جستجوی پیشرفته
بازدید
16663
آخرین بروزرسانی: 1395/12/13
خلاصه پرسش
آیا واژه «سلم» و «صلح» هم معنا هستند؟
پرسش
معنای «سِلم» در فرهنگ قرآن چیست و چه ارتباطی با واژه «صلح» و «اصلاح» دارد؟
پاسخ اجمالی
در قرآن کریم، 140 بار از مشتقات واژه «سلم» استفاده شده است، اهل لغت در معنای این واژه اختلاف دارند. برخی می‌گویند «سِلم» به کسر «سین» به معنای «صلح» بوده، و به فتح «سین» معنایش «تسلیم» و «اطاعت» است. بعضی گفته‌‌اند به فتح «سین» معنایش صلح، و به کسر «سین»، «اسلام» است.[1]
راغب اصفهانی می‌گوید: «السَّلَامُ و السِّلْمُ و السَّلَمُ»؛ یعنی صلح.[2] «سلم القومُ»؛ یعنی آن قوم با هم آشتى و توافق کردند.[3]
با توجه به اختلاف معنای «سلم» نزد لغت‌شناسان، مفسران نیز با توجه به کاربرد این واژه در آیات مختلف، در معنای آن نظریات مختلفی ارائه کرده‌اند. بنابر این آن‌جا که قرآن کریم می‌فرماید: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا ادْخُلُوا فِی السِّلْمِ کَافَّة».[4]
1. برخی معتقدند؛ از مفهوم این آیه چنین استفاده می‌شود که صلح و آرامش تنها در پرتو ایمان امکان‏‌پذیر است، و تنها با تکیه بر قوانین مادى هرگز جنگ، ناامنى و اضطراب از دنیا بر چیده نخواهد شد؛ زیرا عالم ماده، و علاقه به آن، همواره سرچشمه کشمکش‌ها و درگیری‌ها است، و اگر نیروى معنوى ایمان، آدمى را کنترل نکند، صلح غیر ممکن است، بلکه می‌توان گفت از دعوت عمومى این آیه که همه مؤمنان را بدون استثناء از هر زبان و نژاد و منطقه جغرافیایى و قشر اجتماعى، به صلح و صفا دعوت می‌کند، استفاده می‌شود که در پرتو ایمان به خدا، تشکیل حکومت واحد جهانى که صلح در سایه آن همه جا آشکار گردد، امکان‌‏پذیر است.[5]
2. گروهی بر آنند؛ اصل کلمه «سلم» از انقیاد(اطاعت) است. آن‌‌جا که خداوند می‌فرماید: «إِذْ قالَ لَهُ رَبُّهُ أَسْلِمْ قالَ أَسْلَمْتُ».[6] اسلام نیز به جهت تسلیم شدن، اسلام نامیده شده است. اما غلبه در صلح و ترک جنگ پیدا کرد. البته صلح نیز بازگشت به تسلیم و انقیاد دارد؛ چرا که در سایه صلح و سازش است که هر فردی در کنار دیگری با مسالمت و بدون درگیری زندگی می‌کند.[7]
3. عده‌ای می‌گویند «ادْخُلُوا فِی السِّلْمِ»، «سلم» به کسر و فتح، قرائت شده و به معناى صلح است. و مقصود از ایمان که در ابتدای آیه آمده، اسلام است که با بیعت عمومى و قبول دعوت ظاهرى به دست می‌آید. و مقصود از سلم، ولایت و بیعت خصوصى و قبول دعوت باطنى است، و این معنا، «سلم» نامیده می‌شود؛ چون کسى که به سبب پذیرش دعوت باطنى و قبول ولایت در ایمان حقیقى داخل شده، به تدریج براى او صلح کلّى با همه موجودات حاصل می‌شود، و با هیچ‌یک از آنها در هیچ چیز منازعه نمی‌کند.[8]
بنابر این با دقت در آنچه که بیان شد، به نظر می‌رسد واژه «سلم» و «صلح» از نظر معنایی نزدیک به هم بوده، و در فرهنگ قرآن کاربرد یکسان دارند. این معنا از بسیاری از آیات قرآن قابل برداشت است؛ مانند: «وَ إِنْ جَنَحُوا لِلسَّلْمِ فَاجْنَحْ لَها وَ تَوَکَّلْ عَلَى اللَّهِ إِنَّهُ هُوَ السَّمیعُ الْعَلیمُ»؛[9]و اگر تمایل به صلح نشان دهند، تو نیز از در صلح درآى و بر خدا توکّل کن، که او شنوا و دانا است.
البته همان‌گونه که بیان شد، واژه «سلم» گستره معنایی بیشتری دارد.
 

[1]. ابوالفتوح رازى، حسین بن على، قروض الجنان و روح الجنان فی تفسیرالقرآن، ج ‏3، ص 163، مشهد، بنیاد پژوهشهاى اسلامى آستان قدس رضوى، 1408ش.
[2]. راغب اصفهانی، تحقیق، داودی، صفوان عدنان، المفردات فی غریب القرآن، ص 421، دمشق، بیروت، دار العلم دار الشامیه، چاپ اول، 1412ق.
[3]. مهیار، رضا، فرهنگ أبجدی عربی- فارسی، متن، ص 58، واژه «سلم».
[4]. بقره، 208.
[5]. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج ‏2، ص 82، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ اول، 1374ش.
[6]. بقره، 131. «و پروردگارش به او گفت: تسلیم شو. گفت: من در برابر پروردگار جهانیان تسلیمم».
[7]. فخرالدین رازى، ابوعبدالله محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، ج ‏5، ص 352، بیروت، دار احیاء التراث العربى، چاپ سوم، 1420ق.
