گنجینه پاسخ ها(طبقه بندی موضوعی:لغت شناسی)
-
در زیارت جامعه کبیره می‌خوانیم: «... السلام علی ائمة الهدی» و در تعقیبات مشترک نماز داریم: «... السلام علی الائمة الهادین المهدیین»؛ چرا کلمه «ائمه» در یکی از موارد یاد شده با الف و لام و در دیگری بدون الف و لام است؟
5409 1396/07/30 لغت شناسیدر عبارت السلام على ائمه الهدى ، [ 1 ] کلمه ائمه مضاف واقع شده است. و در ادبیات عرب ، کلمه ای که مضاف باشد ، هیچ گاه ال بر سر ان درنمی اید. اما در جمله السلام على الائمه الهادین المهدیین ، [ 2 ] واژه
-
آیا «أجنة» جمع کلمه «جنّ» است؟
18526 1396/07/22 لغت شناسیبه فرزند تا زمانی که در شکم مادرش قرار دارد ، جنین گفته می شود [ 1 ] و واژه اجنه جمع کلمه جنین است و نه جن ! اجنن نیز جمع دیگری برای جنین است. [ 2 ] اما جمع موجودی که از چشم ها پنهان است ، جنه و
-
معنای «کربلاء» چیست؟ آیا نام‌های دیگری هم دارد؟
33874 1396/07/18 تاریخ اماکنمعنای کربلا و کربلا در تاریخ لغت‌شناسان و مورخان اسلامی در ریشه لغوی واژه‌ی کربلا و نیز در اشتقاق و معنای ان اختلاف نظر دارند: الف کربلا ، به معنای سستی در گام‌ها و برگرفته از جا یمشی مکربلا با گام
-
چرا در برخی آیات قرآن، درباره واژه نبیّ، از کلمه «نبیون» و در بعضی، از «انبیاء» استفاده شده است؟
6529 1396/07/18 لغت شناسیواژگان نبی [ 1 ] به معنای کسی است که از جانب خدا خبر می اورد [ 2 ] درصورتی که ریشه ان نبا باشد ، یا کسی که دارای مقام و شان والایی است [ 3 ] درصورتی که ریشه ان نبو باشد . این واژه دو نوع جمع دارد ک
-
واژه‌های «انحراف و زیغ»، «خرافه و اسطوره» و «بدعت» به چه معنا است؟ آیا با هم تفاوت دارند؟
9356 1396/04/27 بدعتانحراف ، از نگاه دینی به معنای خروج از حق و راه مستقیم دین است. خرافه ، عبارت است از: عقاید باطل و بی اساس یا عمل نامعقول که به کلی خلاف منطق و واقعیات می باشد. بدعت ، به معنای نسبت دادن چیزی به قصد
-
چرا در نماز فرادا هم نمازگزار باید آیات «ایاک نعبد و ایاک نستعین، اهدنا الصراط المستقیم» را به صورت جمع بگوید؟!
12731 1396/04/19 تفسیرخواندن ایاک نعبد و ایاک نستعین با ضمیر جمع متکلم مع الغیر ، در سوره حمد هنگامی که نماز به جماعت خوانده شود بدیهی است که مسئله ای ندارد ، اما زمانی که نمازگزار در حال اقامه نماز به صورت فرادی است ، منظ
-
«اصحاب کساء» پنج نفرند و ریشه «کسو» نیز در قرآن پنج بار تکرار شده است. آیا این دو با هم ارتباطی دارند؟!
