کد سایت
fa41506
کد بایگانی
50824
نمایه
منظور از أبی عبدالله و أبو الحسن در روایات
طبقه بندی موضوعی
درایه الحدیث,بیشتر بدانید
خلاصه پرسش
کنیه «أبو عبدالله» و «أبو الحسن» که در روایات وجود دارد، اشاره به کدام یک از ائمه(ع) دارد؟
پرسش
منظور از «أبی عبدالله» «أبو الحسن» و ... اشاره به کدام ائمه دارد و اگر بدون قرینه باشد، حمل بر کدام امام می‌شود؟
پاسخ اجمالی
1. کنیه «ابو عبدالله» برای امام حسین(ع) و امام جعفر صادق(ع) استفاده شده است، ولی در بیشتر موارد موجود در روایات، مقصود از آن، امام صادق(ع) است؛ مانند:
محمّد بن یحیی العطار عن احمد بن ابی زاهر عن الحسن بن موسی عن علی بن حسان عن عبد الرحمن بن کثیر قال سمعت ابا عبدالله (ع) یقول: «نَحْنُ وُلَاةُ أَمْرِ اللَّهِ وَ خَزَنَةُ عِلْمِ اللَّهِ وَ عَیْبَةُ وَحْیِ اللَّه».[1]
2. مقصود از «ابوالحسن» اگر با با قید «الاوّل» و یا قید «الماضی» باشد، کنیه امام موسی کاظم(ع) خواهد بود و اگر مقیّد به «الرضا» و یا «الثانی» باشد، مقصود امام رضا(ع) است، و اگر مقیّد به «الثالث» باشد، مراد از آن، امام هادی(ع) خواهد بود. مانند:
الف. محمّد بن یحیی عن احمد بن ابی زاهر او غیره عن محمّد بن حمّاد عن أخیه احمد بن حمّاد عن ابراهیم عن ابیه عن ابی الحسن الاوّل(ع) قال: َ قُلْتُ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاکَ أَخْبِرْنِی عَنِ النَّبِیِّ(ص) وَرِثَ النَّبِیِّینَ کُلَّهُمْ قَالَ نَعَم.[2]
ب . عن عبد الرحمن بن الحجّاج قال: سألت عبد الرحمن فی السنه التی اخذ فیها ابو الحسن الماضی(ع) فقلت له ... .[3]
ج . عنه، عن أحمد بن محمد بن ابی نصر عن ابی الحسن الرضا (ع) قال: قال ابو عبدالله (ع) : صِلْ رَحِمَکَ وَ لَوْ بِشَرْبَةٍ مِنْ مَاء.[4]
د . عدّة من أصحابنا، عن أحمد بن محمّد بن خالد، عن الحسین بن یوسف، عن محمّد بن سلیمان، عن أبی الحسن الثانی ع: ... [5]
هـ. علی بن محمّد عن بعض اصحابنا عن ایوب بن نوح عن ابی الحسن الثالث (ع) قال: إِذَا رُفِعَ عَلَمُکُمْ مِنْ بَیْنِ أَظْهُرِکُمْ فَتَوَقَّعُوا الْفَرَجَ مِنْ تَحْتِ أَقْدَامِکُم.[6]
در مواردی که عبارت «ابوالحسن» بدون هیچ قیدی آمده باشد، ممکن است با توجه به محتوای روایت و نیز نام راویان بتوان تشخیص داد که مراد از آن، کدام یک از این سه امام بزرگوار می‌باشد، اما در صورت فقدان هرگونه قید و یا قرینهای نمی‌توان صریحاً آن را به یکی از سه امام منتسب نمود، بلکه تنها علم اجمالی وجود خواهد داشت که صادر کننده روایت یکی از معصومان بوده است.
محمّد بن یحیی العطار عن احمد بن ابی زاهر عن الحسن بن موسی عن علی بن حسان عن عبد الرحمن بن کثیر قال سمعت ابا عبدالله (ع) یقول: «نَحْنُ وُلَاةُ أَمْرِ اللَّهِ وَ خَزَنَةُ عِلْمِ اللَّهِ وَ عَیْبَةُ وَحْیِ اللَّه».[1]
2. مقصود از «ابوالحسن» اگر با با قید «الاوّل» و یا قید «الماضی» باشد، کنیه امام موسی کاظم(ع) خواهد بود و اگر مقیّد به «الرضا» و یا «الثانی» باشد، مقصود امام رضا(ع) است، و اگر مقیّد به «الثالث» باشد، مراد از آن، امام هادی(ع) خواهد بود. مانند:
الف. محمّد بن یحیی عن احمد بن ابی زاهر او غیره عن محمّد بن حمّاد عن أخیه احمد بن حمّاد عن ابراهیم عن ابیه عن ابی الحسن الاوّل(ع) قال: َ قُلْتُ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاکَ أَخْبِرْنِی عَنِ النَّبِیِّ(ص) وَرِثَ النَّبِیِّینَ کُلَّهُمْ قَالَ نَعَم.[2]
ب . عن عبد الرحمن بن الحجّاج قال: سألت عبد الرحمن فی السنه التی اخذ فیها ابو الحسن الماضی(ع) فقلت له ... .[3]
ج . عنه، عن أحمد بن محمد بن ابی نصر عن ابی الحسن الرضا (ع) قال: قال ابو عبدالله (ع) : صِلْ رَحِمَکَ وَ لَوْ بِشَرْبَةٍ مِنْ مَاء.[4]
د . عدّة من أصحابنا، عن أحمد بن محمّد بن خالد، عن الحسین بن یوسف، عن محمّد بن سلیمان، عن أبی الحسن الثانی ع: ... [5]
هـ. علی بن محمّد عن بعض اصحابنا عن ایوب بن نوح عن ابی الحسن الثالث (ع) قال: إِذَا رُفِعَ عَلَمُکُمْ مِنْ بَیْنِ أَظْهُرِکُمْ فَتَوَقَّعُوا الْفَرَجَ مِنْ تَحْتِ أَقْدَامِکُم.[6]
در مواردی که عبارت «ابوالحسن» بدون هیچ قیدی آمده باشد، ممکن است با توجه به محتوای روایت و نیز نام راویان بتوان تشخیص داد که مراد از آن، کدام یک از این سه امام بزرگوار می‌باشد، اما در صورت فقدان هرگونه قید و یا قرینهای نمی‌توان صریحاً آن را به یکی از سه امام منتسب نمود، بلکه تنها علم اجمالی وجود خواهد داشت که صادر کننده روایت یکی از معصومان بوده است.