[8]. گنابادى، سلطان محمد، تفسیر بیان السعادة فی مقامات العبادة، ج ‏1، ص 188، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، 1408ق.
[9]. انفال، 61.
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • چرا زن نمی‌تواند مرجع تقلید و قاضی باشد؟
    73146 اجتهاد و مرجعیت در اسلام 1387/04/03
    دانشمندان و متخصّصان دینی درباره‌ موضوعاتی؛ مانند مرجع تقلید، یا قاضی شدن زن و بعضی از عناوین دیگر، اختلاف نظر دارند. این امور جزو مسلّمات و ضروریات دینی به شمار نمی‌آید. کسانی که می‌گویند زنان مرجع تقلید یا قاضی نمی‌شوند، به ادله‌ای؛ نظیر روایات و اجماع، تمسک کرده‌اند ...
  • چرا خداوند در مقابل درخواست رؤیت خدا توسط یهودیان، آنها را مجازات کرد؟
    8592 تفسیر 1392/01/26
    آنچه باید در این‌جا مورد دقت قرار گیرد، این عبارت در آیه است: « فَأَخَذَتْهُمُ الصَّاعِقَةُ بِظُلْمِهِمْ». باء در «بظلمهم» معنای سببیت بوده و متعلق به «اخذتهم» است و معنا این‌گونه می‌شود که آنها را به جهت ستمی که روا داشته­‌اند، با صاعقه مجازات می‌کنیم. این عبارت نمایان‌گر ...
  • با در نظرگرفتن جمیع جوانب و مصالح، آیا ارجح نیست که مقام رهبری در قانون جمهوری اسلامی ایران دارای یک زمان و دوره مشخص باشد؟
    8512 System 1389/04/16
    دائمی بودن رهبری در ایران ناشی از رأی مردم به قانون اساسی بوده و دلیلی نیز وجود ندارد که در صورت از دست ندادن شرایط، زمان آن را محدود کرد. فساد موجود در حکومت ها بیشتر ناشی از خلق و خوی حاکمان ...
  • با توجه به آیات 103 و 104 سوره کهف، راه تشخیص کار نیک از بد و ناپسند چیست؟
    24104 تفسیر 1389/05/13
    آیات شریفه، به معرفى زیانکارترین انسان ها و بدبخت‏ترین افراد بشر مى‏پردازد. زیان واقعى و خسران مضاعف آنجا است که انسان سرمایه‏هاى مادى و معنوى خویش را در یک مسیر غلط و انحرافى از دست دهد و گمان کند کار خوبى کرده است، نه از این کوشش ها ...
  • آیا در اسلام، مسئله ای به نام وضوی ارتماسی داریم؟
    11356 Laws and Jurisprudence 1391/07/03
    وضوى ارتماسى آن است که انسان صورت و دستها را به قصد وضو با مراعات شستن از بالا به پایین در آب فرو برد؛ اما براى این که مسح سر و پاها با آب وضو باشد، باید در شستن ارتماسى دستها، قصد شستن وضویى، هنگام بیرون آوردن ...
  • زنان عقیمی که بچه‌دار نمی‌شوند از دیدگاه قرآن چه جایگاهی دارند؟
    24597 تفسیر 1395/08/04
    گرچه پروردگار صلاح دیده برخی مردان و زنان، عقیم باشند[1] اما عقیم بودن و بچه‌دار نشدن به تنهایی نقصی معنوی - نه برای مردان و نه برای بانوان - نبوده و از مقام و ارزش انسانی هیچ کدام از آنها نمی‌کاهد. البته می‌شود برای ...
  • آیا در تحقیقات پزشکی، جایز است از جنین سقط شدهٔ انسان استفاده کرد؟
    7682 گوناگون 1393/02/25
    بیشتر فقها تشریح بدن انسان(جنین یا غیر جنین) را جایز نمی‌دانند، اما برخی از مراجع[1] در این‌باره می‌گویند، اگر این‌گونه تحقیقات در راستای کشف مطالب پزشکى جديد و مورد نیاز جامعه و نیز درمان بيمارى‌های تهدید کننده زندگى مردم باشد، جايز است؛ ولى تا ...
  • آیا گزارش غیر‌مسلمان مبنی بر نجاست چیزی که در اختیار اوست، مورد قبول است؟
    8833 اثبات نجاست 1393/02/03
    فقها در این زمینه فرقی بین مسلمان و غیر مسلمان نگذارده و می‌گویند، نجس بودن چیزى از سه راه ثابت مى‌شود، و باید بر آن ترتیب اثر داد: 1. آن که انسان خودش یقین به نجاست پیدا کند. 2. دو نفر عادل و یا حتّى یک نفر گواهى ...
  • معنای استدلال مباشر چیست؟
    19452 قیاس اقترانی و استثنائی 1391/12/06
    در مورد استدلال مباشر آنچه را که برخی از نویسندگان در این‌باره نگاشته‌اند، در این‌جا نقل می‌کنیم: بسیاری از منطق‌نگاران معاصر آنچه را در منطق نگاشته‌های پیشین با عنوان «احکام قضایا» یا «نسبت قضایا» مطرح بوده، قسمی از استدلال برشمرد‌ه‌اند و نام‌هایی؛ همچون استدلال «مباشر»، «بی‌واسطه» و «بسیط» ...
  • محدوده حرم مکه چقدر است؟
    9600 گوناگون 1396/10/23
    ابتدا باید دید منظور از حرم مکه چیست، آیا مراد، مسجد الحرام است؟ یا منطقه‌ای که زائرین خانه‌ی خدا بدون احرام، حق ورود به آن‌را ندارند و ورود کفار نیز به لحاظ شرعی در آن ممنوع است؟ در صورت نخست، پاسخ آن است که هر مکانی که در ...

پربازدیدترین ها