10214 1396/03/07 معصومینکسا به معنای لباس و جامه است ، [ 1 ] و از ان جهت که پیامبر اسلام ص خود و دخترش فاطمه س و دامادش علی ع و دو نوه اش حسن و حسین را در زیر کسا و لباسی قرار داد و انان را اهل بیت خود و منزه از رجس و پلیدی
-
معنای شقی و سعید چیست و سعید مطلق به چه افرادی گفته می‌شود؟
15594 1395/11/12 لغت شناسیسعید از ماده سعد و سعادت به معناى فراهم بودن اسباب نعمت ، و خیر و نیکی ، [ 1 ] و شقى از ماده شقاوت به معناى فراهم بودن اسباب گرفتارى ، مجازات و بلا است. [ 2 ] علامه طباطبائی در تبیین سعادت و شقاوت م
-
چرا حضرت موسی(ع) هنگام خطاب به همسرش از فعل جمع مذکر «امکثوا» استفاده نمود؟
5604 1395/11/07 تفسیرهنگامی که مدت قرارداد حضرت موسی ع با شعیب ع در مدین پایان یافت ، همسر و فرزند و همچنین گوسفندان خود را برداشت و از مدین به سوى مصر رهسپار شد ؛ شبى تاریک و ظلمانى بود ؛ راه را گم کرد ؛ گوسفندان او در ب
-
تفاوت معنای «رجوع» و «صیرورة»، در آیاتی مانند «إلی الله ترجع الامور» و «إلی الله المصیر» در چیست؟
12063 1395/11/07 لغت شناسیترجمه ساده و روان واژه ی رجوع و صیرورت همان بازگشتن و برگشتن است. در بسیاری از کتاب های لغت ، این دو واژگان به صورت مترادف ذکر شده [ 1 ] و در ترجمه های فارسی قران کریم نیز به پیروی از نظر لغت شناسان ،
-
تفاوت بین عقل، اندیشه و منطق در چیست؟
17947 1395/11/06 لغت شناسی1. عقل دارای معانی متعدد است که یکی از معانی ان نیروی ادراک و اندیشه است. [ 1 ] 2. اندیشه نیز دارای معانی متعدد است ؛ مانند: تفکر ، تامل ، ترس ، اضطراب ، فکر و انچه از عمل اگاهانۀ ذهن حاصل می شود. [
-
معنای «وتیره» چیست؟ و چرا به نافله عشاء، «نماز وتیره» گفته می‌شود؟
48610 1395/11/06 نماز شب و نوافل یومیهنماز وتیره ، دو رکعت نافله نماز عشا است که بعد از ان و به صورت نشسته خوانده می شود. [ 1 ] وتیره از ریشه وتر ، در لغت معانی گوناگونی امده است ؛ مانند: 1. شیوه و روش ؛ [ 2 ] 2. قسمتی از خانه یا اتاق
-
چرا کلمه «وَیه» به آخر کلماتی؛ مانند «بابویه» ملحق می‌شود؟
6293 1395/11/06 لغت شناسیویه ، پسوندی است که بر این معانی دلالت دارد: 1. تصغیر و استعطاف ؛ مانند بالویه. 2. شباهت و مانندگی: مانند سیبویه. 3. دارندگی و صاحبی ؛ برزویه. [ 1 ] 4. همچنین در ادبیات زبان عربی ؛ ویه کلمه ای
-
معنای واژگان «طائفه» در قرآن چیست و یک طائفه دست کم باید چند نفر باشند؟
7230 1395/10/23 تفسیرواژه طائفه از ریشه طوف به معنای راه رفتن و چرخیدن به دور چیزی است ؛ چه مادی باشد و چه غیر مادی. اسم فاعل این ماده نیز طائف به معنای چیزی یا کسی است که به دور چیزی می گردد. و در برخی موارد ، نشان دهنده
-
آیا واژه «سلم» و «صلح» هم معنا هستند؟
16387 1395/10/08 تفسیردر قران کریم ، 140 بار از مشتقات واژه سلم استفاده شده است ، اهل لغت در معنای این واژه اختلاف دارند. برخی می گویند سلم به کسر سین به معنای صلح بوده ، و به فتح سین معنایش تسلیم و اطاعت است. بعضی گفته ان
-
با گذشتن بیش از یک هزاره از زمان نزول قرآن و نیز با توجه به معیارهای دانش اصول فقه در مباحث الفاظ از یک طرف و اختلاف موجود در لغت‌شناسان از طرف دیگر، آیا میتوان به معانی حقیقی یا مجازی کلمات قرآن دست یافت؟
