کد سایت
fa34520
کد بایگانی
41794
نمایه
جایگاه و منزلت زن در روایات
طبقه بندی موضوعی
حدیث
خلاصه پرسش
جایگاه و منزلت زن در روایات چگونه است؟
پرسش
لطفاً چند نمونه از احادیثی که صحیح السند یا موثّق یا متواتر یا مشهور، که در خصوص شأن و منزلت زن از ائمه اطهار(ع) وارد شده، را بیان کنید.
پاسخ اجمالی
پیش از بیان روایات باید گفت؛ قرآن بارها اعلام کرده که زن و مرد با یکدیگر در برابر خداوند از جایگاه مساوی برخوردار بوده و ملاک ارزش افراد تقوای آنان است:
«خداوند، درخواست آنها را پذیرفت؛ [و فرمود:] من عمل هیچ عمل‌کننده‌اى از شما را، زن باشد یا مرد، ضایع نخواهم کرد؛ شما هم‌نوعید، و از جنس یکدیگر!».[1]
«و کسى که چیزى از اعمال صالح را انجام دهد، خواه مرد باشد یا زن، در حالى که ایمان داشته باشد، چنان کسانى داخل بهشت می‌شوند؛ و کمترین ستمى به آنها نخواهد شد».[2]
«هر کس بدى کند، جز بمانند آن کیفر داده نمی‌شود؛ ولى هر کس کار شایسته‌اى انجام دهد -خواه مرد یا زن- در حالى که مؤمن باشد آنها وارد بهشت می‌شوند و در آن روزى بی‌حسابى به آنها داده خواهد شد».[3]
روایاتی که در شأن و منزلت زن در منابع روایی ذکر شده بسیار است که به ذکر چند نمونه بسنده می‌کنیم:
1. امام صادق(ع): «هر گاه زن نماز پنج‌گانه خود را بخواند و روزه ماه رمضانش را بگیرد، و حج خانه خدا را [در صورت استطاعت] انجام دهد، و از شوهر خود اطاعت کند و داراى ولایت امیر مؤمنان علی(ع) باشد، پس از هر دری از درهای بهشت که بخواهد داخل بهشت شود».[4]
2. امام علی(ع): «رسول خدا(ص) از جهاد یاد کرد. زنى به رسول خدا گفت: اى رسول خدا! از این جهاد [چیزی] براى زنان نیست؟ پیامبر فرمود: براى زن در فاصله حاملگى تا زایمانش و تا از شیر گرفتن فرزندش اجرى است چونان اجر کسى که خود را در راه خدا [و جهاد] قرار داده است، پس اگر در این فاصله بمیرد موقعیّت شهید را دارد».[5]
3. مردى خدمت پیامبر اکرم(ص) آمد و گفت: همسرى دارم که چون به خانه درمی‌آیم به استقبالم می‌شتابد و چون بیرون می‌آیم مرا بدرقه می‌کند و چون مرا غصه‌دار می‌بیند می‌پرسد که چه غصه‌اى دارى؟ اگر به خاطر روزیت غصه می‌خورى که دیگرى (خدا) آن‌را براى تو به عهده گرفته است و اگر در ارتباط با امور آخرتت غصه می‌خورى خداوند بر غصه‌ات بیفزاید، رسول خدا(ص) فرمود: «خداوند کارگزارانى دارد و این زن از کارگزاران خداست و نیمى از اجر شهیدان از آن اوست».[6]
4. ابوحمزه گوید: از جابر انصارى شنیدم که می‌گفت: ما همراه پیامبر(ص) نشسته بودیم سخن از زنان و فضیلت برخى از آنان بر بعضى بود. رسول خدا(ص) فرمود: «آیا شما را از بهترین زنان‌تان با خبر سازم. گفتیم: آرى اى رسول خدا! حضرت به ما خبر داد و فرمود: از بهترین زنان شما همان زنى است که در فرزند‌آوری سستی نکند، بسیار مهرپیشه، پوشیده و خویشتن‌دار باشد در میان بستگان، وزین و گرانقدر بوده و با شوهرش فروتن باشد. خود را براى شوهرش بیاراید، اما خویشتن را از دید دیگران مصون نگه‌دارد، به سخن شوهرش گوش فرا دهد و خواهش او را بپذیرد و هنگامى که با او خلوت کند، نیازهای جنسی شوهرش را برطرف کند...».[7]
نمایه‌های مرتبط:
شخصیت و جایگاه زن در اسلام، ۲۶۵
مقام و جایگاه زن، 6519
زن و مرد، سؤال 11855
برتری مردان نسبت به زنان در برخی جنبه‌ها، سؤال 6580
عدم برتری مرد بر زن، سؤال 531
عقل و ایمان زنان در کلام امام علی (ع)، سؤال 4897
«خداوند، درخواست آنها را پذیرفت؛ [و فرمود:] من عمل هیچ عمل‌کننده‌اى از شما را، زن باشد یا مرد، ضایع نخواهم کرد؛ شما هم‌نوعید، و از جنس یکدیگر!».[1]
