کد سایت
ar22041
کد بایگانی
33804
نمایه
قبیله بنی اسد و دفن بدن مطهر امام حسین(ع)
طبقه بندی موضوعی
تاریخ
خلاصه پرسش
آیا امکان دارد توضیحاتی درباره قبیله بنی اسد ارائه دهید؟
پرسش
لطفاً توضیحاتی درباره قبیله بنی اسد ارائه دهید؟
پاسخ اجمالی
قبیله بنی اسد قبیله‌ای منسوب به أسد بن خزيمة بودند که قبل از اسلام در سرزمین نجد می‌زیستند و عطارد را می‌پرستیدند. آنها در سال 9 هجری اسلام آوردند و بعد از اسلام نیز به حجاز کوچ کردند. سپس در سال 19 هجری در اطراف کوفه ساکن شدند. در حادثه کربلا اگر چه از قبیله بنی اسد، افرادی در سپاه عمر سعد بودند، اما افرادی از این قبیله نیز به یاری امام حسین(ع) شتافتند و حتی بر اساس پارهای از منابع، پیکر مقدس امام حسین(ع) و دیگر شهدای کربلا نیز توسط افرادی از همین قبیله به خاک سپرده شد.
پاسخ تفصیلی
قبیله بنی اسد قبیله بسیار بزرگی بودند که خود را به شخصی به نام أسد بن خزيمة بن مدركة بن الياس بن مضر بن نزار، منتسب می‌دانستند. البته مانند تمام قبائل عربی، این قبیله نیز در درون خود دارای تیره‌های مختلفی بود که از جمله آنها؛ 1. بنو كاهل، بنو غنم بن دودان بن أسد، 2. بنو ثعلبة بن دودان بن أسد، 3. بنو عمرو بن قعين بن الحارث بن ثعلبة بن دودان بن أسد است.[1] آنها قبل از اسلام در سرزمین نجد می‌زیستند[2] و دین و اعتقاد آنها بر پرستش ستاره عطارد بوده است.[3] بزرگان آنها به نمایندگی از مردم قبیله‌‌شان، در سال 9 هجری به خدمت پیامبر اسلام(ص) آمدند و اسلام اختیار کردند[4] و بعد از اسلام نیز کوچ کرده و در حجاز پراکنده شدند.[5] سپس به عراق رفتند و در سال 19 هجری در اطراف کوفه ساکن شدند.[6] آنها تا سال 558 قمری در عراق ماندند تا این‌که اختلافی با خلیفه وقت (المستنجد بالله) پیدا کرده و نبردی بین آنها ایجاد شد و در نهایت این قبیله که تا آن زمان نیز تمایلات شیعی خود را مخفی نگه نمیداشت، با دلایلی مبهم و یا موهوم مجبور به ترک عراق شدند.[7]
از قبیله بنی اسد افرادی در حادثه عاشورا در دو سمت حق و باطل حضور داشتند. بنابر منابع تاریخی، گروه‌ها و تیره‌هایی از آنها در لشکر عمر سعد بوده و با امام حسین(ع) جنگیدند که از معروف‌ترین و پلیدترین آنها شخصی به نام حرمله بود[8] که ویژگیها و شقاوت‌های او در داستان کربلا نقل شده است.
تعدادی از آنها نیز بوده‌اند که تصمیم یاری رساندن به امام حسین(ع) را داشتند که البته ناکام ماندند: در تاریخ نقل است که حبيب بن مظاهر در مورد آنها به امام حسین(ع) گفت: در این‌جا گروهی از بنی اسد زندگی می‌‌کنند که میان ما و آنها قرابتی است. آیا اجازه می‌فرمایید آنها را به یاری از شما فراخوانم؟ شاید خداوند توسط آنها نفعی به شما برساند، یا این‌که مکروهی را دفع کند. امام به حبیب اجازه فرمود و حبیب نیز به میان آنها رفت و با سخنانی بلیغ، آنها را دعوت به یاری رساندن امام کرد. آنها نیز دعوت امام حسین را لبیک گفتند و بسیاری به یاری امام شتافتند، اما خبر به عمر سعد رسید و او أزرق بن حرث صيداوی را با سپاهی فرستاد تا میان آنها و امام فاصله شود و در نهایت با درگیری و جنگ میان آنها، سپاه بنی اسد پراکنده شد.[9]
گروهی از این قبیله نیز بعد از حادثه عاشورا به دفن اجساد امام و شهدای کربلا پرداختند: «زمانی که عمر بن سعد از کربلا به کوفه رفت، (بنابر قولی یک روز بعد از عاشورا[10]و بنابر قولی سه روز پس از واقعه عاشورا[11]) گروهی از بنی اسد از منطقه‌ای به نام غاضریه که در نزدیکی کربلا بود، به آن‌جا آمدند ... و امام حسین(ع) را در همان مکانی که امروزه محل دفن ایشان است، به خاک سپردند. ... آنها همچنین اهل بیت و صحابه ایشان را نیز در نزدیکی پای آن حضرت به خاک سپرده و عباس بن علی(ع) را نیز در همان مکانی که کشته شده بود، دفن کردند».[12]
از قبیله بنی اسد افرادی در حادثه عاشورا در دو سمت حق و باطل حضور داشتند. بنابر منابع تاریخی، گروه‌ها و تیره‌هایی از آنها در لشکر عمر سعد بوده و با امام حسین(ع) جنگیدند که از معروف‌ترین و پلیدترین آنها شخصی به نام حرمله بود[8] که ویژگیها و شقاوت‌های او در داستان کربلا نقل شده است.
