کد سایت
fa69452
کد بایگانی
85107
نمایه
عوض شدن وسایل در اماکن عمومی
طبقه بندی موضوعی
اموال گمشده و یا بدون صاحب
خلاصه پرسش
در مکانی عمومی، چادرم اشتباهاً با چادر خانمی عوض شد، آیا می‌توانم از این چادر استفاده کنم؟
پرسش
در مکانی عمومی، خانمی چادرم را اشتباهاً با چادر خودش عوض کرده، درحالی‌که جنس چادر او بهتر از چادر من است و من آن خانم را ندیده و نمی‌شناسم، حال می‌توانم با این چادر نماز بخوانم یا نه؟
پاسخ اجمالی
همان‌طور که در پرسش آمده، گاهی اتفاق می‌افتد که در مجالس یا اماکن عمومی، فردی مال دیگری (مثلاً کفش یا چادر) را – به سهو و یا به عمد - برده و کفش یا چادر دیگری به جای می‌گذارد. اکنون پرسش اینجاست که فردی که مالش برده شده و مال دیگری به جایش گذاشته شده، آیا می‌تواند در آن مال جامانده تصرف کند؟
درباره حکم شرعی این‌گونه موارد گفته می‌شود، اگر مالک آنچه بجامانده مشخص نیست، کسی که مالش را برده‌اند در دو صورت می‌تواند آنچه بجامانده (مثلاً چادر) را برای خود بردارد و از آن استفاده کند؛
1. مطمئن باشد که این کار عمداً صورت گرفته است.
2. اطمینان به عمدی بودن این کار ندارد، ولی مطمئن باشد چادری که بجامانده مال همان فردی است که چادر او را برده و او راضى است که آن چادر را عوض چادری که برده است بردارد.[1] البته اگر قیمت چادر بجا مانده بیشتر از قیمت چادر خودش باشد، باید مبلغ اضافى را به فقیرى صدقه دهد.
در غیر این دو صورت، چادر بجامانده حکم مجهول المالک را دارد؛ یعنی باید در جست‌وجوی صاحبش باشد، پس اگر از پیدا کردن وى مأیوس شود، خود چادر یا قیمتش را، به شخص نیازمندى دهد.[2]
درباره حکم شرعی این‌گونه موارد گفته می‌شود، اگر مالک آنچه بجامانده مشخص نیست، کسی که مالش را برده‌اند در دو صورت می‌تواند آنچه بجامانده (مثلاً چادر) را برای خود بردارد و از آن استفاده کند؛
1. مطمئن باشد که این کار عمداً صورت گرفته است.
2. اطمینان به عمدی بودن این کار ندارد، ولی مطمئن باشد چادری که بجامانده مال همان فردی است که چادر او را برده و او راضى است که آن چادر را عوض چادری که برده است بردارد.[1] البته اگر قیمت چادر بجا مانده بیشتر از قیمت چادر خودش باشد، باید مبلغ اضافى را به فقیرى صدقه دهد.
در غیر این دو صورت، چادر بجامانده حکم مجهول المالک را دارد؛ یعنی باید در جست‌وجوی صاحبش باشد، پس اگر از پیدا کردن وى مأیوس شود، خود چادر یا قیمتش را، به شخص نیازمندى دهد.[2]
[1]. آیت الله مکارم: (اگر می‌داند آنچه که بجامانده، مالِ کسى است که مال او را برده، می‌تواند آن‌را به جاى مال خودش بردارد).
[2]. ر. ک: فاضل لنکرانى، محمد، رساله توضیح المسائل، ص 466، قم، چاپ صدوچهاردهم، 1426ق؛ وحید خراسانى، حسین، توضیح المسائل، ص 534، م 2645 و 2646، قم، مدرسه امام باقر(ع)، چاپ نهم، 1428ق؛ مکارم شیرازى، ناصر، رساله احکام براى جوانان، ص 139، م 425 و 426، قم، مدرسه امام على بن ابى طالب (ع)، چاپ پانزدهم، 1428ق؛ صافى گلپایگانى، لطف الله، احکام نوجوانان، ص 156، م 423 و 424، قم، راسخون، چاپ پانزدهم، 1424ق.