کد سایت
fa57207
کد بایگانی
70266
نمایه
برابری و برتری پیامبران
طبقه بندی موضوعی
تفسیر,پیامبران و کتابهای آسمانی
خلاصه پرسش
آیاتی از قرآن اعلام می‌کنند که برخی پیامبران برتر از پیامبران دیگر می‌باشند، اما در آیات دیگری اعلام شده که ما به تفاوتی میان آنان معتقد نیستیم. آیا این دو گروه از آیات ناهمخوان نیستند؟
پرسش
آیا این دو آیه با هم تناقض دارند؟ «لا نفرّق بَینَ اَحَدٍ مِن رُسُلِه»، دیگری: «تِلکَ الرّسُلَ فضّلنا بَعضَهُم عَلی بَعض». یک‌جا می‌فرماید فرقی بین رسل نیست، و جایی دیگر می‌فرماید بعضی رسل را بر بقیه برتری دادیم.
پاسخ اجمالی
با مقداری دقت و تامل در این آیات آشکار می‌شود که بین این دو دسته از آیات قرآن تضادی وجود ندارد؛ به دلیل آن‌که آیات فرق‌نگذاشتن(لا نفرّق بَینَ اَحَدٍ مِن رُسُلِه)، مربوط به ایمان‌آوردن به پیامبران است؛ یعنی نباید در ایمان‌آوردن به آنها تفاوت و فرق گذاشته شود؛ نباید به برخی ایمان آورد و برخی دیگر را منکر شد؛ زیرا گوینده این سخن انبیا و مؤمنان هستند که بر اساس دستور خداوند باید به همه‌ی پیامبران ایمان بیاورند و در چنین ایمانی بین آنها فرقی نگذارند. و این سخن، منافاتی با آن ندارد که پیامبران از نظر شرافت و فضیلت وجودی با یکدیگر تفاوتهایی داشته باشند.
اگر در آیاتی که به تفاوت‌نگذاشتن میان پیامبران اشاره می‌کند، دقت کنیم، به این واقعیت دست خواهیم یافت:
1. «قُولُوا آمَنَّا بِاللَّهِ وَ ما اُنْزِلَ اِلَیْنا وَ ما اُنْزِلَ اِلى اِبْراهیمَ وَ اِسْماعیلَ وَ اِسْحاقَ وَ یَعْقُوبَ وَ الْاَسْباطِ وَ ما اُوتِیَ مُوسى وَ عیسى وَ ما اُوتِیَ النَّبِیُّونَ مِنْ رَبِّهِمْ لا نُفَرِّقُ بَیْنَ اَحَدٍ مِنْهُمْ وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ».[1]
(اى مؤمنان) بگویید: ما به خداوند و آنچه به سوى ما فرو فرستاده شده و به آنچه به سوى ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و اسباط (نوادگان یعقوب) فرو فرستاده شده و به آنچه به موسى و عیسى و آنچه به پیامبران از جانب پروردگارشان داده شده ایمان آوردیم، میان هیچ‌یک از آنان (در این‌که حقّند و مبعوث از جانب خداوند) فرقى نمی‌گذاریم و ما در برابر او تسلیم هستیم.
2. «آمَنَ الرَّسُولُ بِما اُنْزِلَ اِلَیْهِ مِنْ رَبِّهِ وَ الْمُؤْمِنُونَ کُلٌّ آمَنَ بِاللَّهِ وَ مَلائِکَتِهِ وَ کُتُبِهِ وَ رُسُلِهِ لا نُفَرِّقُ بَیْنَ اَحَدٍ مِنْ رُسُلِهِ وَ قالُوا سَمِعْنا وَ اَطَعْنا غُفْرانَکَ رَبَّنا وَ اِلَیْکَ الْمَصیرُ».[2]
فرستاده ما بدانچه از جانب پروردگارش به سوى او نازل شده ایمان آورده و مؤمنان همگى به خدا و فرشتگان و کتابها و فرستادگان او ایمان آوردهاند (و گفتند) میان هیچ‌یک از فرستادگان او فرق نمی‌گذاریم، و گفتند: شنیدیم و اطاعت کردیم، پروردگارا عفوت را می‌طلبیم، و بازگشت (همه) به سوى تو است.
3. «قُلْ آمَنَّا بِاللَّهِ وَ ما اُنْزِلَ عَلَیْنا وَ ما اُنْزِلَ عَلى اِبْراهیمَ وَ اِسْماعیلَ وَ اِسْحاقَ وَ یَعْقُوبَ وَ الْاَسْباطِ وَ ما اُوتِیَ مُوسى وَ عیسى وَ النَّبِیُّونَ مِنْ رَبِّهِمْ لا نُفَرِّقُ بَیْنَ اَحَدٍ مِنْهُمْ وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ». [3]
بگو: ما به خدا و آنچه بر ما نازل شده و آنچه بر ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و اسباط (پیامبران از اولاد یعقوب) نازل شده و آنچه به موسى و عیسى و پیامبران از جانب پروردگارشان داده شده ایمان آوردیم، (و در اعتقاد به نبوت و بعث از طرف یک مبدا) میان هیچ‌یک از آنان جدایى نمی‌افکنیم و ما تسلیم اوییم.
