کد سایت
fa70564
کد بایگانی
28866
نمایه
دعا و احسان در حق کودکان مرده
طبقه بندی موضوعی
نماز میت
خلاصه پرسش
آیا کودکانی که قبل از بلوغ از دنیا رفته‌اند، به احسان و دعای زندگان نیاز دارند؟
پرسش
آیا کودکانی که قبل از بلوغ از دنیا رفته‌اند، به احسان و دعای زندگان نیاز دارند؟
پاسخ اجمالی
برای روشن شدن آنچه در پرسش آمده پرسش را این‌گونه تفکیک می‌کنیم:
1. آیا کودکان برای نجاتشان به احسان و دعا نیاز دارند؟
2. آیا اگر احسان و دعایی در حقشان انجام شود، فایده‌ای به حالشان دارد؟
در رابطه با پرسش اول باید گفت؛ با توجه به این‌که کسانی که در زمان کودکی از دنیا رفته‌اند تکلیفی بر عهد‌ه‌شان نبوده، در نتیجه گناه و تقصیری برای آنها نیست؛ لذا از این جهت نیازی به احسان زندگان نداشته و خدا آنان را روانه دوزخ نخواهد کرد.
«عَنْ زُرَارَةَ بْنِ أَعْیَنَ قَالَ رَأَیْتُ أَبَا جَعْفَرٍ(ع) صَلَّى عَلَى ابْنٍ لِجَعْفَرٍ(ع) صَغِیرٍ فَکَبَّرَ عَلَیْهِ ثُمَّ قَالَ یَا زُرَارَةُ إِنَّ هَذَا وَ شِبْهَهُ لَا یُصَلَّى عَلَیْهِ وَ لَوْ لَا أَنْ یَقُولَ النَّاسُ إِنَّ بَنِی هَاشِمٍ لَا یُصَلُّونَ عَلَى الصِّغَارِ مَا صَلَّیْتُ عَلَیْهِ»؛[1] زرارة بن اعین می‌گوید: امام باقر(ع) را دیدم که بر جنازه نوه خردسالش نماز می‌خواند، بعد از آن فرمود: «اى زراره! این بچه و همسالان او نیازی به نماز ندارند، و اگر مردم طعنه نمی‌زدند که بنی‌هاشم برای کودکانشان نماز نمی‌خوانند، بر او نماز نمی‌خواندم».
در پاسخ به پرسش دوم (تأثیر احسان و خیرات نسبت به کودکان فوت شده) باید گفت؛ گرچه کودکان فوت شده برای نجات از دوزخ به چنین چیزهایی نیاز ندارند، امّا این نیکی‌ها می‌تواند در ترفیع درجات آنان مفید باشد. این‌که بجا آوردن نماز میت برای کودکان بالاتر از شش سال واجب است،[2] شاهدی بر این مدعاست و به همین دلیل، ممکن است دیگر احسان‌ها نیز برایشان مفید باشد.
بر این اساس، اگر کسی برای عزیزان خردسالی که از دست داده قرآن بخواند، از جانب آنها اطعام دهد، به فقرا و نیازمندان کمک کند و یا هر نوع احسانی انجام دهد، برای ترفیع درجاتشان مفید خواهد بود. همان‌طور که برای معصومان(ع) که گناهی نداشتند صلوات می‌فرستیم، قرآن می‌خوانیم و... .
ناگفته نماند در این موارد علاوه بر پاداشی که برای شخص فوت شده در نظر گرفته می‌شود، برای احسان کننده نیز ثوابی خواهد بود و به هر حال اعمال نیک بی‌پاداش نخواهد ماند.
1. آیا کودکان برای نجاتشان به احسان و دعا نیاز دارند؟
2. آیا اگر احسان و دعایی در حقشان انجام شود، فایده‌ای به حالشان دارد؟
در رابطه با پرسش اول باید گفت؛ با توجه به این‌که کسانی که در زمان کودکی از دنیا رفته‌اند تکلیفی بر عهد‌ه‌شان نبوده، در نتیجه گناه و تقصیری برای آنها نیست؛ لذا از این جهت نیازی به احسان زندگان نداشته و خدا آنان را روانه دوزخ نخواهد کرد.
«عَنْ زُرَارَةَ بْنِ أَعْیَنَ قَالَ رَأَیْتُ أَبَا جَعْفَرٍ(ع) صَلَّى عَلَى ابْنٍ لِجَعْفَرٍ(ع) صَغِیرٍ فَکَبَّرَ عَلَیْهِ ثُمَّ قَالَ یَا زُرَارَةُ إِنَّ هَذَا وَ شِبْهَهُ لَا یُصَلَّى عَلَیْهِ وَ لَوْ لَا أَنْ یَقُولَ النَّاسُ إِنَّ بَنِی هَاشِمٍ لَا یُصَلُّونَ عَلَى الصِّغَارِ مَا صَلَّیْتُ عَلَیْهِ»؛[1] زرارة بن اعین می‌گوید: امام باقر(ع) را دیدم که بر جنازه نوه خردسالش نماز می‌خواند، بعد از آن فرمود: «اى زراره! این بچه و همسالان او نیازی به نماز ندارند، و اگر مردم طعنه نمی‌زدند که بنی‌هاشم برای کودکانشان نماز نمی‌خوانند، بر او نماز نمی‌خواندم».
در پاسخ به پرسش دوم (تأثیر احسان و خیرات نسبت به کودکان فوت شده) باید گفت؛ گرچه کودکان فوت شده برای نجات از دوزخ به چنین چیزهایی نیاز ندارند، امّا این نیکی‌ها می‌تواند در ترفیع درجات آنان مفید باشد. این‌که بجا آوردن نماز میت برای کودکان بالاتر از شش سال واجب است،[2] شاهدی بر این مدعاست و به همین دلیل، ممکن است دیگر احسان‌ها نیز برایشان مفید باشد.
بر این اساس، اگر کسی برای عزیزان خردسالی که از دست داده قرآن بخواند، از جانب آنها اطعام دهد، به فقرا و نیازمندان کمک کند و یا هر نوع احسانی انجام دهد، برای ترفیع درجاتشان مفید خواهد بود. همان‌طور که برای معصومان(ع) که گناهی نداشتند صلوات می‌فرستیم، قرآن می‌خوانیم و... .
ناگفته نماند در این موارد علاوه بر پاداشی که برای شخص فوت شده در نظر گرفته می‌شود، برای احسان کننده نیز ثوابی خواهد بود و به هر حال اعمال نیک بی‌پاداش نخواهد ماند.
[1]. صدوق، محمد بن علی، توحید، ص 393، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1398ق.
[2]. طباطبایی یزدی، سید محمد کاظم، العروة الوثقی (المحشّٰی)، گردآورنده: محسنی سبزواری، احمد، ج 2، ص 88، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1419ق؛ نیز ر. ک: شیخ حرّ عاملی، وسائل الشیعة، ج 3، ص 98 – 101، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، 1409ق.