«جاثلیق» که در متون دینی و در برخی روایات از او یاد شده، نام فرد خاصی نیست؛ بلکه عنوان و یکی از درجات و رتبههای روحانون مسیحی است. اما اینکه «جاثلیق» در کدامین رتبه قرار دارد، لغتشناسان اینگونه گفتهاند:
رئیس یا روحانی نصاری، عالم و عابد ترسایان، پیشوا، و رئیس اسقفها را «جاثلیق» میگویند.[1]
«جاثلیق»، رهبر مسیحیان در شهرهای اسلامی و مستقر در بغداد بود که زیر دست «بطریق» شهر انطاکیه فعالیت میکرد.
در ردهبندیهای بعدی، «مطران» زیردست «جاثلیق» بود و بعد از آن «اسقف» بود که زیردست «مطران» در هر شهر قرار میگرفت. بعد از آنها هم به ترتیب، «قسیس» و «شماس» قرار میگرفتند.
به قاضی مسیحیان هم «جاثلیق» گفته میشود.[2]
در تعریف دیگر گفته شده است: کاتولیسیسم (به انگلیسی:Catholicism) ) یکی از شاخههای مهم مسیحیت است که از شاخههای اصلی دیگر مسیحیت(ارتدکس و پروتستان) پیروان بیشتری دارد. در عربی، کاتولیک را «جاثلیق» میگویند که اصطلاحاً به پیشوای دینی مسیحیان شرقی گفته میشد.[3]
بنابر این، وقتی گفته می شود جاثلیق با امامانی؛ مانند امام علی(ع) و امام رضا(ع) گفتوگوها و مناظراتی علمی داشت، مراد از این واژه، شخص خاصی نیست؛ بلکه ناظر به یکی از رهبران دینی مسیحیان است.
[1]. ر. ک: فرهنگ معین؛ لغتنامه دهخدا، واژه «جاثلیق».
[2]. ر. ک: کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج 1، ص 564، پاورقی، قم، دار الحدیث.
[3]. https://fa.wikipedia.org/