5144 1395/10/05 علوم قرآنیدر ارتباط با معانی حقیقی الفاظ قران ، و یا درباره ی مراد جدی خداوند از این واژه ها - با توجه به این که ممکن است معانی الفاظ در گذر زمان دچار تحول و دگرگونی شوند - باید گفت: 1. ملاک در حجیت الفاظ ، ظه
-
در عباراتی مانند «لا جناح علیکم»، آیا «جناح» به معنای «اثم» و «گناه» است؟
12422 1395/09/07 لغت شناسیاثم ؛ به معنای گناه است و مراد از ان ، انجام کاری است که حلال نیست. [ 1 ] جناح نیز به معنای گناه است. [ 2 ] و در کتاب های لغت با همان لفظ اثم معنا شده است: الجناح: الاثم . [ 3 ] این گونه لغات مشا
-
آیا نام معاویه با عوعوی سگ ارتباطی دارد و هرکه این نام را دارد، دارای صفت زشتی است؟
16153 1395/08/27 لغت شناسیمعاویه باب مفاعله از ریشه عوی می باشد. در کتب لغت معانی مختلفی برای ان بیان شده است ؛ مانند عاوى و معاواه [ عوی ] الکلاب ؛ سگ ها را به صدا دراورد. [ 1 ] عوی ؛ سگى که بسیار زوزه می کشد. [ 2 ] عوا و
-
معنای «مجتبی» و «اجتباء» چیست؟
27155 1395/08/12 امام حسن مجتبی عواژه مجتبی ، برگرفته از ریشه جبی است. معنای اصلی جبی جمع کردن و جمع شدن است ؛ مانند جمع شدن اب در حوض. [ 1 ] وقتی این کلمه به باب افتعال برده شود ، مصدر ان اجتبا می شود ، و به معنای جمع کردن با انتخاب
-
معنای «واویلا» و «واویلتا» که در عزاداری‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد چیست؟
12839 1395/08/02 لغت شناسیواویلا ؛ صوت مرکب است و از قطعات وا + ویل + ا تشکیل شده است. این کلمه ، کلمه افسوسی است برگرفته از زبان عربی که در نوحه و ماتم استعمال می کنند. لفظ وا حرف ندبه است و ندبه به معنای نوحه ماتم و ویل به
-
فرق همزات شیطان با خطوات شیطان چیست؟!
30112 1395/05/31 تفسیر1. خدای متعال در ایه قل رب اعوذ بک من همزات الشیاطین ، [ 1 ] خطاب به پیامبرش می فرماید که از همزات و وسوسه هاى شیطان ها به خدا پناه ببر. همزات جمع همزه به معناى دفع و تحریک با شدت است ، همزات شیاطین
-
لفظ جلاله الله در اصل چه بوده و ال در آن کدامیک از اقسام ال است؟
15688 1395/05/16 لغت شناسیدر اشتقاق لفظ جلاله الله و نوع ال ان بین اندیشمندان علم ادب چهار دیدگاه وجود دارد: 1. اصل الله الاه بوده که ال تعریف بر ان داخل شد ، سپس همزه اش برای تخفیف [ 1 ] حذف گردید ، دو لام کنار هم اجتماع کرد
-
واژه «قرباناً» در آیه «فَلَوْ لا نَصَرَهُمُ الَّذِینَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ قُرْباناً» از نظر ادبی چه نقشی دارد؟ اگر حال باشد ذوالحال چیست؟
6339 1395/05/02 تفسیرپروردگار متعال در ایات متعددی از سوره احقاف به طور صریح و گاهی با کنایه به تهدید و توبیخ کفار قریش پرداخته ، از جمله در ایه: فلو لا نصرهم الذین اتخذوا من دون الله قربانا ؛ [ 1 ] می فرماید وقتی عذاب خد
-
بر اساس موازین ادبیات عرب، در چه مواردی «واو» عطف به معنای «او» عاطفه می‌آید؟
9318 1395/04/30 لغت شناسییکى از ادات حرفی که در ادبیات عرب پیرامون ان گفتگوهای فراوانی انجام شده ، حرف واو مفرده و تنها دارای یک حرف الفباست ، اما پانزده قسم و کارکرد برای ان شمرده اند. یکی از مهم ترین کارکردهای ان ، عطف است
-
استغاثه به چه معنا است؟
19769 1395/04/23 لغت شناسیواژه استغاثه مصدر باب استفعال از ریشه غ ، و ، ث به معناى طلب نصرت و فریاد رس خواهى ، استمداد در حال شدت و محنت ، و کمک خواهى از خدا ، هنگام بلا و رنج و گرفتارى است. [ 1 ] نمونه اشکار استغاثه هنگام
-
فرق «سید» و «میر» چیست؟
