کد سایت
fa36411
کد بایگانی
44083
نمایه
شرایط نیابت در حج
طبقه بندی موضوعی
گوناگون
خلاصه پرسش
شرائط نیابت در حج چیست و آیا فردی که خود به حج نرفته، می تواند نایب قرار گیرد؟
پرسش
آیا کسی که تا به حال به مکه نرفته است، می‌تواند به نیابت از شخصی دیگر به مکه رود؟
پاسخ اجمالی
مراجع عظام تقلید برای شخصی که نایب در اعمال حج واجب یا عمره‌ی مستحبی می‌شود، امورى را شرط کرده‌اند:
1. بلوغ؛[1](بنابر احتیاط واجب).
2. عقل؛
3. ایمان؛ (یعنى اعتقاد به امامت دوازده امام داشته باشد).[2]
4. [فردی ثقه و قابل اعتماد باشد؛ به طوری‌که] از انجام عمل توسط او اطمینان حاصل شود.[3] اما بعد از عمل، اطمینان به صحت عمل او لازم نیست.
5. آشنایى نایب با اعمال و احکام حج؛ هرچند با فراگیرى در حال عمل و با راهنمایی شخصی دیگر باشد.
6. در آن سال حج واجب دیگری [چه از طرف خود و یا شخصی دیگر] بر گردن نایب نباشد.
7. نایب در ترک بعضی از افعال حج معذور[4] نباشد؛ ولى عذرهایى که در خود حج پیش مى‌آید مانعى ندارد.[5] مثل اینکه نایب، زنی باشد که قبل از احرام، خون حیض ببیند و این امر موجب تغییراتی در اعمال او شود.[6]
توجه به این نکته نیز ضروری است که اگر نایب، خود به حج نرفته باشد، این موضوع مانع از صحت نیابت او نبوده و هر فردی که دارای شرایط فوق باشد می‌تواند نایب در حج واجب یا عمره مفرده شود.
1. بلوغ؛[1](بنابر احتیاط واجب).
2. عقل؛
3. ایمان؛ (یعنى اعتقاد به امامت دوازده امام داشته باشد).[2]
4. [فردی ثقه و قابل اعتماد باشد؛ به طوری‌که] از انجام عمل توسط او اطمینان حاصل شود.[3] اما بعد از عمل، اطمینان به صحت عمل او لازم نیست.
5. آشنایى نایب با اعمال و احکام حج؛ هرچند با فراگیرى در حال عمل و با راهنمایی شخصی دیگر باشد.
6. در آن سال حج واجب دیگری [چه از طرف خود و یا شخصی دیگر] بر گردن نایب نباشد.
7. نایب در ترک بعضی از افعال حج معذور[4] نباشد؛ ولى عذرهایى که در خود حج پیش مى‌آید مانعى ندارد.[5] مثل اینکه نایب، زنی باشد که قبل از احرام، خون حیض ببیند و این امر موجب تغییراتی در اعمال او شود.[6]
توجه به این نکته نیز ضروری است که اگر نایب، خود به حج نرفته باشد، این موضوع مانع از صحت نیابت او نبوده و هر فردی که دارای شرایط فوق باشد می‌تواند نایب در حج واجب یا عمره مفرده شود.
[1]. حضرات آیات خویی، تبریزی، مکارم و سیستانی: (...در حج یا عمره‌ی واجب، اما در مستحبی، عمل غیر بالغی که ممیز باشد با اذن ولىّ صحیح است)؛ آیت‌اللّٰه بهجت: (اگر بچه ممیّز باشد، خالى از رجحان نیست که نیابت وى صحیح باشد).
[2]. آیت‌اللّٰه خامنه‌اى: (بنابر احتیاط واجب، نیابت غیر مؤمن کفایت نمى‌کند).
[3]. آیات عظام تبریزى و خویى: (و اگر نایب ثقه باشد خبر دادن او کافى است)؛ آیت اللّٰه سیستانى: (اگر خبر داد که از طرف او انجام داده و از خبرش وثوق و اطمینان حاصل نشد، در این صورت اکتفا به خبر دادن او اشکال دارد).
[4]. «معذور» کسى است که نتواند اعمال اختیارى حج را انجام دهد، ولى انجام قربانی توسط خود فرد، حتى در حال اختیار هم لزومی ندارد.
[5]. امام خمینى: (در این فرض نیز نیابت صحیح نیست)؛ آیت اللّٰه خامنه‌اى: (در صورتى که عذر منجرّ به نقص در اعمال شود نیابت صحیح نیست).
[6]. ر.ک: محمودى، محمد رضا، مناسک حج (محشّٰى)، ص 72 - 80، نشر مشعر، تهران، ویرایش‌جدید، 1429 ه ق؛ شاهرودى، سید مرتضى موسوى، جامع الفتاوى (مناسک حج)، ص 45، نشر مشعر، قم، سوم، 1428 ه ق.