ابتدا باید گفت که «واجب اصلی و تبعی» تعبیری دیگر از «واجب نفسی و غیری» است، بدین ترتیب که:
1. «واجب اصلى» یا «واجب نفسى»: آن واجبى است که مصلحت موجود در آن موجب صدور حکم وجوب از ناحیه‏‌ى شارع گردیده است. به عبارت دیگر، هرگاه مولا چیزى را مستقلاً متعلّق حکم وجوب قرار دهد، آن‌را «واجب اصلى»، یا «واجب نفسى» گویند. واجباتى؛ مانند نماز، روزه، حجّ، و خمس از مصادیق «واجب اصلى» هستند.
2. «واجب تبعى» یا «واجب غیری»‏: آن واجبى را تبعى یا غیرى گویند که خود، مستقلاً متعلّق حکم وجوبى پروردگار قرار نگرفته، ولى چون امتثال و انجام «واجب اصلى» خواسته شده از سوى خداوند، بر آن متوقّف است، به ناچار مکلّف باید آن‌را نیز انجام دهد. به عبارت دیگر: «واجب تبعى» یا «واجب غیرى»، آن واجبى است که از مقدّمات و شرایط تحقّق و امتثال «واجب اصلی» و یا «واجب نفسى»‏ به شمار می‌آید. مثلاً خدای متعال فرمود: «وَ لِلَّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَیْتِ مَنِ اسْتَطاعَ إِلَیْهِ سَبِیلًا».[1] آنچه را خداوند در این آیه از افراد مستطیع به صورت مستقل خواسته است، انجام حجّ است که شامل اعمال و مناسک خاص در ایّام خاص می‌باشد، امّا انجام‌دادن این دستور خدا متوقّف بر پیمودن راه است، و بدون پیمودن راه، امکان امتثال امر وجوبى شرعى اصلى ممکن نیست. پس پیمودن راه نیز واجب است، ولى وجوب آن تبعى است.[2]

---