بر اساس آموزههای دینی، آزار بیدلیل حیوانات، حرام و گناه است، و فردای قیامت بازخواست دارد؛ اما این موضوع نیز واضح است که انسانها در تمام مناطق و از هر نژاد و مذهبی، گاه بهگونهای رفتار میکنند که آزار حیوانات را به دنبال دارد. البته اگر این موضوع، با دلایل منطقی همراه باشد، توجیهپذیر خواهد بود. به عنوان نمونه، سالانه صدها میلیون موجود زنده برای مصرف خوراک انسان کشته میشوند.
در همین راستا و بر اساس برخی از روایات، رسول خدا(ص) در مأموریتی که به امام علی(ع) واگذار فرمود، فرمانهایی به ایشان داد، از جمله اینکه سگهای مدینه را از بین ببرد:
«لَا تَدَعْ صُورَةً إِلَّا مَحَوْتَهَا وَ لَا قَبْراً إِلَّا سَوَّیتَهُ وَ لَا کلْباً إِلَّا قَتَلْتَهُ».[1] هیچ عکسی را وامگذار مگر آنکه آنرا محو و خراب کنی، هیچ قبری را وامگذار مگر آنکه آنرا هموار و صاف گردانی و هیچ سگی را رها نکن مگر آنکه آنرا به قتل برسانی.
این روایت اگرچه در چند کتاب معتبر ذکر شده؛ اما از نظر سند ضعیف شمرده میشود.[2] و با فرض پذیرش، باید گفت مراد از صورت و عکس، مجسمهها و بتهایی است که مورد پرستش قرار میگرفتند؛[3] زیرا در گذشته بیشتر موارد مجسمهسازی در راستای اهداف غیر توحیدی بود.
همچنین تخریب قبور[4] نیز ناظر به قبور افرادی است که بدون آنکه فرد مقدسی باشند، زیارتگاهی برای آنان در نظر گرفته شده و یا به مکانی برای فخرفروشی افراد و قبائل نسبت به یکدیگر تبدیل شده است.
منظور از سگ نیز سگهای ولگردی است که درون شهرها پرسه زده و بهداشت و امنیت مردم را به مخاطره میانداختند؛ و دستور حضرتشان شامل سگهایی که در خدمت انسانها بوده و حتی سگهایی که در خارج از شهرها و در بیابانها زندگی میکردند نمیشد.
در پایان لازم است به نکتهای نیز اشاره شود که صرف نظر از پذیرش و یا رد گزارش موجود در پرسش، پرسش متقابلی را مطرح میکنیم مبنی بر اینکه چرا برخی افراد با آنکه در مورد آزار بسیاری از موجودات زنده، هیچ واکنشی از خود نشان نمیدهند، اما تنها نسبت به کشتن، عقیمکردن و یا دورکردن سگها از محیط زندگی انسان به شدت معترض میباشند؟! آیا میتوان منطق درستی را در ارتباط با این رویکرد دوگانه یافت؟!
آیا مصرف انواع گوشت و لبنیات با اندیشه حمایت از حیوانات سازگار است؟!
حتی اگر به گیاهخواری روی آورده و معتقد باشیم که هیچ موجود زندهای نباید در راستای منافع انسان آسیب ببیند، آیا در این صورت نیز نباید حتی به اموری مانند سمپاشی مزارع کشاورزی نیز معترض باشیم، زیرا در هر مرحله آن، دهها هزار موجود زنده از بین میروند؟!
و ...
[1]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 6، ص 528، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق؛ برقی، ابو جعفر احمد بن محمد بن خالد، محاسن، محقق، مصحح، محدث، جلال الدین، ج 2، ص 613- 614، قم، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1371ق.
[2]. مجلسی، محمد باقر، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول(ع)، محقق، مصحح، رسولی، سید هاشم، ج 22، ص 441، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1404ق.
[3]. «هنر مجسمه سازی و نقاشی از نظر قرآن»، 3085؛ «نگه داری مجسمه عروسک در منزل»، 7340؛ «حکم مجسمه سازی، نقاشی و عکاسی»، 85324.