کد سایت
fa67416
کد بایگانی
82688
نمایه
تفسیر حب الشهوات در آیه 14 سوره آل عمران
طبقه بندی موضوعی
تفسیر
خلاصه پرسش
در سوره آل عمران آمده که زنان را برای انسانها (و نه مردها) جلوه دادیم. مگر زن، انسان نیست؟
پرسش
در سوره آل عمران آیه 14 خداوند می‌فرماید: «زُیِّنَ لِلنَّاس حُبُّ الشَّهَواتِ مِنَ النِّساء»؛ با توجه به این‌که «ناس» شامل زن و مرد می‌شود، حب نساء به عنوان یکی از موارد شهوات، چگونه با خود ناس و زنان قابل جمع است؟
پاسخ اجمالی
در این آیه شریفه خداوند می‌فرماید: «محبّت امور مادى، از زنان و فرزندان و اموال هنگفت از طلا و نقره و اسب‌هاى ممتاز و چهارپایان و زراعت، در نظر مردم جلوه داده شده است [تا در پرتو آن، آزمایش و تربیت شوند ولى] اینها [در صورتى که هدف نهایى آدمى را تشکیل دهند،] سرمایه زندگى پست [مادى] است و سرانجام نیک [و زندگىِ والا و جاویدان]، نزد خداست».[1]
در پاسخ به این پرسش لازم است به چند مسئله توجه شود:
1. آیه در مقام بیان این نیست که همه این موارد برای همه افراد بشر جاذبه دارند، چه بسا برخی از اینها برای عده‌ای اصلاً جلب توجه نکنند، مثلاً شاید برخی از انسانها نسبت به زراعت بی‌رغبت باشند.
2. همان‌طور که در تمام جوامع دیده می‌شود و بدیهی است، نوعاً مردان به سمت زنان کشیده می‌شوند و زنان برای مردان عرضه می‌شوند و گاهی خودفروشی می‌کنند، حتی در دنیای مادی امروز که امکان همه چیز در آن وجود دارد، کمتر مکانی یافت می‌شود که در آنجا مردانی بدکار وجود داشته و با عرضه خود به زنان از این راه کسب درآمد کنند! همه اینها مواردی است که دلالت دارند بر این‌که زنان برای مردان زینت داده شدند نه مردان برای زنان.
3. اگرچه معنای «ناس» عام است، اما در مواردی با قراین پیرامونی می‌توان معنای آن‌را محدود کرد:
الف. «وَ إِذا قیلَ لَهُمْ آمِنُوا کَما آمَنَ النَّاس»؛[2] «و چون به آنان گفته شود که شما نیز همانند دیگر مردمان ایمان بیاورید».
در این آیه با این‌که واژه «ناس» به کار رفته، اما منظور از ناس همه مردم نیستند؛ چون افرادی که به آن‌حضرت ایمان آورده بودند نسبت به تمام مردم بسیار کم بودند.
ب. «إِنَّ الَّذینَ کَفَرُوا وَ ماتُوا وَ هُمْ کُفَّارٌ أُولئِکَ عَلَیْهِمْ لَعْنَةُ اللهِ وَ الْمَلائِکَةِ وَ النَّاسِ أَجْمَعین»؛[3] «بر آنان که کافر بودند و در کافرى مُردند لعنت خدا و فرشتگان و همه مردم باد».
در این آیه نیز، آیا می‌توان گفت که کافران نیز بر خودشان لعنت می‌فرستند؟ قطعاً چنین نیست.
4. تمام شهوات و امیال انسانی در این چند مورد جمع نشده است، بلکه این موارد شاخص‌هایی است برای امیال انسانی، بر این اساس ممکن است گفته شود همان‌طور که زنان برای مردان زینت داده شده‌اند، مردان نیز می‌توانند در برخی موارد برای زنان زینت محسوب شوند.
بنابر این در آیه فوق نیز منظور از «ناس» بعضی از آنان می‌باشد؛ یعنی مردان. علاوه بر این با توجه به تفسیر شهوات به زنان، مال، زراعت و... فهمیده می‌شود که منظور از ناس مردان می‌باشند.
در پاسخ به این پرسش لازم است به چند مسئله توجه شود:
1. آیه در مقام بیان این نیست که همه این موارد برای همه افراد بشر جاذبه دارند، چه بسا برخی از اینها برای عده‌ای اصلاً جلب توجه نکنند، مثلاً شاید برخی از انسانها نسبت به زراعت بی‌رغبت باشند.
2. همان‌طور که در تمام جوامع دیده می‌شود و بدیهی است، نوعاً مردان به سمت زنان کشیده می‌شوند و زنان برای مردان عرضه می‌شوند و گاهی خودفروشی می‌کنند، حتی در دنیای مادی امروز که امکان همه چیز در آن وجود دارد، کمتر مکانی یافت می‌شود که در آنجا مردانی بدکار وجود داشته و با عرضه خود به زنان از این راه کسب درآمد کنند! همه اینها مواردی است که دلالت دارند بر این‌که زنان برای مردان زینت داده شدند نه مردان برای زنان.
3. اگرچه معنای «ناس» عام است، اما در مواردی با قراین پیرامونی می‌توان معنای آن‌را محدود کرد:
الف. «وَ إِذا قیلَ لَهُمْ آمِنُوا کَما آمَنَ النَّاس»؛[2] «و چون به آنان گفته شود که شما نیز همانند دیگر مردمان ایمان بیاورید».
در این آیه با این‌که واژه «ناس» به کار رفته، اما منظور از ناس همه مردم نیستند؛ چون افرادی که به آن‌حضرت ایمان آورده بودند نسبت به تمام مردم بسیار کم بودند.
ب. «إِنَّ الَّذینَ کَفَرُوا وَ ماتُوا وَ هُمْ کُفَّارٌ أُولئِکَ عَلَیْهِمْ لَعْنَةُ اللهِ وَ الْمَلائِکَةِ وَ النَّاسِ أَجْمَعین»؛[3] «بر آنان که کافر بودند و در کافرى مُردند لعنت خدا و فرشتگان و همه مردم باد».
در این آیه نیز، آیا می‌توان گفت که کافران نیز بر خودشان لعنت می‌فرستند؟ قطعاً چنین نیست.
4. تمام شهوات و امیال انسانی در این چند مورد جمع نشده است، بلکه این موارد شاخص‌هایی است برای امیال انسانی، بر این اساس ممکن است گفته شود همان‌طور که زنان برای مردان زینت داده شده‌اند، مردان نیز می‌توانند در برخی موارد برای زنان زینت محسوب شوند.
بنابر این در آیه فوق نیز منظور از «ناس» بعضی از آنان می‌باشد؛ یعنی مردان. علاوه بر این با توجه به تفسیر شهوات به زنان، مال، زراعت و... فهمیده می‌شود که منظور از ناس مردان می‌باشند.