گنجینه پاسخ ها(طبقه بندی موضوعی:لغت شناسی)
-
معنای واژه «تالی تلو» چیست؟
12688 1401/12/18 لغت شناسیدر زبان عربی واژه تالی به معنای تابع [ 1 ] و هر چیزی است که به دنبال چیز دیگری بیاید. [ 2 ] واژه تلو هم به معنای چیزی است که پس از چیز دیگری قرار گیرد ، یا بیاید. [ 3 ] بر این اساس ، دو واژه تالی و
-
«ضریع» که در قرآن از آن با عنوان غذایی دوزخی یاد شده، چه نوع غذایی است؟
2843 1401/12/16 تفسیرهمانگونه که در پرسش امده ، ایه‌ای از قران به غذایی با نام ضریع اشاره می‌کند که تنها خوراک دوزخیان است: لیس لهم طعام الا من ضریع لا یسمن و لا یغنی من جوع ؛ [ 1 ] انان جز ضریع غذای دیگری ندارند که ا
-
«تدلیس» در فقه و حدیث و عرفان به چه معنا است؟
3266 1401/12/04 --- مشابه ---در دانش لغت ، واژه تدلیس از ریشه دلس به معناى ظلمت و پوشاندن است. [ 1 ] استفاده از این واژه را در دانش‌های مختلف می‌توانیم مشاهده نماییم. تدلیس در فقه تدلیس در اصطلاح فقهی ، عبارت است از کتمان کردن و
-
دو واژه «دیجور» و «ظلمت» چه تفاوتی با هم دارند؟
2168 1401/11/26 --- مشابه ---واژه دیجور از ریشه دجر [ 1 ] و جمع ان دیاجیر [ 2 ] به معنای ظلمت تاریکی و غبار سیاه است ؛ [ 3 ] اما واژه ظلمت از ریشه ظلم [ 4 ] است که خلاف نور [ 5 ] و به معنای تاریکی است ؛ لذا فرق چندانی بین این
-
آیا اراده و کتابت (نگارش) در آیاتی مانند «کتب الله» و «أراد الله»، معنای متفاوتی با یکدیگر دارند؟
2406 1401/11/05 --- مشابه ---اراد یرید که مصدر ان اراده بوده و در قران کریم فراوان مورد استفاده قرار گرفته است ، در اصل به معنای خواستن همراه با اختیار و انتخاب است که از لوازم این معنا ، رفت و برگشت ، نگاه و تامل کردن ، تردید دا
-
چرا بعضی از مترجمان، برای دو حرف «سین» و «سوف» معنایی همسان و یا یکی را به جای دیگری در نظر گرفته‌اند، با آن‌که «سین» برای آینده نزدیک و «سوف» برای آینده دور است؟
2871 1401/10/13 لغت شناسیدر زبان عربی ، فعل‌های ماضی و مضارع که برای دو زمان گذشته و حال به کار می‌روند ، ساختار جداگانه‌ای برای خود دارند ؛ اما برای زمان اینده و مستقبل ، ساختار جداگانه‌ای تعریف نشده است ؛ بلکه با افزودن برخ
-
معنای اصطلاحات «حسن بیان»، «حسن مطلع»، «حسن مقطع» و «حسن نسق» چیست؟
3473 1401/09/17 لغت شناسیاصطلاحات مطرح شده در پرسش از جمله اصطلاحات ادبی هستند که در ادامه به توضیح انها خواهیم پرداخت: حسن بیان: حسن بیان به معنای انتخاب بهترین روش برای رساندن معنا و مقصود به مخاطبان است ، به گونه‌‌ای که م
-
گاهی بیان می‌شود که فلان موضوع فی الجمله قابل پذیرش است؛ اما بالجمله پذیرفتنی نیست. تفاوت این دو اصطلاح در چیست؟
7024 1401/09/15 --- مشابه ---به صورت خلاصه می‌توان گفت که اگر فردی موضوعی را ادعا کند و با بررسی کامل ، صحت ادعای یاد شده در تمام مصادیق ان برای ما به اثبات برسد ، خواهیم گفت که این ادعا بالجمله - و در تمام موارد - صحیح است ؛ اما
-
معنای کلمه قربان چیست؟ این کلمه فارسی است یا عربی؟
