این ماجرا و این دعا در منابع کهن وجود نداشته و با جستوجویی که در منابع در دسترس داشتیم، آنرا در کتاب جنة الماوی[1] تألیف حاج میرزا حسین نوری(متوفای 1320 ق) یافتیم که ایشان از کتاب الکلم الطیب و الغیث الصیب تألیف سید علی خان مدنی(متوفای 1120 ق) اینگونه نقل میکند:
شیخ حاج علی مکی گرفتار مشکل عجیبی شد و از سوی دشمنان در تنگنا قرار گرفت، به گونهای که از کشته شدن خود میترسید. پس از مدتی (به حالت کرامت) دعای نگاشتهای را در جیب خود یافت، بدون اینکه کسی آنرا به وی داده باشد. او بسیار تعجب کرد و حیران ماند تا اینکه در خواب، گویندهای از صالحان و زاهدان، به وی گفت ما به تو دعایی دادیم، آنرا بخوان تا از تنگنا و گرفتاری نجات یابی. برای من روشن نشد که گویندهی این جمله چه کسی بود. در مرحلهی بعد امام زمان(عج) را دیدم که فرمود دعایی که به تو دادهایم را بخوان و به هر کسی که خواستی تعلیم ده.
شیخ علی گفت: من بارها این دعا را امتحان کردم و هر مرتبه دعای من مستجاب شد و مشکلم برطرف گردید.
بعد از مدتی آن دعا را گم کردم و به دلیل کوتاهی خود در حفظ این دعا ناراحت شدم و استغفار میکردم که شخصی نزد من آمد و گفت این دعا را در مکانی که گمان نمیکردم از آنجا عبور کنم یافتم. من نیز دعا را گرفته و سجده شکر به جا آوردم. آن دعا این بود:
«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ رَبِّ أَسْأَلُک مَدَداً رُوحَانِیاً تُقَوِّی بِهِ قُوَی الْکلِّیةِ وَ الْجُزْئِیةِ حَتَّی أَقْهِرَ عبادی نَفْسِی کل نفس قاهرة فَتَنْقَبِضَ لِی إِشَارَةُ رَقَائِقِهَا انْقِبَاضاً تَسْقُطُ بِهِ قُوَاهَا حَتَّی لَا یبْقَی فِی الْکوْنِ ذُو رُوحٍ إِلَّا وَ نَارُ قَهْرِی قَدْ أَحْرَقَتْ ظُهُورَهُ یا شَدِیدُ یا شَدِیدُ یا ذَا الْبَطْشِ الشَّدِیدِ یا قَهَّارُ أَسْأَلُک بِمَا أَوْدَعْتَهُ عِزْرَائِیلَ مِنْ أَسْمَائِک الْقَهْرِیةِ فَانْفَعَلَتْ لَهُ النُّفُوسُ بِالْقَهْرِ أَنْ تُودِعَنِی هَذَا السِّرَّ فِی هَذِهِ السَّاعَةِ حَتَّی أُلَینَ بِهِ کلَّ صَعْبٍ وَ أُذَلِّلَ بِهِ کلَّ مَنِیعٍ بِقُوَّتِک یا ذَا الْقُوَّةِ الْمَتِینَ»؛[2]
عبارتپردازیهایی که در این دعا وجود دارد با ادعیه مأثور همخوانی چندانی نداشته و نیز مواردی در آن وجود دارد که ترجمه دقیقی نمیتوان از آن ارائه داد. به هر حال، ترجمه آن میتواند اینگونه باشد:
خداوندا، از پیشگاه تو میخواهم مرا به وسیلهی نیروهای روحانی آنچنان یاری و مدد فرمایی که تمام قوای ریز و درشتم تقویت شوند، به صورتی که بر همه موجودات عالم وجود، برتری پیدا کنم و آتش قهر و قدرت من پشت آنها را بشکند. ای از همه قویتر، ای از همه قویتر و ای صاحب قدرت کوبنده و ای قهّار! از درگاه تو تقاضا میکنم از همان نامهای نیروبخش خودت که در اختیار عزرائیل قرار داده و در سایهی آن تمام بندگانت مقهور و مغلوب او شدهاند، از همان سرّ، هم اکنون و در این ساعت به من مرحمت فرمایی تا با استفاده از آن، تمام سختیها را بر خودم آسان نموده و همهی گردنکشان را خوار و ذلیل گردانم، ای آنکه صاحب قدرتهای استواری.
کیفیت خواندن این دعا اینگونه است که در سحر سه مرتبه - در صورت امکان - و صبح سه مرتبه و در شب هم سه مرتبه خوانده شود و چنانچه مشکل شدید بود، بعد از خواندن آن سی مرتبه بگوید: «یَا رَحْمَانُ یَا رَحِیمُ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ أَسْأَلُکَ اللُّطْفَ بِمَا جَرَتْ بِهِ الْمَقَادِیرُ».
اما در مورد اعتبار این دعا باید گفت که از دیدگاه سندشناسی و اعتبارسنجی روایات، این روایت در دسته روایات بیسند و بسیار ضعیف ارزیابی میشود؛ اما از آنجا که بخشی از این دعا با عقاید شیعی منافاتی نداشته و مشابه آنرا در ادعیه دیگر نیز میتوان یافت و بخشهای دیگر نیز اینگونه نیست که قابل توجیه نباشد، اگر فردی تصمیم به خواندن آنرا دارد باید به قصد رجاء این کار را انجام دهد.
[1]. این کتاب به همراه جلد 53 بحار الانوار منتشر شده است.
[2]. ر. ک: بحار الانوار، ج 53، ص 225 - 226، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق.