گنجینه پاسخ ها(طبقه بندی موضوعی:لغت شناسی)
-
معنای واژه پرکاربرد «فریقین» در متون دینی چیست؟
165 1403/07/29 تفسیرفریقین تثنیه فریق از ریشه فرق به معنای قطعه جدا شده است: و الفرق: القطعه المنفصله ، و منه: الفرقه للجماعه المتفرده من الناس ؛ فریق به معنای تکه جدا شده است. و در همین راستا ، واژه فرقه به معنای گروه
-
معنای سه واژه «یرکضون»، «لا ترکضوا» و «ارکض» در قرآن چیست؟
364 1403/05/17 تفسیررکض به معنای کوبیدن پاها بر زمین است. و اگر همین واژه در مورد سوارکاری استفاده شود ، منظور دواندن اسب از طرف او است رکضت الفرس=اسب را دواندم . و هنگامی به فرد پیاده‌ای نسبت داده شود ، معنای ان راه رفت
-
«ظِلّ» و مشتقات ریشه «ظلل» در قرآن به چه معنا است؟ تفاوت «ظلّ» با «فیء» در چیست؟ «ظلّ و حرور» یعنی چه؟
491 1403/05/15 تفسیردر قران کریم بیش از 30 بار از واژههایی با ریشه صرفی ظلل ظ ل ل استفاده شد که 9 مورد از انها در شمار افعال ناقصه است. و موارد دیگر به گونهای با موضوع سایه و سایه انداختن در ارتباط است. [ 1 ] در همی
-
واژه «ثبور» در قرآن به چه معنا است؟
466 1403/05/14 تفسیرواژه ثبور از ریشه ث ب ر به معناى هلاک ، نابودی ، فساد و خسران است. [ 1 ] در زبان عربی ، افراد با دیدن چیزها و رخ‌دادهای وحشتناک ، با فریاد وا ثبورا واکنش نشان می‌دهند که مفهومش اى مرگ بر من و یا من ب
-
«ندامت» در قرآن به چه معنا است؟
381 1403/05/10 تفسیرریشه ن د م هفت‌بار در قران تکرار شده است. الندامه 2 بار و نادمین 5 بار . یکی از موضوعاتی که در قران بدان پرداخته شده ، مسئله ندامت و پشیمانی انسان‌ها از عمل‌کرد نادرست گذشته خودشان است. در قران ، موضو
-
معنای «لسان» در قرآن کریم چیست؟
477 1403/05/08 تفسیرلسان به صیغه مفرد و السنه به صیغه جمع ، در مجموع 25 بار در ایات قران کریم تکرار شده‌اند. لسان هم به صورت مذکر و هم مؤنث در زبان عربی کاربرد دارد ، ولى در قران تنها به صورت مذکر امده است. [ 1 ] لس
-
چه افرادی هستند که با عنوان «هُمَزه» و «لُمَزه» در قرآن مورد نفرین واقع شده‌اند؟!
628 1403/04/31 تفسیرسوره 104 قران کریم که به نام سوره همزه شناخته می‌شود ، در اولین ایه خود به کسانی که به عیب‌جویی و تمسخر دیگران می‌پردازند اخطار شدید داده و با دو عنوان همزه و لمزه از انان یاد کرده است: ویل لکل همزه
-
در لغت عربی «سائح» به معنای گردشگر است. این‌که قرآن کریم «سائحون» و «سائحات» را می‌ستاید، آیا به معنای ستایش مردان و زنان گردشگر و جهانگرد است؟!