6076 1401/09/12 --- مشابه ---واژه قربان یک لغت عربی است که در قران کریم نیز به صورت منصوب قربانا [ 1 ] مورد استفاده قرار گرفته است. این کلمه از ریشه قرب می‌باشد که به معنای نزدیک‌بودن است و معنای قربان ان چیزی است که به واسطه‌ا
-
چه فرقی بین غار، مغاره و کهف وجود دارد؟
2979 1401/08/22 لغت شناسیدر زبان فارسی متداول ، حفره‌های موجود در کوه با نام غار که برگرفته از زبان عربی است ، شناخته می‌شود. در زبان عربی برای این حفره‌ها ، از واژه‌های مختلفی بهره گرفته می‌شود که یکی از انها همان کلمه‌ی غا
-
وجدان به چه معنا است؟ و آیا در آیات و احادیث به این واژه اشاره شده است؟
4045 1401/08/02 حدیثواژه وجدان مانند غفران یک واژه عربی و مصدری از ماده وجد به معنای یافتن است. بنابر این ، اصل این کلمه عربی است. البته معنایی که در زبان فارسی از این واژه فهمیده می‌شود با معنایی که در زبان عربی به کار
-
با توجه به آیاتی مانند آیه 13 سوره حدید، آیا «اقتباس» معنای دیگری جز «اخذ» و «گرفتن» دارد؟
3078 1401/06/02 لغت شناسیواژه اخذ در زبان عربی به معنای گرفتن و در اختیار خود قرار دادن است. همچنین واژه اتخاذ نیز به معنای گرفتن با دقت و توجه کامل است که معنای ان نزدیک به معنای انتخاب می‌باشد. [ 1 ] قبس نیز به معنای اتش و
-
دو واژه «وَلَد»(به فتح واو و لام) و «وُلْد»(به ضمّ واو و سکون لام) چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟
1919 1401/05/15 لغت شناسیالولد و الولد به معنای ان چیزی است که زاییده می‌شود. این دو واژه به معنای فرزند بوده و در مفرد و جمع ، و همچنین در پسر مذکر و دختر مؤنث مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته برخی لغت‌دانان ولد را جمع ولد
-
آیا دعاهای پیامبران(ع) در قرآن تنها با «رب» یا «ربنا» آغاز می‌شود، نه با «اللهم»؟! و آیا در قرآن به دعاهای پیامبران برای اموری دنیوی نیز اشاره شده است؟
2921 1401/02/19 تفسیرکلمهی الله برترین نام از نام‌‌‌های ذات مقدسی است که هستی صرف ، جامع و مبدا همه‌ی کمالات وجودی و منزه از هر نقصی است ؛ و چون ان ذات اقدس جامع همه‌ی اسمای حسنا و صفات نیکو است ، گفته می‌شود الله اسم ذا
-
عبارت «فَصُرْهُنَّ إِلَیْکَ»، در آیه‌ی 260 سوره‌ی بقره و در داستان حضرت ابراهیم(ع) به چه معنا است؟
4207 1401/02/07 تفسیرو اذ قال ابراهیم رب ارنی کیف تحی الموتى قال ا و لم تؤمن قال بلى و لکن لیطمئن قلبی قال فخذ اربعه من الطیر فصرهن الیک... ؛ [ 1 ] و بیاد اور ان زمان را که ابراهیم گفت: پروردگارا ! چگونگی زنده‌کردن مر
-
فرق دو واژه‌ی بغی و ظلم چیست؟
3209 1400/11/05 بیشتر بدانیدلغتشناسان برای واژه‌ی بغی معانی یا مصادیق متعددی ذکر کرده‌اند که در منابع لغوی می‌توان انها را یافت ؛ اما همان‌گونه که برخی نویسندگان متاخر به صورت خلاصه گفته‌اند ، معنای اصلی بغی طلب و اراده شدید و
-
مهمل و مستعمل به چه معنا است؟
5022 1400/11/03 قواعد عربیواژهی مهمل معانی گوناگونی دارد: الفاظ مهمل عبارت از الفاظ بدون معنا است ، مانند دیز ، مقلوب زید ؛ یعنی الفاظ در مرحله‌ی قبل از وضع و فاقد معنا مهمل‌اند ، به بیان دیگر ، به هر لفظی که معنایی برای ان