همانگونه که مشاهده می‌کنید در موارد فوق که سخن از عدم تفاوت است، اصل رسالت و پیامبر بودن و عدم تفاوت در هدف، مورد نظر بوده و به عبارتی نشانگر آن است که همه‌ی انبیای مامور از جانب پروردگار، همه از یک منبع، وحى و الهام دریافت می‌کردند؛ همه برای تبلیغ توحید؛ نشر معنویت؛ برپایی عدالت و برچیدن شرک و کفر مبعوث شدند؛ لذا خداوند به مؤمنان توصیه می‌کند به تمام پیامبران الهى یکسان احترام بگذارند، ولى این موضوع مانع از آن نمی‌شود که آنان از نظر شرافت و فضیلت مختلف باشند[4] و خداوند برخی را برخی دیگر فضیلت و برتری عنایت کند،[5] و بفرماید: «تِلْکَ الرُّسُلُ فَضَّلْنا بَعْضَهُمْ عَلى بَعْضٍ».[6]
اگر در آیاتی که به تفاوت‌نگذاشتن میان پیامبران اشاره می‌کند، دقت کنیم، به این واقعیت دست خواهیم یافت:
1. «قُولُوا آمَنَّا بِاللَّهِ وَ ما اُنْزِلَ اِلَیْنا وَ ما اُنْزِلَ اِلى اِبْراهیمَ وَ اِسْماعیلَ وَ اِسْحاقَ وَ یَعْقُوبَ وَ الْاَسْباطِ وَ ما اُوتِیَ مُوسى وَ عیسى وَ ما اُوتِیَ النَّبِیُّونَ مِنْ رَبِّهِمْ لا نُفَرِّقُ بَیْنَ اَحَدٍ مِنْهُمْ وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ».[1]
(اى مؤمنان) بگویید: ما به خداوند و آنچه به سوى ما فرو فرستاده شده و به آنچه به سوى ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و اسباط (نوادگان یعقوب) فرو فرستاده شده و به آنچه به موسى و عیسى و آنچه به پیامبران از جانب پروردگارشان داده شده ایمان آوردیم، میان هیچ‌یک از آنان (در این‌که حقّند و مبعوث از جانب خداوند) فرقى نمی‌گذاریم و ما در برابر او تسلیم هستیم.
2. «آمَنَ الرَّسُولُ بِما اُنْزِلَ اِلَیْهِ مِنْ رَبِّهِ وَ الْمُؤْمِنُونَ کُلٌّ آمَنَ بِاللَّهِ وَ مَلائِکَتِهِ وَ کُتُبِهِ وَ رُسُلِهِ لا نُفَرِّقُ بَیْنَ اَحَدٍ مِنْ رُسُلِهِ وَ قالُوا سَمِعْنا وَ اَطَعْنا غُفْرانَکَ رَبَّنا وَ اِلَیْکَ الْمَصیرُ».[2]
فرستاده ما بدانچه از جانب پروردگارش به سوى او نازل شده ایمان آورده و مؤمنان همگى به خدا و فرشتگان و کتابها و فرستادگان او ایمان آوردهاند (و گفتند) میان هیچ‌یک از فرستادگان او فرق نمی‌گذاریم، و گفتند: شنیدیم و اطاعت کردیم، پروردگارا عفوت را می‌طلبیم، و بازگشت (همه) به سوى تو است.
3. «قُلْ آمَنَّا بِاللَّهِ وَ ما اُنْزِلَ عَلَیْنا وَ ما اُنْزِلَ عَلى اِبْراهیمَ وَ اِسْماعیلَ وَ اِسْحاقَ وَ یَعْقُوبَ وَ الْاَسْباطِ وَ ما اُوتِیَ مُوسى وَ عیسى وَ النَّبِیُّونَ مِنْ رَبِّهِمْ لا نُفَرِّقُ بَیْنَ اَحَدٍ مِنْهُمْ وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ». [3]
بگو: ما به خدا و آنچه بر ما نازل شده و آنچه بر ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و اسباط (پیامبران از اولاد یعقوب) نازل شده و آنچه به موسى و عیسى و پیامبران از جانب پروردگارشان داده شده ایمان آوردیم، (و در اعتقاد به نبوت و بعث از طرف یک مبدا) میان هیچ‌یک از آنان جدایى نمی‌افکنیم و ما تسلیم اوییم.
همانگونه که مشاهده می‌کنید در موارد فوق که سخن از عدم تفاوت است، اصل رسالت و پیامبر بودن و عدم تفاوت در هدف، مورد نظر بوده و به عبارتی نشانگر آن است که همه‌ی انبیای مامور از جانب پروردگار، همه از یک منبع، وحى و الهام دریافت می‌کردند؛ همه برای تبلیغ توحید؛ نشر معنویت؛ برپایی عدالت و برچیدن شرک و کفر مبعوث شدند؛ لذا خداوند به مؤمنان توصیه می‌کند به تمام پیامبران الهى یکسان احترام بگذارند، ولى این موضوع مانع از آن نمی‌شود که آنان از نظر شرافت و فضیلت مختلف باشند[4] و خداوند برخی را برخی دیگر فضیلت و برتری عنایت کند،[5] و بفرماید: «تِلْکَ الرُّسُلُ فَضَّلْنا بَعْضَهُمْ عَلى بَعْضٍ».[6]