واژۀ "طلقا" یا "آزاد شدگان" برگرفته از عبارتی است که پیامبر گرامی اسلام (ص) هنگام فتح مکه خطاب به ساکنان آن که از روی میل یا اکراه تظاهر به اسلام میکردند، بیان فرمودند.
به عبارت دیگر؛ چون مکه با استفاده از نیروی نظامی به تصرف مسلمانان درآمد، اهالی آن که سال ها در حال جنگ با پیامبر (ص) بودند، بسان اسیرانی قلمداد می شدند که تصمیم گیری در مورد آنها در اختیار آن حضرت بود که با دستور "اذهبوا فأنتم الطلقاء" فرمان آزادی آنها امضا شد.[1]
از طرفی؛ چون عباس و عقیل از افرادی بودند که علی رغم علاقه ای که به پیامبر اسلام داشتند، پا را از شهر مکه فرا نگذاشته و چون دیگر مسلمانان به مدینه مهاجرت نکردند و یا دست کم در خود شهر مکه نیز اسلام خویش را قبل از فتح آن توسط سپاه پیامبر (ص) علنی نکرده بودند، امام باقر (ع) در این روایت، عباس و عقیل را در مقایسه با دو شهید بزرگوار اسلام از بنی هاشم (حمزه و جعفر طیار) مانند آزاد شدگانی به شمار آورده است که مشمول عفو پیامبر شده اند.[2]
[1] کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج 3، ص 512، ح 2، دار الکتب الإسلامیة، تهران، 1365ش.
[2] همان، ج 8، ص 189، ح 216.