839 1403/04/12 تفسیربیگمان سفر به قصد درامدزایی حلال ؛ جهان‌گردی و گردشگری برای دیدن شگفتی‌هایی که خدا در طبیعت افریده ؛ و برای اشنایی با تاریخ و عبرت‌گرفتن از روزگار ، چه برای مردان و چه برای زنان امری پسندیده است که ق
-
چه معناهایی از ریشه «حمل» و مشتقات آن در قرآن وجود دارد؟
478 1403/03/25 تفسیردر قران کریم کریم بیش از 60 بار از مشتقات ریشه ح م ل استفاده شده است که مواردی از انها به معناى بارهای مادی و فیزیکی است که افراد ، حیوانات و دیگر وسائل حمل و نقل ، انها را بلند کرده و بر دوش ، سر ، ش
-
فرق «هانیه» با «حانیه» چیست و کدامشان یکی از نام‌های حضرت زهرا(س) است؟
7086 1403/03/19 --- مشابه ---حانیه از ریشه ح ن و ، یعنى زن خیرخواه نسبت به همسر و فرزندان. جزرى در بیان یکی از مصادیق این خیرخواهی می‌نویسد: حانیه به زنى گفته می‌شود که همسرش از دنیا رفته ، اما او از سر خیرخواهى و مهربانى ، فرزن
-
معنای «طلوع»، «مطلع»، «اطلاع» و دیگر مشتقات ریشه «ط ل ع» در قرآن چیست؟
653 1403/03/10 تفسیرنخست باید گفت ؛ نوزده کلمه در قران وجود دارد که از ریشه ط ل ع ساخته شده است ، که بر حسب ویژگی‌های ساختاری خود و در قالب‌های گوناگون ، معانی متفاوتی دارند: بر اساس نظر لغت‌دانان ، مشتقات ثلاثی مجرد ا
-
معنای «عرض»، «اعراض» و دیگر مشتقات هم‌ریشه آن در قرآن چیست؟
495 1403/03/01 تفسیرلغتدانان معتقدند عرض به فتح عین و سکون را مصدر ریشه ع ر ض بوده ، و معمولا در مقابل طول قرار می‌گیرد ؛ اما در اصل به معنای ظهور و اظهار است. [ 1 ] و به معنای وسعت نیز به کار رفته است. [ 2 ] گفتنی اس
-
عبارت «زید عزّه» و «دامت برکاته» یعنی چه؟
4749 1403/02/30 لغت شناسیزید عزه ؛ یعنی سربلندی او روزافزون باد. این اصطلاح که معمولا بعد از نام شخصیت‌های علمی و معرفتی زنده نگاشته شده و یا هنگام نام‌بردن از انها در گفت‌وگوها و سخنرانی‌ها گفته می‌شود ، نوعی تکریم و تجلیل
-
چه معناهایی از ریشه «بأس» و مشتقات آن در قرآن وجود دارد؟
628 1403/02/23 تفسیرواژههای برگرفته از ریشه ب ا س دارای معانی گوناگون ؛ اما به نسبت مشابه هستند که جامع تمام این معانى همان سختى و ناپسندی است و عذاب ، جنگ ، ترس و ... همه از مصادیق ان به شمار می‌ایند. [ 1 ] در همین ر
-
واژه «جرم» و «مجرم» از دیدگاه قرآن و دانش حقوق به چه معنا است؟
571 1403/02/09 --- مشابه ---در دانش لغت‌شناسی ، ریشه جرم را به معنای قطع دانسته‌اند. راغب اصفهانی می‌گوید: اصل جرم بفتح اول به معناى قطع ثمره از درختان است. و به طور استعاره به گناه‌کردن نیز جرم گفته‌اند. [ 1 ] به عبارت دیگر ،
-
معنای واژه‌های پرکاربرد «آیه» و «آیات» در قرآن چیست؟
641 1403/02/08 تفسیرایه به معانی مختلفی ؛ مانند نشانه ، علامت ، عبرت ، دلیل ، معجزه و ... است. این واژه به صورت ایه ، ایتین ، ایات ، الایه و ... 382 بار در قران مورد استفاده قرار گرفته [ 1 ] که شامل تمام معانى یاد
-
«کرامت» به چه معنا است و چه مشتقاتی از ریشه «کرم» در قرآن وجود دارد؟