-
صفات متفاوتی از پروردگار؛ مانند وهاب، رحمان، رحیم، کریم، جواد و سخی، همگی معنای بخشنده بودن را می‌دهد، تفاوت آنها در چیست؟
6169 1400/07/20 صفات الهیمعانی صفاتی ؛ مانند وهاب ، رحمان ، رحیم ، کریم ، جواد و سخی ، تقریبا نزدیک به هم هستند ؛ به همین جهت گاهی یکی در ترجمه و تعریف دیگری به کار می‌رود. اما در مورد معنای خاص هر یک از انها -با قطع نظر از ا
-
چرا برای رساندن یک معنا در آیات 11 و 29 سوره‌ی مریم از دو تعبیر «وحی» و «اشاره» استفاده شده است؟ آیا تفاوتی میان این دو واژه وجود دارد؟
3002 1400/04/09 تفسیراگرچه تفنن در عبارت ، خود به تنهایی یکی از دلایل کاربرد واژه‌های مختلف برای یک معنا در ایات قران است و نیاز به ارائه‌ی دلیل دیگری نیست ؛ اما با این وجود در پرسش مورد نظر ، اختلاف تعبیر در این دو ایه ،
-
میان دو واژه‌ی «البریه» و «الوری» که در قرآن و روایات مورد استفاده قرار گرفته است، چه تفاوتی وجود دارد؟
5624 1400/01/16 لغت شناسیالبریه و الوری ، تقریبا به یک معنا هستند ؛ هرچند که لغت‌شناسان ، اختلافاتی اندک میان این دو کلمه مطرح کرده‌اند: واژه‌ی البریه از ماده‌ی برا مشتق شده و به معنای مخلوقات است. [ 1 ] برخی نیز گفته‌اند که
-
«انشقاق» به معنای متلاشی‌شدن است. پس چرا در تفسیر آیه‌ی «اقْتَرَبَتِ السَّاعَةُ وَانشَقَّ الْقَمَرُ» گفته می‌شود که ماه به دو نیم شد؟
4243 1399/12/13 لغت شناسیمراجعه به لغت‌نامه‌های عربی نشان می‌دهد که شق و انشقاق به معنای متلاشی شدن نیست ؛ بلکه به معنای تکه شدن ، شکافتن و جدا شدن است ؛ از این‌رو شق را نیمه‌‌ای از یک شی گفته‌اند. [ 1 ] و شق الفجر را به زمان
-
فرق مِعراج(کسر میم) و مَعرج(فتح میم) چیست؟
3701 1399/10/09 لغت شناسیمعراج از ریشه عرج [ 1 ] و بر وزن مفعال است که یکی از وزن‌های اسم الت به شمار می‌اید ، [ 2 ] جمع ان نیز معاریج ، و معارج می‌باشد. [ 3 ] معنای لغوی معراج در زبان عرب ، وسیله‌ای است که با کمک ان ، انسان
-
افرادی با ویژگی‌های «ثرثارون»، «متشدقون» و «متفیهقون» در سخن رسول خدا(ص) مورد نکوهش قرار گرفته‌اند، آنها چه کسانی هستند؟
3809 1399/09/19 حدیثدر اموزه‌های دین اسلام نسبت به اخلاق فردی انسان‌ها و دوری از تکبر سفارش‌های زیادی شده است. به عنوان نمونه پیامبر اکرم ص فرمود: محبوب‌ترین و نزدیک‌‌ترین شما نزد ما در اخرت خوش‌اخلاق‌ترین شما هستند ، و
-
آیا در منابع دینی صفت «صابر» یا «صبور» برای خداوند به کار رفته است؟
13170 1399/04/28 دعاکلمات صابر و صبور و صبار همگی از ریشه صبر [ 1 ] هستند. [ 2 ] کلمه‌ی صابر اسم فاعل به معنای صبر کننده است ، [ 3 ] اما صبور به کسی گفته می‌شود که قدرت بر صبر دارد ، و صبار صیغه‌ی مبالغه به معنای فردی اس
-
برخی عنوان می‌دارند که واژه‌های تاسوعا و عاشورا از ابداعات امام سجاد(ع) بوده و به معنای بالا رفتن ظرفیت یاران امام حسین(ع) و میل شدید آنان به معاشرت با حضرتشان می‌باشد. آیا این ادعا صحیح است؟!
