خیارات جمع خیار به معنای تمام روشهای قانونی است که با استفاده از آنها میتوان معاملهای را برهم زد و اسقاط کافه خیارات به معنای آن است که طرفین یک معامله از ابتدا با هم قرار بگذارند که از هیچ کدام از این روشها استفاده نکنند.
از مواردی که قانون اجازه فسخ معامله را میدهد، جایی است که یکی از دو طرف، دچار غبن شده باشد یعنی ارزش پول و یا جنسی که دریافت کرده کمتر از ارزش واقعی مورد معامله باشد که گاه این غبن و عدم توازن بین ثمن و مثمن در حد عادی و قابل چشمپوشی بوده و گاهی این تفاوت ارزش، زیاد و فاحش بوده و هر آنکه دستی در بازار داشته باشد به آن پی میبرد که از آن با غبن فاحش یاد میشود و گاهی این تفاوت به اندازهای زیاد است که عموم مردم به حجم خسارت پی برده و خسارت تا اندازهای است که به هیچ وجه قابل چشمپوشی نیست.
در فرض سؤال که پس از قرارداد، غبن فاحشی مشاهده میشود، خیار غبن ساقط نمیشود. البته، این مسئله شامل موردی که کالای فروخته شده پس از قرارداد، ازدیاد قیمت پیدا کند نمیشود.
ضمائم:
پاسخ دفاتر مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[1]
حضرت آیت الله العظمی خامنهای (مد ظله العالی):
در فرض سؤال، خیار غبن ساقط نیست.
حضرت آیت الله العظمی علوی گرگانی (مد ظله العالی):
اگر غبن مذکور افحش باشد (بسیار فاحش) به گونهای که عرفا در تصور فرد اسقاط کننده خیار غبن نبوده است و تصریح نسبت به اسقاط خیار افحش هم نشده است، خیار نسبت به غبن افحش پابرجا است.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
در فرض سؤال، حق فسخ باقی است.
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):
خیر.
[1]. استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنهای، علوی گرگانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.