کد سایت
fa52207
کد بایگانی
64236
نمایه
مقصود از روزی به اندازه کفاف
طبقه بندی موضوعی
حدیث
برچسب
روزی|ایثار|کفاف|دستی بخشنده
خلاصه پرسش
منظور از «روزی به اندازه کفاف» چیست؟
پرسش
منظور از «روزی به اندازه کفاف» چیست؟
پاسخ اجمالی
بنابر آنچه برخی از لغویان گفتهاند: «و قُوتُهُ (کَفَافٌ) بِالْفَتحِ أَیْ مِقدَارُ حَاجَتِهِ مِن غَیرِ زِیَادَةٍ وَ لَا نَقصٍ سُمِّىَ بِذلِکَ لِأَنَّهُ یَکُفُّ عَن سُؤَالِ النَّاسِ و یُغنِی عَنهُم»؛[1] قوت کَفاف -به فتح کاف- به آن مقدار از روزی اطلاق میشود که زیاد و کم نیست و به اندازه است و به این علت به آن کفاف گفتهاند که انسان را از اظهار نیاز به مردم باز داشته و او را بینیاز میسازد. بنابراین، کفاف؛ ثروتی است که انسان را از اسراف باز داشته و نیازهای ضروری او را برطرف نماید. البته کفاف نسبت به افراد مختلف بر اساس شأنیت و موقعیت فردی و اجتماعی آنان متفاوت است.
در روایات درباره روزی به قدر کفاف میخوانیم:
1. سَماعه گوید: از امام صادق(ع) در باره مردى پرسیدم که جز توشه یک روز خود چیزى ندارد، گفتم: آیا کسى که روزى یک روز خود را دارد باید به آنکه چیزى ندارد احسان کند، و آنکس که روزى یک ماه خود را دارد باید به آنکس که چنین نیست احسان کند، و براى سال نیز به همین صورت، یا اینکه این مقدار همان اندازه «کفاف» است که نگاهداشتن و بذل نکردن آن موجب سرزنشى نیست؟ حضرت صادق(ع) فرمود: «بهترین شما در اینباره کسى است که به ایثار مایلتر و به برگزیدن دیگران بر خود حریصتر باشد. خداى متعال میفرماید: "دیگران را بر خویشتن مقدّم میدارند با اینکه خود نیاز دارند".[2] درباره نگاهدارى قدر کفاف ملامتى نخواهد بود. و همواره دست بالا(بخشنده) نیکوتر از زیرین است؛(یعنى: بکوشید تا همیشه دستى بخشنده داشته باشید، اگر چه به چیزى اندک). و در بخشش از آنکس شروع کن که نانخور تو است».[3]
2. امیر مؤمنان علی(ع) فرمود: «مدیریت مناسب با مال کفاف بهتر است از ثروت بسیار همراه با اسراف».[4]
در روایات درباره روزی به قدر کفاف میخوانیم:
1. سَماعه گوید: از امام صادق(ع) در باره مردى پرسیدم که جز توشه یک روز خود چیزى ندارد، گفتم: آیا کسى که روزى یک روز خود را دارد باید به آنکه چیزى ندارد احسان کند، و آنکس که روزى یک ماه خود را دارد باید به آنکس که چنین نیست احسان کند، و براى سال نیز به همین صورت، یا اینکه این مقدار همان اندازه «کفاف» است که نگاهداشتن و بذل نکردن آن موجب سرزنشى نیست؟ حضرت صادق(ع) فرمود: «بهترین شما در اینباره کسى است که به ایثار مایلتر و به برگزیدن دیگران بر خود حریصتر باشد. خداى متعال میفرماید: "دیگران را بر خویشتن مقدّم میدارند با اینکه خود نیاز دارند".[2] درباره نگاهدارى قدر کفاف ملامتى نخواهد بود. و همواره دست بالا(بخشنده) نیکوتر از زیرین است؛(یعنى: بکوشید تا همیشه دستى بخشنده داشته باشید، اگر چه به چیزى اندک). و در بخشش از آنکس شروع کن که نانخور تو است».[3]
2. امیر مؤمنان علی(ع) فرمود: «مدیریت مناسب با مال کفاف بهتر است از ثروت بسیار همراه با اسراف».[4]
[1]. فیومی، احمد بن محمد، المصباح المنیر، ص 536، قم، منشورات دار الرضی، چاپ اول، بیتا.
[2]. «وَ یُؤْثِرُونَ عَلى أَنْفُسِهِمْ وَ لَوْ کانَ بِهِمْ خَصاصَةٌ»؛ حشر، 9.
[3]. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج 4، ص 18، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق؛ حکیمى، محمدرضا، حکیمى، محمد، حکیمى، على، الحیاة، ترجمه آرام، احمد، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامى، چاپ اول، 1380ش.
[4]. ابن شعبه حرانی، حسن بن علی، تحف العقول عن آل الرسول(ص)، ص 79، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1404ق.