در صورت گذشت سال بر اموال کودک نابالغ، -همچون سایر افراد- خمس بر او واجب می‌شود، اما به جهت عدم بلوغ وی، بیشتر مراجع تقلید انجام این تکلیف را بر عهده ولیّ کودک دانسته‌اند. اما برخی[1] پرداخت آن را پس از رسیدن به سن بلوغ بر عهده خود کودک می‌دانند.
نا گفته نماند خمس هدایا، طبق نظر برخی از مراجع (برای کودک یا غیر کودک) واجب نیست، که برای آگاهی بیشتر در این زمینه می‌توانید به نمایه نمایه 3268 (خمس هدیه) در همین سایت مراجعه نمایید.
ضمائم:
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[2]
حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی):
خمسِ سودِ حاصل از تجارت با اموالِ او یا منافع کسب، بنا بر احتیاط در صورتی که سود حاصله باقى بماند اداى خمس آن بر خود طفل بعد از رسیدن به سن تکلیف، واجب است.
حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
بله، اگر برای بچه صغیر منافعی بدست آید، هر چند از هدایا باشد اگر در اثنای سال در مؤونه او مصرف نشود، خمس به آن تعلق می‌گیرد، و بر ولی صغیر واجب است که خمس آن را بدهد، و چنانچه نداد، بر صغیر پس از بلوغ واجب است که خود خمس آن را بدهد.
حضرت آیت الله العظمی شبیری زنجانی (مد ظله العالی):
بلی و باید ولی‌اش ادا نماید.
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):
بلی، سرمایه طفل هم متعلق خمس هست و جواز تصرف در آن منوط به اداء خمسش به وسیله ولیّ می‌باشد.
حضرت آیت الله العظمی فاضل لنکرانی (مد ظله العالی):
اگر کودکِ غیر بالغ سرمایه‌اى داشته باشد و از آن سودى به دست آید، ولىّ (پدر و جدّ پدرى) او به احتیاط واجب باید خمس آن را بپردازد.[3]
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
هرگاه بچّۀ صغیر درآمدى داشته باشد و از هزینۀ سال او اضافه بماند بنابر احتیاط واجب باید بعد از آن‌که بالغ شد خمس آن را بدهد.[4]
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی (مد ظله العالی):
اگر بچّه صغیر سرمایه‌ای داشته باشد و از آن منافعی بدست آید، ولیّ او می‌تواند پیش از بلوغ او خمس آن را بدهد و اگر بعد از تمام شدن سال، خمس را ندهد تصرّف در آن مال برای او جائز نیست و در این صورت بر خود صغیر واجب است که پس از بلوغ خمس آن‌را بدهد.[5]
حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته):
اموال کودک نابالغ از جهت تعلق خمس مانند اموال بالغ است. بنابراین اگر خمس به آن تعلق بگیرد، خود کودک با اجازۀ ولی شرعی یا ولی شرعی از طرف کودک باید نسبت به پرداخت خمس اقدام کند.
[1] آیات عظام خامنه‌ای و مکارم شیرازی؛ آیت الله مکارم: (بنا بر احتیاط واجب).
[2]. استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه‌ای، سیستانی، شبیری زنجانی و صافی گلپایگانی (مد ظلهم العالی)، توسط سایت اسلام کوئست.
[3]. فاضل لنکرانى، محمد، احکام جوانان، ص 156، م 403، انتشارات امیر قلم، قم، سى و پنجم، 1427 ه ق.
[4]. مکارم شیرازى، ناصر، رساله توضیح المسائل، ص 285، م 1521، انتشارات مدرسه امام على بن ابى طالب ، قم، پنجاه و دوم، 1429 ه ق.
[5]. ر. ک: امام خمینى، سید روح اللّٰه، توضیح المسائل (محشّٰى - امام خمینى)، ج2، ص 33، ذیل م 1794، دفتر انتشارات اسلامى، قم، هشتم، 1424 ه ق.