کد سایت
fa90780
کد بایگانی
107516
نمایه
وجود مواد افیونی در زمان ائمه(ع)
طبقه بندی موضوعی
مواد مخدر
برچسب
امامان|مواد مخدر|تریاک|مواد افیونی|قلیان
خلاصه پرسش
آیا در زمان ائمه(ع)، انواع دخانیات وجود داشته است؟
پرسش
آیا در کتب تاریخی اشاره به وجود دخانیات مثل چپق یا مشابه آن به سبک دوران حیات امامان اشاره شده است؟ که مثلاً خودشان یا اصحابشان استفاده کرده باشند؟
پاسخ اجمالی
روایاتی در زمینه نهی از حشیش و بنگ از رسول خدا(ص) در برخی منابع متأخر وجود دارد که در منابع کهن مشاهده نشده و از نظر سند قابل اعتماد نیست،[1] ولی در ارتباط با موضوع مطرح شده نکاتی را بیان مینماییم:
1. طبق گزارشی که در برخی کتابها آمده است، در عصر امامان معصوم(ع)، داروهایی شبیه به مواد مخدر امروزی وجود داشته که ظاهراً به صورت خوراکی یا شیاف از آنها بهرهبرداری میشد و استفاده از آنها به شکل دود کردن نبوده تا نیاز به وسایلی مثل چپُق داشته باشد؛ به عنوان نمونه از تریاک که همان بذر خشخاش است، در روایات و لغت تعبیر به افیون شده است.[2] در هر حال، با جستوجویی که در منابع حدیثی و تاریخی انجام پذیرفت، به وسایلی؛ مانند قلیان و چپُق که در زمان معصومان(ع) مورد استفاده قرار گیرد، برخورد نکردیم. به عبارت دیگر، حتی اگر برخی مواد دودزا برای درمان کاربرد داشت، اما استفاده از آنها چندان عمومی نبود که نیاز به ابزار خاصی داشته باشد.
2. ملاک در جواز یا حرمت اینگونه مواد بر اساس ضرری است که بر آنها مترتب است؛ از اینرو فقها با استناد به قاعدهی معروف به «لا ضرر»، فتوا به حرمت استفاده از مواد مخدر دادهاند.[3] البته استفاده از آن در موارد درمانی و با تجویز پزشک جایز خواهد بود.
1. طبق گزارشی که در برخی کتابها آمده است، در عصر امامان معصوم(ع)، داروهایی شبیه به مواد مخدر امروزی وجود داشته که ظاهراً به صورت خوراکی یا شیاف از آنها بهرهبرداری میشد و استفاده از آنها به شکل دود کردن نبوده تا نیاز به وسایلی مثل چپُق داشته باشد؛ به عنوان نمونه از تریاک که همان بذر خشخاش است، در روایات و لغت تعبیر به افیون شده است.[2] در هر حال، با جستوجویی که در منابع حدیثی و تاریخی انجام پذیرفت، به وسایلی؛ مانند قلیان و چپُق که در زمان معصومان(ع) مورد استفاده قرار گیرد، برخورد نکردیم. به عبارت دیگر، حتی اگر برخی مواد دودزا برای درمان کاربرد داشت، اما استفاده از آنها چندان عمومی نبود که نیاز به ابزار خاصی داشته باشد.
2. ملاک در جواز یا حرمت اینگونه مواد بر اساس ضرری است که بر آنها مترتب است؛ از اینرو فقها با استناد به قاعدهی معروف به «لا ضرر»، فتوا به حرمت استفاده از مواد مخدر دادهاند.[3] البته استفاده از آن در موارد درمانی و با تجویز پزشک جایز خواهد بود.
[1]. جهت آگاهی بیشتر در این زمینه میتوانید به نمایه 65952 (حشیش و بنگ از نگاه پیامبر اکرم(ص))، در همین سایت مراجعه نمایید.
[2]. در روایتی طولانی امام صادق(ع) در پاسخ طبیب هندی نامی از خواص گیاهان و افیون برده است؛ ر.ک: شبّر، عبدالله، طب الأئمة، ص20، بیروت، دار الارشاد، 1428ق.