در این پرسش چند مطلب ذکر شده که با بررسی آنها به پاسخ خواهیم رسید:
الف. درگیری بین سپاه امام حسین(ع) و لشکر اموی، اوایل صبح روز عاشورا آغاز شد. البته قرار بود که کوفیان روز نهم محرّم حمله را شروع کنند. اما امام از آنها یک شب را مهلت گرفت.[1] بنا بر این، مقدار زمانی که جنگ به تأخیر افتاد فقط یک شب بود و فردای آن روز جنگ شروع شد. در بین کسانی که پیش از ظهر به شهادت رسیدند، می‌توان به افرادی مثل حرّ بن یزید ریاحی، مسلم بن عوسجه و جون غلام امام حسین(ع)، اشاره کرد.[2]
ب. با مراجعه به مقاتل، معلوم می‌شود که همه‌ی افراد به صورت تن به تن و تک نفره به جنگ نرفته‌اند، بلکه برخی از اصحاب امام به صورت دسته‌جمعی و در گروه‌های ده یا یازده نفره به دشمن حمله ور شده‌اند.[3]
ج. ثابت نیست که امام حسین(ع) بر بالین همه‌ی شهدا حاضر شده و یا اگر هم حاضر شده باشد، مدّت زیادی در آنجا توقّف کرده باشد.
با توجه به مطالب ذکر شده، وقوع جریانات روز عاشورا امکان پذیر بوده است.
[1]. سید ابن طاوس، اللهوف فی قتلی الطفوف، ص 54، انوار الهدی، قم، چاپ اول، 1417ق.
[2]. همان، ص 62 - 64.
[3]. شیخ مفید، محمد بن محمد، الارشاد فی معرفه حجج الله علی العباد، مؤسسه آل البیت علیهم السلام، ج 2، ص 105، کنگره شیخ مفید، قم، چاپ اول، 1413ق.