کد سایت
fa40396
کد بایگانی
49374
نمایه
آفت عقل از دیدگاه امام علی در نامه 31 نهج البلاغه
طبقه بندی موضوعی
حدیث
خلاصه پرسش
آفت عقل از دیدگاه امام علی در نامه 31 نهج البلاغه چیست؟
پرسش
آفت عقل از دیدگاه امام علی در نامه 31 نهج البلاغه چیست؟
پاسخ اجمالی
۱. در مورد عقل و جایگاه ویژهاش در مکتب اسلام، این پاسخها را مطالعه کنید: ۴۷۴۴۰، ۱۱۳۴۳.
۲. اما این نیروی با ارزش خدا دادی گاهی از تمییز و تشخیص حق و جدا کردن آن از باطل باز میماند و آن هنگامی است که انسان دچار بیماری اعجاب و خود بزرگ بینی و بزرگ دیدن افعال و صفات خویش گردد. چنانکه امام علی(ع) در خطبه 31 نهج البلاغه ضمن سفارش به امام حسن(ع) میفرماید: «وَ اعْلَمْ أَنَّ الْإِعْجَابَ ضِدُّ الصَّوَابِ وَ آفَةُ الْأَلْبَابِ فَاسْعَ فِی کَدْحِکَ وَ لَا تَکُنْ خَازِناً لِغَیْرِکَ»؛[1] ای پسرم آگاه باش و بدان خود بزرگ بینی و بزرگ دیدن کارها و صفات خود منافات با حق و حقیقت دارد، و آفت عقل و آسیب رساننده به آن است. پس برای آخرت خودت سعی و تلاش کن، دنبال جمع آوری دنیا و ذخیره آن برای غیر خودت نباش.
از این کلام امام(ع) به دست میآید؛ دنبال دنیا رفتن بدون در نظر داشتن آخرت و تبعیت از هواهای نفسانی و دنیاپرستی به عقل آسیب میرساند و سبب پوشیده شدن نور عقل میشود، چنانکه گفته شد: «إنارة العقل مکسوف بطوع الهوی»؛ با پیروی از هوای نفسانی است که نورفشانی عقل پوشیده خواهد شد. هنگامی که خورشید عقل با سایه هوا و هواپرستی تیره و پوشیده شود دیگر عقل، انسان را به خوبیها امر و از بدیها نهی نمیکند و هر چه از انسان صادر میشود ضلالت و گمراهی خواهد بود. چنین فردی از دستآورد عقل سلیم که کسب بهشت و اطاعت و عبادت پروردگار و...، است محروم خواهد ماند.[2]
۲. اما این نیروی با ارزش خدا دادی گاهی از تمییز و تشخیص حق و جدا کردن آن از باطل باز میماند و آن هنگامی است که انسان دچار بیماری اعجاب و خود بزرگ بینی و بزرگ دیدن افعال و صفات خویش گردد. چنانکه امام علی(ع) در خطبه 31 نهج البلاغه ضمن سفارش به امام حسن(ع) میفرماید: «وَ اعْلَمْ أَنَّ الْإِعْجَابَ ضِدُّ الصَّوَابِ وَ آفَةُ الْأَلْبَابِ فَاسْعَ فِی کَدْحِکَ وَ لَا تَکُنْ خَازِناً لِغَیْرِکَ»؛[1] ای پسرم آگاه باش و بدان خود بزرگ بینی و بزرگ دیدن کارها و صفات خود منافات با حق و حقیقت دارد، و آفت عقل و آسیب رساننده به آن است. پس برای آخرت خودت سعی و تلاش کن، دنبال جمع آوری دنیا و ذخیره آن برای غیر خودت نباش.
از این کلام امام(ع) به دست میآید؛ دنبال دنیا رفتن بدون در نظر داشتن آخرت و تبعیت از هواهای نفسانی و دنیاپرستی به عقل آسیب میرساند و سبب پوشیده شدن نور عقل میشود، چنانکه گفته شد: «إنارة العقل مکسوف بطوع الهوی»؛ با پیروی از هوای نفسانی است که نورفشانی عقل پوشیده خواهد شد. هنگامی که خورشید عقل با سایه هوا و هواپرستی تیره و پوشیده شود دیگر عقل، انسان را به خوبیها امر و از بدیها نهی نمیکند و هر چه از انسان صادر میشود ضلالت و گمراهی خواهد بود. چنین فردی از دستآورد عقل سلیم که کسب بهشت و اطاعت و عبادت پروردگار و...، است محروم خواهد ماند.[2]
[1]. شریف الرضى، محمد بن حسین، نهج البلاغة، محقق و مصحح: صبحی، صالح، ص 397 - 398، هجرت، قم، چاپ اول، 1414 ق.
[2]. هاشمى خویى، میرزا حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، مترجم، حسن زاده آملىٍ، حسن، کمره اى، محمد باقر، محقق، مصحح، میانجى، ابراهیم، ج 15، ص 40، مکتبة الإسلامیة، تهران، چاپ چهارم، 1400 ق.