا حضرت آدم(ع) بوده است، حضرت عیسی(ع) نیز نسبت به حضرت آدم(ع) و همچنین بقیهی انسانها به جز چهارده معصوم برتر بوده است. پس ایشان نیز نهایتاً مدتی پس از ائمه باید خلق میشد.
3. اینکه فطرت ائمه را متفاوت از فطرت خودمان نشان دهیم چیزی نیست جز پایین آوردن مقام و شأن ائمه؛ به این دلیل که تنها دلیل برتر بودن ائمه نسبت به بقیه انسانها این است که ایشان نیز کاملاً همانندِ ما بشر هستند [آیه قرآن وقتی به پیامبر اکرم(ص) میگوید بگو من هم بشری هستم مثل شما هیچگونه قیدی قرار نمیدهد که با استناد به آن بیان کند فطرت ایشان ذرهای با ما تفاوت داشته است] اما با عزم و اراده خود و البته لطف خدا توانستند به این مقام و جایگاه برسند. اینکه بخواهیم همانندِ ملائکه که به دلیل فطرتشان مانندِ ما قادر به انجام گناه نیستند ائمه را نیز فطرتشان را متفاوت جلوه دهیم تا به نوعی گفته شود فطرتشان در جایگاهی که دارند دخیل بوده است، خلاف نص صریح قرآن و البته در تضاد با بزرگی و شأن ائمه است.
بنابراین میتوانیم دو نتیجه بگیریم:
نخست آنکه این قسمت از روایات را به طور کامل باطل اعلام کنیم و در نتیجه خدشهای نیز به وثاقت راویان ثقه وارد سازیم.
دوم آنکه سخن معصوم را حمل بر استعاره و تشبیه کنیم. مثلا بگوییم معصوم برای فردی که از او سؤال پرسیده است آنهم به صورت استعاره این سخن را بیان کرده و تلویحاً میخواست برتر بودن خود نسبت به تمام خلایق را نشان دهد که البته در برتر بودن معصوم شکی نیست.
پاسخ اجمالی
- بر اساس نظریه ابدیت و دوام فیض، خلقت از عدم محض معنا ندارد؛ بلکه بر این اساس خلقت از عدم به معنای خلقت از عدم مضاف است؛ عدم مضاف یعنی این هیئت و این فرد خاص قبلا نبود، و الآن به وجود آمده است.[1]
- نور وجود غیر از وجود مادی است. نور وجود به معنای وجود نزد علت است؛ ترتیب وجودی نزد علت ممکن است متفاوت با ترتیب در وجود خارجی و مادی باشد و ممکن است مطابق ترتیب مادی باشد.[2]
[1]. ر. ک: «متناهی و غیر متناهی بودن جهان هستی»، 24080؛ «خداوند قبل از خلقت عالم»، 10342؛ «خلقت انسان های جدید پس از پایان این عالم مخلوقات جدید»، 6618؛ «چگونگی ارتباط صفات فعل با حوادث زمانی»، 22291.
[2]. ر. ک: «خلقت نورانی پیامبر(ص)»، 24275؛ «تقدم وجود نوری پیامبر برآدم»، 4378؛ «معنای حدیث لولا فاطمه »، 8251؛ «چگونگی خلقت پیامبر اکرم و نسبت وجود ایشان با سایر موجودات »، 12372.