طبق آموزههای دینی، تکالیف شرعی مشروط به اختیار و اراده انسان است؛ یعنی اگر انسان از روی اراده و اختیار خود عملی را انجام دهد، مستحق پاداش است. بنابراین، یکی از مواردی که در فقه شیعه قلم تکلیف از آن برداشته شده است، انسان مضطرّ(مجبور) است. اگر شخص مسلمان مجبور به عملی شود که آنرا در حال اختیار مرتکب نمیشود؛ مانند گوش دادن به موسیقیهای مبتذل، در اینجا گناه حرمت شنیدن موسیقی از وی برداشته میشود. البته خود شخص نباید زمینه را طوری فراهم کند که مجبور شود در چنین مجالسی شرکت کند، بلکه در حد امکان باید از اینگونه جلسات دوری کند، ولی اگر طوری شد که چارهای جز شرکت در اینگونه مجالس ندارد، طبق نظر فقها گناهی برایش نوشته نمیشود.
در اینجا، فتوای برخی از مراجع بزرگوار تقلید بیان میشود:
پرسش: در صورتی که در مجلسی، مجبور باشیم موسیقی مطرب و لهوی را تحمل کنیم، آیا باز هم مرتکب گناه شدهایم؟
همه مراجع: اگر احتمال تأثیر میدهید ـ با فراهم بودن سایر شرایط ـ باید نهی از منکر کنید. اگر نمیپذیرند ـ چنانچه حضور شما در آنجا باعث استماع موسیقی حرام و یا تأیید گناه گردد ـ مجلس را ترک کنید، مگر آنکه باعث فتنه و فساد شود. در این صورت ماندن در آن محل به مقدار ضرورت، اشکال ندارد. البته در صورت امکان باید از گوش دادن به موسیقی حرام، اجتناب ورزید و اگر صدای آن بدون دلخواه به گوش شما رسید، اشکالی ندارد.[1]
[1]. حسینی، سید مجتبی، رساله دانشجویى(پرسشها و پاسخها)، دفتر 16، ص 208 – 209، قم، دفتر نشر معارف، چاپ نوزدهم، 1389ش.