کد سایت
fa65654
کد بایگانی
80502
نمایه
القاب گوناگون در نام‌گذاری علمای دین
طبقه بندی موضوعی
لغت شناسی
خلاصه پرسش
معانی اصطلاحات «مولوی»، «مولانا»، «ماموستا»، «ملّا» و «آخوند» چیست؟
پرسش
معانی اصطلاحات «مولوی»، «مولانا»، «ماموستا»، «ملّا» و «آخوند» چیست؟ درجه‌بندی و فرقشان را کامل توضیح دهید.
پاسخ اجمالی
در زبان‌ها، فرهنگ‌ها و فرقه‌های مختلف، اصطلاحات و القاب متنوّعی در نام‌گذاری اندیشمندان دینی به کار می‌رود که موارد مندرج در پرسش نیز بخشی از چنین القابی می‌باشد:
1. ماموستا: این کلمه، واژه‌ای کُردی و به معنای استاد و معلم است، اما در مناطق کردنشین به عالمان دینی نیز اطلاق می‌شود.
2. مولوی: کلمه «مولوی» یک اسم منسوب است؛ یعنی از اضافه شدن «یاء» نسبت به کلمه «مولی»، تشکیل شده است. این اصطلاح، در بخش‌های شرقی ایران و نیز کشورهای شرق ایران، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این اصطلاح، برای کسانی که در علوم دینی، به درجات بالا رسیده‌اند، استفاده می‌شود.[1]
3. مولانا: این واژه، یک ترکیب اضافی است (یعنی به صورت مضاف و مضاف الیه است) و معنایش(بزرگ و سرور ما) می‌باشد. این اصطلاح را بیشتر برای افراد فاضل و بزرگ‌مرتبه به کار می‌برند.[2] رتبه مولانا، از مولوی بالاتر است.
سه اصطلاح بالا، بیشتر در مورد اندیشمندان دینی اهل سنت کاربرد دارد.
4. مُلّا: کلمه «ملّا» نیز ریشه در واژه «مولا» دارد[3] و مخفف آن است. این کلمه نیز به معنای استاد و معلم و شخص درس‌خوانده و با سواد است.
اندیشمندان بسیاری از فرق مختلف اسلامی با این عنوان اشتهار یافته‌اند.
5. آخوند: شاید این واژه مخفف «آغا خوندگار» باشد؛ به معنای عالم و طالب علم.[4]
این اصطلاح هم در میان شیعیان مورد استفاده قرار گرفته، و هم مورد استفاده بخشی از اهل سنت بوده، و بویژه در شمال و شمال شرق ایران رواج داشته است.
اصطلاحات دیگری در القاب علمای اهل سنت؛ مانند «حافظ» و... وجود دارد که نشان‌گر میزان علم شخص نسبت به روایات و احادیث است.
با این وجود، نمی‌توان مرزبندی دقیقی را اعلام کرد که بر اساس آن، افراد واجد صلاحیت دریافت هریک از عناوین دقیقاً مشخص باشند.
1. ماموستا: این کلمه، واژه‌ای کُردی و به معنای استاد و معلم است، اما در مناطق کردنشین به عالمان دینی نیز اطلاق می‌شود.
2. مولوی: کلمه «مولوی» یک اسم منسوب است؛ یعنی از اضافه شدن «یاء» نسبت به کلمه «مولی»، تشکیل شده است. این اصطلاح، در بخش‌های شرقی ایران و نیز کشورهای شرق ایران، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این اصطلاح، برای کسانی که در علوم دینی، به درجات بالا رسیده‌اند، استفاده می‌شود.[1]
3. مولانا: این واژه، یک ترکیب اضافی است (یعنی به صورت مضاف و مضاف الیه است) و معنایش(بزرگ و سرور ما) می‌باشد. این اصطلاح را بیشتر برای افراد فاضل و بزرگ‌مرتبه به کار می‌برند.[2] رتبه مولانا، از مولوی بالاتر است.
سه اصطلاح بالا، بیشتر در مورد اندیشمندان دینی اهل سنت کاربرد دارد.
4. مُلّا: کلمه «ملّا» نیز ریشه در واژه «مولا» دارد[3] و مخفف آن است. این کلمه نیز به معنای استاد و معلم و شخص درس‌خوانده و با سواد است.
اندیشمندان بسیاری از فرق مختلف اسلامی با این عنوان اشتهار یافته‌اند.
5. آخوند: شاید این واژه مخفف «آغا خوندگار» باشد؛ به معنای عالم و طالب علم.[4]
این اصطلاح هم در میان شیعیان مورد استفاده قرار گرفته، و هم مورد استفاده بخشی از اهل سنت بوده، و بویژه در شمال و شمال شرق ایران رواج داشته است.
اصطلاحات دیگری در القاب علمای اهل سنت؛ مانند «حافظ» و... وجود دارد که نشان‌گر میزان علم شخص نسبت به روایات و احادیث است.
با این وجود، نمی‌توان مرزبندی دقیقی را اعلام کرد که بر اساس آن، افراد واجد صلاحیت دریافت هریک از عناوین دقیقاً مشخص باشند.
[1]. گفته شده که در دار العلوم دیوبند هند این طور رتبه‌بندی انجام شده: 1- مولوی عالم، تقریباً معادل لیسانس. 2- مولوی فاضل، معادل فوق لیسانس. 3- مولوی کامل، معادل دکترا.
[2]. لغت نامه دهخدا، واژه «مولانا». ابن بطوطه می‌گوید: در کاروان ما یک حاجی هندی بود. به این دلیل که او قرآن را حفظ بود و نوشتن را به خوبی می‌دانست، به او مولانا می‌گفتند. (از یادداشت به خط مرحوم دهخدا).
[3]. لغت نامه دهخدا، واژه «ملا».
[4]. لغت نامه دهخدا، واژه «آخوند».