خانواده در اسلام بر اساس محبت و مودت بنا گذاشته شده است.[1] زن و شوهر باید به یکدیگر احترام گذاشته و در برابر یکدیگر صبر و تحمل داشته باشند. مرد نمی تواند در خانه زن را مجبور به کارهایی از قبیل پخت و پز، شستن لباس و .. کند، تا چه رسد به این که به دلیل گوش نکردن به دستوراتش او را تنبیه کند!
وجوب اطاعت زن از شوهر و به اصطلاح قرآنی (قنوت) زن، صرفاً در محدوده زناشویی است . اینها چیزهایی است که از راه تفاهم و صمیمیت و همکاری و همفکری و گذشت و ایثار باید به وسیله خود زن و شوهر حل شود و بنابراین، شوهر در این گونه امور، حتی حق مؤاخذه زن را هم ندارد، تا چه رسد به این که بخواهد قلدری کند و با ضرب و جرح، او را تسلیم اراده خود سازد.
مرد باید بداند که کلفت یا کنیز به خانه نیاورده، بلکه همسر، همکار، همفکر و یار و مددکار به خانه آورده است و از او باید فقط انتظار (قنوت) و (حفظ) داشته باشد.
بنابراین، تاکتیک های سه گانه ( اشاره به آیه قرآن که می فرماید:نخست آنان را پند دهید اگر مطیع نشدند از خوابگاه خودتان دور سازید و اگر باز فرمانبردار نشدند آنها را تنبیه نمائید)[2] در محدوده خاص نشوز زن و ترک قنوت است و ربطی به مسائل و اموری که معمولاً در محیط خانواده، زنان به خاطر همکاری و همفکری و همدلی انجام می دهند ندارد.[3]
در صورتى که سرکشى و پشتپازدن به وظائف و مسئولیتها توسط زن از حد بگذرد و هم چنان در راه قانون شکنى با لجاجت و سرسختى گام بردارد، نه اندرزها تاثیر کند، و نه جدا شدن در بستر و کم اعتنایى نفعى ببخشد و راهى جز "شدت عمل" باقى نماند، براى وادار کردن او به انجام تعهدها و مسئولیتهاى خود (مانند حفظ آبرو و ناموس و اموال مرد) چاره منحصر به- خشونت و شدت عمل گردد، در اینجا اجازه داده شده که از طریق"تاکتیک سوم" او را به انجام وظائف خویش وادار کنند.
تنبیه بدنی در اینجا-همان طور که در کتب فقهی آمده است- باید ملایم و خفیف باشد که نه موجب شکستگی و نه مجروح شدن گردد و نه باعث کبودی بدن.[4] حتی در برخی از روایات در تفسیر "زدن" امام (ع) می فرماید: منظور زدن با چوب مسواک است.[5] بله! هدف از تنبیه بدنی ادامه یافتن پیوند زناشویی و گرم نگهداشتن کانون خانواده است.
از طرفی شاید آیه شریفه در صدد درمان یک بیماری است. روانکاوان امروزه معتقدند که جمعی از زنان دارای حالتی به نام «مازوشیسم» (آزار طلبی) هستند که اگر این حالت در آنها تشدید شود تنها راه آرامش آنان تنبیه مختصر بدنی است. [6] این نظر را ما به طور قطع به قرآن نسبت نمی دهیم و عده ای نیز با این نظریه موافق نیستند.[7]و[8]
نمایه های مربوط:
1. سؤال 5216 (سایت: 5467) (کتک زدن زنان).
2. سؤال 850 (سایت: 925) (وظایف زنان در برابر مردان).
3. سؤال 1433 (سایت: 990) (زدن زنان).
[1] "و از نشانههاى او این که همسرانى از جنس خودتان براى شما آفرید تا در کنار آنان آرامش یابید، و در میانتان مودّت و رحمت قرار داد در این نشانههایى است براى گروهى که تفکّر مىکنند". روم، 21.
[2] نساء، 34.
[3] با استفاده از کتاب خانواده در قرآن، دکتر احمد بهشتی، ص 111.
[4] تفسیر نمونه، ج3، ص415. نک: پاسخ شماره 1433 (سایت: 990) معنای اضربوهن.
[5] تفسیر نورالثقلین، ج1، ص 478.
[6] تفسیر نمونه، ج3، ص415.
[7] خانواده در قرآن، ص 111به بعد.