43091 1395/03/16 لغت شناسیواژه میر گاه مخفف امیر است ، گاه مترادف با سید و گاه به معنای میرزا فردی که مادرش سید بوده و پدرش غیر سید است. لذا بسته به چگونگی استفاده از این واژه ، در هر مورد ، نوع ارتباطش با سید تغییر می کند. تر
-
کلمه «انوار» در «بحار الأنوار» و «عبقات الأنوار» جمع نُور است، یا جمع نَور؟
13147 1394/12/26 لغت شناسیهم جمع نور و هم جمع نور ، انوار می باشد. نور به معنای روشنایی است که ضد ظلمت و تاریکی بوده [ 1 ] و نور به معنای شکوفه یا گل سفید رنگ می باشد. [ 2 ] بر این اساس ، به کار بردن واژه انوار برای هردو به
-
چرا خداوند برخی وعده‌های خود را با عبارتی تردید‌آمیز و با از استفاده از «لعلّ» به معنای «شاید» بیان می‌کند؟
17681 1394/11/06 تفسیرلعل از حروف مشبهه بالفعل است که خصوصیات لفظى ان نصب به اسم و رفع به خبر و خصوصیات معنوى ان عبارت از معناى ترجى و امید داشتن است. [ 1 ] لعل اگر در کلام انسان واقع شود معنایش روشن است ؛ چون انسان از
-
معنای واژه «قیله» در آیه «وَ قیلِه یا رَبِّ إِنَّ هؤُلاءِ قَوْمٌ لا یُؤْمِنُون» چیست و از لحاظ ادبیات عرب در چه جایگاهی قرار دارد؟
9449 1394/10/26 تفسیراین ایه بیانگر شکایت پیامبر اکرم ص از ایمان نیاوردن مخاطبانش می باشد و با توجه به ارتباط ایه شریفه با ایات پیشین ، ترجمه چند ایه قبل نیز بایسته است. و تبارک الذی له ملک السماوات و الارض و ما بینهما
-
آیا یکی از اجداد پیامبر(ص) پرورش‌دهنده سگ‌ها بود که نام «کلاب» را بر او گذاشتند؟
15572 1394/09/25 گوناگوناگر چه یکی از معانی کلب در لغت به معنای حیوان پارس کننده سگ است ، [ 1 ] اما جمع ان ؛ یعنی کلاب به کسر کاف به معنای سگ نیست ، بلکه دارای معانی دیگری نیز است که در ذیل به برخی از انها اشاره می شود. 1.
-
معانی اصطلاحات «مولوی»، «مولانا»، «ماموستا»، «ملّا» و «آخوند» چیست؟
70836 1394/09/23 لغت شناسیدر زبان ها ، فرهنگ ها و فرقه های مختلف ، اصطلاحات و القاب متنوعی در نام گذاری اندیشمندان دینی به کار می رود که موارد مندرج در پرسش نیز بخشی از چنین القابی می باشد: 1. ماموستا: این کلمه ، واژه ای کردی
-
چرا در مواردی؛ مانند «أولو العلم» و «أولو الألباب»، مضاف‌الیه «أولو» در برخی موارد، مفرد و در موارد دیگر جمع است؟ آیا چنین تفاوتی قاعده‌مند بوده و به تفاوت در معنا نیز خواهد انجامید؟
19261 1394/08/16 تفسیراولو یکی از اسم های دائم الاضافه و یکی از ملحقات به جمع مذکر سالم است که همواره به اسم ظاهر اضافه می شود. این واژگان در حالت رفعی ؛ با واو ماقبل مضموم بوده و در حالت نصبی و جری ؛ با یا ماقبل مکسور می
-
در آیه «هَذَانِ خَصْمَانِ اخْتَصَمُوا فِی رَبِّهِمْ» چرا برای اسم تثنیه «خَصْمَانِ»، از فعل جمع «اخْتَصَمُوا» استفاده شده است؟
22052 1394/08/14 تفسیرصاحب کتاب اعراب القران و بیانه در این مورد می گوید: در این عبارت ، نخست از تثنیه خصمان استفاده شد ، سپس جمع اختصموا ؛ چون خصم در اصل مصدر است و گرچه بیشتر به صورت مفرد مذکر می اید ، اما جایز است به صو
-
منظور از روز «عبوس» و «قمطریر» چیست؟ و چرا ابرار و نیکان نیز از آن‌روز می‌ترسند؟!
20656 1394/07/25 تفسیرخدای متعال در بیان یکی از ویژگی‌های ابرار و نیکان ، از زبان خودشان می‌فرماید: انا نخاف من ربنا یوما عبوسا قمطریرا ؛ [ 1 ] ما از پروردگارمان می‌ترسیم از ان‌روز که عبوس و شدید است. عبوس از عبس ؛ یعنى