7636 1399/03/26 لغت شناسیتمام لغت‌شناسان عرب ، واژه‌ی عاشورا را برگرفته از ریشه‌ی عشر به معنای روز دهم محرم ؛ و واژه‌ی تاسوعا را برگرفته از ریشه‌ی تسع به معنای روز نهم محرم می‌دانند. البته انان تصریح می‌کنند که این دو اسم ، ن
-
واژه‌های «فطر»،«فلق»،«خلق»، «شق»، «فج»، «فجر»، «فجو» و «فرج»، که همگی به معنای شکاف و شکافته‌شدن است، چه تفاوت معنایی با هم دارند؟
6383 1399/03/10 لغت شناسیفطر: فطر به معنای شکافتن در طول است. این لفظ به معنای ابداع و ایجاد اشیا توسط خداوند ، در قران کریم به کار رفته است. خلق: اصل ماده خلق ، به معنای اندازه‌گیری مستقیم است که هم به معنای افرینش از عدم و
-
معنای دقیق واژه‌های تأنّی، تأمّل، تثبّت، وقار، متانت، سکینه، صبر، حلم و دیگر واژه‌های مرتبط با مفهوم آرامش و صبر چیست و چه تفاوتی با هم دارند؟
6441 1399/03/07 لغت شناسیتانی : از ریشه انی به معنای مکث کردن و منتظر ماندن و عجله نداشتن است. [ 1 ] تامل : از ریشه امل به معنای اندیشیدن و فکر کردن در امور و حقایق است [ 2 ] که در طول یک زمان و مدت مشخص انجام می‌گیرد. [ 3
-
معنای لغوی و اصطلاحی واژه «فضیلت» چیست؟
7438 1399/02/08 لغت شناسیفضیلت واژه‌ای عربی از ریشه فضل است. در مورد معنای فضل برخی از لغت‌شناسان عرب معنایی از ان ارائه نکرده‌اند و در مورد دلیل ان گفتند که چون معنای ان معلوم و برای همگان شناخته شده است ، [ 1 ] اما در مورد
-
معنای «عقیده» از نظر لغوی و ریشه چیست؟ و فرق آن با واژه اعتقاد در چیست؟ آیا احادیثی در مورد ماهیت عقیده در منابع شیعی وجود دارد؟
24275 1399/01/19 لغت شناسیواژهی عقیده از ریشه عقد [ 1 ] در لغت به معنای دینی است که انسان به ان اعتقاد دارد [ 2 ] و یا ان‌چیزی که انسان در دل قرار می‌دهد. [ 3 ] اما واژه‌ی اعتقاد به معنای حکم قطعی جازم ذهنی که تشکیک‌پذیر است
-
«بسم الله قاصم الجبارین» و «بسم الله قاسم الجبارین» معنایشان چیست و چه تفاوتی با هم دارند؟
68227 1399/01/17 حدیثواژهی قاصم از ریشه قصم ، در لغت به معنای هلاک کننده و از بین برنده است. [ 1 ] و در برخی از روایات به این معنا اشاره شده است: امام صادق ع فرمود: پدرم امام باقر ع به جابر بن عبدالله انصاری روایتی در
-
در قرآن از واژه‌های گوناگونی؛ نظیر «نزغ»، «همز»، «وسوسه»، «تسویل» برای توصیف گمراه‌شدن انسان‌ها توسط شیاطین انس و جن و نیز فریب انسان توسط نفس خویش استفاده شده است. آیا همه‌ی آنها به یک معنا هستند؟!
6432 1399/01/11 لغت شناسیدایره و حیطه‌ی دشمنی شیطان نسبت به انسان ، متناسب با وسعت حیطه‌ی زندگی انسان ، توسعه دارد ؛ از این‌رو برای اقداماتی که شیطان در راستای گمراه کردن و منحرف ساختن انسان انجام می‌دهد ، از اصطلاحات مختلفی
-
در فرهنگ قرآن، «محاربه» و «محادّه» که هر دو به معنای جنگ هستند، چه تفاوتی با هم دارند؟
4156 1399/01/10 تفسیرحرب به معنای شدت عمل است که در اصطلاح به ان ستیزه گفته می‌شود ، و در مقابل ان واژه‌ی سلم به معنای صلح قرار دارد. اگر این ستیزه ادامه پیدا کرده و استمرار داشته باشد ، به ان محاربه گفته می‌شود. حال اگر
-
آیا واژه‌های متفاوتی؛ مانند «نَوم»، «نُعاس»، «سِنَة» و ... که برای خوابیدن استفاده می‌شوند، تفاوتی هم با یکدیگر دارند؟
7482 1398/12/10 تفسیرنوم : نوم خواب فرایندی در بدن انسان است که دو معنای عام و خاص دارد و هرگاه به تنهایی مورد استفاده قرار گیرد ، شامل هر نوع خوابیدنی خواهد بود ، مانند و جعلنا نومکم سباتا ، [ 1 ] که تمام انواع خواب‌ها ر
-
اصطلاحات «تنافی»، «تعارض»، «تناقض» و «تضاد» چه تفاوتی با هم دارند؟
18913 1398/12/10 لغت شناسیتنافی: از ماده نفی بدین معنا است که دو چیز یکدیگر را نفی و طرد می‌کنند ؛ [ 1 ] از این‌رو بر اجتماع دو چیز مانند سیاهی و سفیدی و یا وجود و عدم در یک شی و در زمان واحد - که امکان‌پذیر نیست- تنافی اطلاق
-
ریشه «خبل» و مشتقاتی از آن؛ مانند «خابل» و «خبال» به چه معنا می‌باشند؟
4606 1398/11/13 لغت شناسیبرخی از لغت‌دانان ، خبل را به معنای فاسدشدن اعضا گرفته [ 1 ] و برخی دیگر به معنای دیوانگی قلبی و امثال ان [ 2 ] که خود نوعی فساد در جوانح محسوب می‌شود. راغب ان‌را نوعی بیماری روحی دانسته که موجب می‌ش