تعدادی از آنها نیز بوده‌اند که تصمیم یاری رساندن به امام حسین(ع) را داشتند که البته ناکام ماندند: در تاریخ نقل است که حبيب بن مظاهر در مورد آنها به امام حسین(ع) گفت: در این‌جا گروهی از بنی اسد زندگی می‌‌کنند که میان ما و آنها قرابتی است. آیا اجازه می‌فرمایید آنها را به یاری از شما فراخوانم؟ شاید خداوند توسط آنها نفعی به شما برساند، یا این‌که مکروهی را دفع کند. امام به حبیب اجازه فرمود و حبیب نیز به میان آنها رفت و با سخنانی بلیغ، آنها را دعوت به یاری رساندن امام کرد. آنها نیز دعوت امام حسین را لبیک گفتند و بسیاری به یاری امام شتافتند، اما خبر به عمر سعد رسید و او أزرق بن حرث صيداوی را با سپاهی فرستاد تا میان آنها و امام فاصله شود و در نهایت با درگیری و جنگ میان آنها، سپاه بنی اسد پراکنده شد.[9]
گروهی از این قبیله نیز بعد از حادثه عاشورا به دفن اجساد امام و شهدای کربلا پرداختند: «زمانی که عمر بن سعد از کربلا به کوفه رفت، (بنابر قولی یک روز بعد از عاشورا[10]و بنابر قولی سه روز پس از واقعه عاشورا[11]) گروهی از بنی اسد از منطقه‌ای به نام غاضریه که در نزدیکی کربلا بود، به آن‌جا آمدند ... و امام حسین(ع) را در همان مکانی که امروزه محل دفن ایشان است، به خاک سپردند. ... آنها همچنین اهل بیت و صحابه ایشان را نیز در نزدیکی پای آن حضرت به خاک سپرده و عباس بن علی(ع) را نیز در همان مکانی که کشته شده بود، دفن کردند».[12]
[1]. كحاله، عمر رضا، معجم قبائل العرب القديمة و الحديثة، ج 1، ص 21، مؤسسة الرسالة، بیروت، چاپ هفتم، 1414 ق.
[2]. همان.
[3]. همان، ص 23.
[4]. همان، ص 22.
[5]. همان، ص 21.
[6]. همان.
[7]. ر.ک: ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج 11، ص 296، دار صادر، بیروت، 1385ق.
[8]. طبری، أبو جعفر محمد بن جرير، تاريخ الأمم و الملوك، تحقيق: محمد أبو الفضل ابراهيم، ج 6، ص65، دار التراث، بیروت، چاپ دوم، 1387 ق.
[9]. بلاذری، احمد بن یحیی، أنساب الأشراف ، تحقیق: زکار، سهیل، زرکلی، ریاض، ج 3، ص 180، دار الفکر، بیروت، چاپ اول، 1417ق؛ ابن اعثم كوفى، أبو محمد أحمد، الفتوح، تحقيق: على شيرى، ج 5، ص 90، دارالأضواء، بیروت، چاپ اول،1411 ق.
[10]. ابن کثیر دمشقی، البدایة و النهایة، ج 8، ص 189، دار الفکر، بیروت، بی‌جا، بی‌تا.
[11]. طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری بأعلام الهدی، ج 1، ص 470، دار الکتب الاسلامیة، تهران، چاپ سوم، 1390ق.
[12]. شیخ مفید، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج 2، ص 114، کنگره شیخ مفید، قم، چاپ اول، 1413ق؛ طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری بأعلام الهدی، ص 251، دار الکتب الاسلامیة، تهران، چاپ سوم، 1390ق.