در پاسخ به سؤال فوق چند نکته قابل ذکر است:

1. بر آورده شدن هر دعا و حاجتی نیازمند مقدمات و شرایطی است که با فراهم نبودن آنها، انسان نباید انتظار اجابت را از طرف خداوند متعال داشته باشد.[1]

2. هر چند در باب اعمال و اذکار مستحبی سزاوار است طبق دستور روایات وارده عمل شود، اما در این خصوص سفارش عالمان مسلمان این است که انسان به اندازه حال و توان و شرایط خویش عمل کرده و خود را به زحمت زیاد نیندازد.

3. در بین نمازهای مستحبی، احادیث متعددی درباره نماز حاجت به چشم می خورد. به طوری که در کتاب های ادعیه و فقهی، سرفصل هایی مخصوص برای این نماز ذکر شده است.

4. با توجه به تعدد احادیث در این موضوع، کیفیت خواندن این نماز، به شکل های مختلفی بیان شده است و نمازی که شما در سؤالتان به آن اشاره کرده اید، مربوط به روایتی است که از امام رضا (ع) نقل شده و کیفیت آن در کتب مربوطه آمده است.[2]

حال نظر شما را به آنچه در کتاب معروف عروة الوثقی (به نقل از کتاب شریف کافی) درباره نماز حاجت بیان شده است جلب می نماییم:

« فصل هشتم: (نماز حاجت) و آن به کیفیاتى وارد شده: یکى از آنها (که مکرر به تجربه رسیده) آن است که از حضرت صادق (ع) روایت شده که فرمودند: وقتى مشکلی برایت پیش آمد و حاجتی داشتی، متوسل شو به حضرت رسول (ص) و دو رکعت نماز به جا آور و هدیه کن به آن بزرگوار. راوى می گوید: عرض کردم چه کنم؟ فرمود: غسل مى‌کنى و دو رکعت نماز به جا مى‌آورى (مانند نماز صبح) و بعد از آن که سلام گفتی، بگو:

« اللّٰهُمَّ أَنْتَ السَّلٰامُ وَ مِنْکَ السَّلٰامُ وَ إِلَیْکَ یَرْجِعُ وَ یَعُودُ السَّلٰامُ اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ بَلِّغْ رُوْحَ مُحَمَّدٍ مِنِّی السَّلٰامَ وَ بَلِّغْ أَرْوٰاحَ الأَئِمَةِ الصّٰالِحینَ سَلٰامِی وَ ارْدُدْ عَلَیَّ مِنْهُمْ السَّلٰامَ وَ السَّلٰامُ عَلَیْهِمْ وَ رَحْمَةُ اللّٰهِ وَ بَرَکٰاتُهُ اللّٰهُمَّ إِنَّ هٰاتَیْنِ الرَّکْعَتَیْنِ هَدِیَّةٌ مِنِّی إِلىٰ رَسُولِ اللّٰهِ فَأَثْبتْنِی ] فَأَثِبْنِی [ عَلَیْهِمٰا مٰا أَمَّلْتُ وَ رَجَوْتُ فِیکَ وَ فِی رَسُولِکَ یٰا وَلِیَّ الْمُؤْمِنینَ».

بعد از آن برو به سجده و چهل مرتبه بگو: "یٰا حَىُّ یٰا قَیُّومُ یٰا حَیَّاً لٰا یَمُوتُ یٰا حَىُّ لٰا إِلٰهَ إِلّٰا أَنْتَ یٰا ذَا الْجَلٰالِ وَ الإِکْرٰامِ یٰا أَرْحَمَ الرّٰاحِمینَ" بعد از آن طرف راست صورت را به زمین بگذار و چهل مرتبه همین دعا را بگو، بعد از آن طرف چپ صورت را به زمین گذار و همین دعا را چهل مرتبه بگو، بعد از آن، سر خود را بلند کن و دست ها را بالا بیاور و چهل مرتبه همان ذکر را تکرار کن، بعد از آن، دست خود را به گردن بینداز و انگشت سبابه‌ خود را بگیر و دوباره آن ذکر را چهل مرتبه بگو، بعد از آن، محاسن خود را به دست چپ بگیر و گریه کن یا حالت گریه به خود بگیر و بگو: "یٰا مُحَمَّدُ یٰا رَسُولَ اللّٰهِ أَشْکُو إِلَى‌اللّٰهِ وَ إِلَیْکَ حٰاجَتی وَ إِلىٰ أَهْلِ بَیْتِکَ الرّٰاشِدینَ حٰاجَتی وَ بکُمْ أَتَوَجَّهُ إِلَى اللّٰهِ فِی حٰاجَتی"، بعد از آن برو به سجده و آن قدر یٰا اللّٰهُ یٰا اللّٰهُ بگو تا نفس تو تمام شود و بگو "صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ" وَ حاجت خود را ذکر کن. حضرت صادق (ع) فرمود: من ضمانت مِی کنم که از جاى خود حرکت نکند تا حاجتش روا شود».[3]

اعمال و نمازهای مستحبی باید به همان گونه که آداب آن ذکر شده است عمل شود، بله گاهی انجام برخی از شرایط آن شاید مقدور نباشد که در این صورت شخص باز هم به امید ثواب و مقبولیت آن را انجام می دهد، که امید است خداوند قبول فرماید.

در هر حال پاسخ بعضی از مراجع معظم تقلید به قسمت اول سؤال شما به شرح زیر می باشد:

دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):

اشکالی ندارد و نماز صحیح است.

دفتر حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):

مانعی ندارد.

پاسخ حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته) به این شرح است:

اشکالی ندارد.

نمایه های مرتبط:

1. نمایه 2145 (سایت: 2269)، شرایط و راههای استجابت دعا.

2. نمایه 197 (سایت: 983)، شرایط استجابت حتمی دعا.