799 1403/01/06 تفسیرمشتقاتی از ریشه ک ر م 47 بار در قران کریم مورد استفاده قرار گرفته است. کرامت به معناى دورى از پستى و فرومایگى است ، و فرد کریم در مقابل فرد لئیم قرار می‌گیرد. [ 1 ] کرم اگر وصف خدای متعال واقع شود ،
-
واژه قصر و مشتقات آن در قرآن به چه معنا است؟
1084 1402/11/18 تفسیرمشتقاتی از ریشه قصر در اوزان و ابواب گوناگون در قران مورد استفاده قرار گرفته است که با وجود نوعی تشابه معنوی در میان انها ؛ اما به تناسب هر موضوع ، دارای معنای مستقل و متفاوتی است. در این‌جا به چند مو
-
معنای واژه «راعی» و «رعیت» چیست؟
1182 1402/11/04 حدیثرعى به معنای سرپرستی بوده و از همین‌رو راعی می‌تواند شامل همه افرادی شود که نوعی از سرپرستی را بر عهده گرفتهاند. چوپان و شبان را میتوان یکی از معانی راعی دانست ؛ چون او با دادن غذا به حیوانات و دفع
-
قرآن، زندگی دنیا را به «غثاء احوی» تشبیه کرده است. معنای «غثاء» چه بوده و وجه تشابه چیست؟
977 1402/10/27 تفسیرهمانگونه که در پرسش امده ، قران کریم پایان زندگی دنیایی را به غثا احوی تشبیه کرده است: فجعله غثا احوى . [ 1 ] غثا به معناى گیاهان خشکى است که روى سیلاب قرار می‌گیرد. همچنین به کف‌هایى که روى دی
-
واژههایی؛ مانند «اصبح» و «مصبحین» که از ریشه «صبح» گرفته می‌شوند، معنایشان چیست؟
919 1402/10/23 تفسیرواژه صبح با مشتقات ان یکی از واژه‌های پرکاربرد در ایات قران است. با توجه به گستردگی مشتقات این واژه ، بررسی معانی تمام انها فرصتی بیش از این مقال را می‌طلبد ؛ لذا در این‌جا تنها به بررسی دو واژه اصبح
-
واژه «زفیر» در قرآن به چه معنا است؟
1607 1402/10/12 تفسیردر کتاب‌های لغوی و تفسیری ، برای زفیر از ریشه‌ی زفر معانی مختلفی بیان شده است ؛ مانند: نفس کشیدن پى در پى ، به گونهای که قفسه‌ی سینه بالا بیاید. [ 1 ] ناله‌ی شدید و صدای بد ، نظیر صداى الاغ هنگام ش
-
در آیه 69 سوره نحل، منظور از ثمراتی که زنبور عسل از آن استفاده می‌کند چیست؟
1015 1402/10/09 تفسیرقران کریم در بیان نعمت‌های الهی و اسرار افرینش ، در تعدادی از ایات سوره نحل ، از ویژگی‌های زنبور عسل و توصیه‌های خداوند به او سخن می‌گوید. بر اساس این ایات ، خداوند نخست به زنبور عسل دستور می‌دهد ، از
-
واژه «حمیم» در قرآن به چه معنا است؟
1402 1402/10/02 تفسیرواژه حمیم صیغه مبالغه از ریشه حمم به معنای داغ و حرارت شدید است. راغب اصفهانی در المفردات می‌گوید: اب گرمى را که از منبع خود خارج می‌شود ، حمه گویند. و به همین اعتبار به عرق انسان و حیوان حمیم گفته
-
در قرآن کریم، واژههایی از دو ریشه «عفو» و «صفح» می‌یابیم. تفاوت معنایی آنها چیست؟
1289 1402/09/15 تفسیرعفو و صفح با مشتقات خود دو واژه پرکاربرد در قران هستند. این‌دو واژه معنای نزدیک به هم دارند که همان بخشیدن و گذشت است ؛ اما در صفح نکته‌ی دقیق‌تری وجود دارد که همان گذشت همراه با روى خوش نشان‌دادن ، و
-
خیر و شر در لغت به چه معنا است؟
1002 1402/08/27 کلام قدیملغتشناسان در معنای خیر گفته‌اند: خیر ان چیزی است که همه نسبت به ان میل و رغبت دارند ؛ مانند عقل ، عدالت و ... [ 1 ] و مقابل ان شر است ؛ یعنی چیزی که همه از ان روی‌گردانند و به ان رغبت نمی‌کنند. [ 2 ]
-
