در فرض سؤال، چاه و امکانات مربوط به آن، متعلق به زارعان است و آنها باید اجاره مدتی که زمین در اختیار آنان بود را پرداخت نمایند. البته برخی از مراجع معتقدند اگر زارعین با اطلاع از اینکه زمین، موقوفه بوده و شرعاً حق تصرف نداشتند، تصرفاتی کرده باشند، بابت سازههای جدید، چیزی مستحق نیستند.
ضمائم:
پاسخ دفاتر مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[1]
حضرت آیت الله العظمی خامنهای (مد ظله العالی):
در فرض سؤال، آب چاه و امتیاز آن مربوط به زارعین است. البته اگر نزاعی در بین است باید از طریق مراجع قانونی پیگیری شود.
حضرت آیت الله العظمی شبیری زنجانی (مد ظله العالی):
از جزئیات قضیه اطلاعی نداریم. اگر زارعین با علم و اطلاع از این که زمین، موقوفه است - و شرعاً حق تصرف ندارند - تصرفاتی کرده باشند بابت مستحدثات و زحماتشان، چیزی را مستحق نمیشوند.
حضرت آیت الله العظمی علوی گرگانی (رحمة الله علیه):
چاه و هزینههای مربوطه که توسط زارعین انجام گرفته است برای خود زارعینی است که آن هزینه را کردهاند و صرفا زمین موقوفه خواهد بود.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
متعلق به زارعین میباشد، اما باید اجاره این مدت را بدهند؛ در مورد ادامه استفاده با موقوف علیهم توافق نمایند.
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):
بر اساس قوانین موضوعه در این زمینه عمل شود.
[1]. استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنهای، شبیری زنجانی، علوی گرگانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.