«و کسى که چیزى از اعمال صالح را انجام دهد، خواه مرد باشد یا زن، در حالى که ایمان داشته باشد، چنان کسانى داخل بهشت می‌شوند؛ و کمترین ستمى به آنها نخواهد شد».[2]
«هر کس بدى کند، جز بمانند آن کیفر داده نمی‌شود؛ ولى هر کس کار شایسته‌اى انجام دهد -خواه مرد یا زن- در حالى که مؤمن باشد آنها وارد بهشت می‌شوند و در آن روزى بی‌حسابى به آنها داده خواهد شد».[3]
روایاتی که در شأن و منزلت زن در منابع روایی ذکر شده بسیار است که به ذکر چند نمونه بسنده می‌کنیم:
1. امام صادق(ع): «هر گاه زن نماز پنج‌گانه خود را بخواند و روزه ماه رمضانش را بگیرد، و حج خانه خدا را [در صورت استطاعت] انجام دهد، و از شوهر خود اطاعت کند و داراى ولایت امیر مؤمنان علی(ع) باشد، پس از هر دری از درهای بهشت که بخواهد داخل بهشت شود».[4]
2. امام علی(ع): «رسول خدا(ص) از جهاد یاد کرد. زنى به رسول خدا گفت: اى رسول خدا! از این جهاد [چیزی] براى زنان نیست؟ پیامبر فرمود: براى زن در فاصله حاملگى تا زایمانش و تا از شیر گرفتن فرزندش اجرى است چونان اجر کسى که خود را در راه خدا [و جهاد] قرار داده است، پس اگر در این فاصله بمیرد موقعیّت شهید را دارد».[5]
3. مردى خدمت پیامبر اکرم(ص) آمد و گفت: همسرى دارم که چون به خانه درمی‌آیم به استقبالم می‌شتابد و چون بیرون می‌آیم مرا بدرقه می‌کند و چون مرا غصه‌دار می‌بیند می‌پرسد که چه غصه‌اى دارى؟ اگر به خاطر روزیت غصه می‌خورى که دیگرى (خدا) آن‌را براى تو به عهده گرفته است و اگر در ارتباط با امور آخرتت غصه می‌خورى خداوند بر غصه‌ات بیفزاید، رسول خدا(ص) فرمود: «خداوند کارگزارانى دارد و این زن از کارگزاران خداست و نیمى از اجر شهیدان از آن اوست».[6]
4. ابوحمزه گوید: از جابر انصارى شنیدم که می‌گفت: ما همراه پیامبر(ص) نشسته بودیم سخن از زنان و فضیلت برخى از آنان بر بعضى بود. رسول خدا(ص) فرمود: «آیا شما را از بهترین زنان‌تان با خبر سازم. گفتیم: آرى اى رسول خدا! حضرت به ما خبر داد و فرمود: از بهترین زنان شما همان زنى است که در فرزند‌آوری سستی نکند، بسیار مهرپیشه، پوشیده و خویشتن‌دار باشد در میان بستگان، وزین و گرانقدر بوده و با شوهرش فروتن باشد. خود را براى شوهرش بیاراید، اما خویشتن را از دید دیگران مصون نگه‌دارد، به سخن شوهرش گوش فرا دهد و خواهش او را بپذیرد و هنگامى که با او خلوت کند، نیازهای جنسی شوهرش را برطرف کند...».[7]
نمایه‌های مرتبط:
شخصیت و جایگاه زن در اسلام، ۲۶۵
مقام و جایگاه زن، 6519
زن و مرد، سؤال 11855
برتری مردان نسبت به زنان در برخی جنبه‌ها، سؤال 6580
عدم برتری مرد بر زن، سؤال 531
عقل و ایمان زنان در کلام امام علی (ع)، سؤال 4897
[1]. آل عمران، 195. «فَاسْتَجابَ لَهُمْ رَبُّهُمْ أَنِّی لا أُضیعُ عَمَلَ عامِلٍ مِنْکُمْ مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثى بَعْضُکُمْ مِنْ بَعْضٍ».
[2]. نساء، 124. «وَ مَنْ یَعْمَلْ مِنَ الصَّالِحاتِ مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثى وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَأُولئِکَ یَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ وَ لا یُظْلَمُونَ نَقیراً».
[3]. غافر، 40. «وَ مَنْ عَمِلَ صالِحاً مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثى وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَأُولئِکَ یَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ یُرْزَقُونَ فیها بِغَیْرِ حِسابٍ».
[4]. شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ج 3، ص 441، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1413ق.
[5]. همان، ص 561.
[6]. همان، ص 389.
[7]. همان.