«روز ذی مسغبه» که در سوره بلد از آن یاد شده، ناظر به چه روزی است؟
1444 1402/07/29 تفسیرخدای متعال در ابتدای سوره بلد ، به دنبال بیان نعمت‌های بزرگى که به انسان ارزانی داشته ، بندگان ناسپاس را نیز مورد ملامت و سرزنش قرار می‌دهد که چگونه با داشتن ان همه نعمت و مسیرهای رسیدن به سعادت ، را
-
معنای واژه «مراهق» که در کتب فقهی وجود دارد چیست؟
1386 1402/07/19 لغت شناسیمراهق در لغت‌نامه‌ها به نزدیک اخر وقت گفته می‌شود. به عنوان نمونه این واژه برای نمازی که نزدیک قضا‌شدن خوانده شود ، مورد استفاده قرار می‌گیرد. و عبارت ارهقنا الصلاه معنایش ان است که نماز را ان قدر به
-
«حمیت جاهلیت» که دارندگان آن در قرآن سرزنش شده‌اند، ناظر به چه خصوصیت ناپسندی در انسان‌ها است؟
1594 1402/07/13 تفسیراذ جعل الذین کفروا فی قلوبهم الحمیه حمیه الجاهلیه... ؛ [ 1 ] هنگامی که کافران ، حمیت را در دل‌هایشان قرار دادند ، ان هم حمیتی متناسب با دوران جاهلیت ! ! راغب اصفهانی در تفسیر این واژه می‌گوید: عرب‌ز
-
واژه‌های اشتقاق صغیر، اشتقاق اصغر، اشتقاق کبیر و اشتقاق اکبر به چه معنا است؟
2672 1402/05/15 --- مشابه ---در ادبیات عرب و در نگاه اول ، اشتقاق به معناى گرفتن لفظى از لفظ دیگر است ، به شرط ان‌که ان‌‌دو واژه در معنا مناسبت داشته و حروف اصلى انها نیز یکی باشد ، و در ترتیب حروف اصلی نیز یکی باشند ، و تنها در
-
واژه‌های اضمحلال با زوال چه فرقی دارند؟
2859 1402/04/01 --- مشابه ---واژه‌های زوال و اضمحلال معنای نزدیک به یکدیگر دارند ؛ به گونهای که به صورت مترادف نیز به کار می‌روند. [ 1 ] لغت‌شناسان عرب ، اضمحلال [ 2 ] و زوال [ 3 ] را به معنای رفتن شی گرفتهاند ، با این تفاوت
-
مراد از عبارت قرآنی «الجبلة الاولین» چیست؟
2450 1402/03/09 تفسیرتعبیر الجبله الاولین در قران کریم یک‌بار و از زبان حضرت شعیب ع در مقام دعوت مردم به توحید و خداشناسى و برحذر داشتن انان از شرک مورد استفاده قرار گرفته است: و اتقوا الذی خلقکم و الجبله الاولین ؛ [ i
-
بر اساس قرآن کریم، مادر حضرت مریم(س) نذر کرده بود که فرزندش را بعد از تولد «محرّر» نماید. معنای «محرر» چیست؟
2598 1402/03/03 تفسیرواژه محررا از ماده تحریر به معناى ازاد کردن است. و یک‌بار در ایه 35 سوره ال عمران امده است: اذ قالت امرات عمران رب انی نذرت لک ما فی بطنی محررا... ؛ [ 1 ] ان‌گاه که همسر عمران گفت: پروردگارا ! من ن
-
آیه 28 سوره ابراهیم در صدد بیان چه موضوعی بوده و معنای واژه «دار البوار» در آن چیست؟
2481 1402/02/14 تفسیرواژه دار البوار یک‌بار در قران امده و به معنای سرای هلاکت و عذاب ، یعنی جهنم است: ا لم تر الى الذین بدلوا نعمت الله کفرا و احلوا قومهم دار البوار ؛ [ 1 ] ایا ندیدى کسانى را که نعمت خدا را به کفران تب
-
قرآن کریم «به هم پیچیده شدن ساق‌ها» را به عنوان یکی از حالات مرگ مطرح می‌کند. مراد از این اصطلاح چیست؟
2150 1402/02/09 تفسیرانسان در زندگی خود مراحل مختلفی را پشت سر می‌گذارد: مرحله‌ی قبل از دنیا ؛ دنیا و بعد از دنیا. و برای ورود در هر مرحله نیاز به مقدماتی است ؛ قران کریم وضعیت انسان‌‌هایی را که نسبت به تعالیم الهی بی‌ا
