İslam’ın bakışında güzellik zahirî güzellik ve batınî güzellik diye iki kısma ayrılır. Muteber ve mütevatir rivayetler açısından insanın batınî güzelliğini sağlayan bazı etkenler sabır, tahammül, vakar, sükûnet, takva ve sakınmadan ibarettir. Aynı şekilde rivayetlerde insan yüzünün nuraniyet ve güzelliğini sağlayan birçok amil zikredilmiştir. Abdest, az uyumak, gece namazı, namaz, Rabbin inayeti ve takva bunlardan bazılardır.
İslam’ın bakışında güzellik zahirî güzellik ve batınî güzellik diye iki kısma ayrılır. İmam Hasan Askerî (a.s) şöyle buyurmuştur: “Yüz güzelliği insanın zahirî güzelliği ve akıl güzelliği ise onun batınî güzelliğidir.”[1]Hz. Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: İnsanın güzelliği onun sabır ve tahammülündedir.”[2] Aynı şekilde şöyle buyurmuştur: “İnsanın güzelliği onun vakar, sükûnet ve kanıklığındadır.”[3] Bir başka yerde de şöyle buyurmuştur: “Müminin güzelliği onun takva ve sakınmasındadır.” Her ne kadar bu rivayetlerde güzellikten kastedilen batınî güzellik olsa da bu batınî güzellik başkalarının kalbini cezp etmeye ve neticede onların insana ilgi duymasına neden olacaktır. Aynı şekilde birçok rivayette insanın nuranî olmasını sağlayan bir takım amel ve işler sayılmıştır. Bunlardan bazıları şunlardır:
1. Abdest: Rivayetlerde şöyle buyrulmuştur: «الْوُضُوءُ عَلَى الْوُضُوءِ نُورٌ عَلَى نُور» “Abdest üstüne abdest almak, nur üzerine nurdur.”[4] Resul-i Ekrem (s.a.a) uzun bir hadiste Hz. Ali’ye (a.s) hitaben kendisi ve taraftarları hakkında önemli bazı konuları dile getirmiş ve bu cümleden olmak üzere şöyle buyurmuştur: “Ey Ali sen ve taraftarlarının yüzü kıyamet günü ak olacaktır.” Âlimler bu hadisin manası hakkında şöyle demiştir: Bu ak yüzlülük, abdestten kaynaklanan ak yüzlülüktür ve kıyamet günü abdest nurunun eseriyle onların yüzlerinin ak olacağı kastedilmektedir.[5]
2. Az Uyumak: Hz. Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Yüzün nuraniyeti tüm gece boyunca uyuyarak elde edilmez.”[6] Yani eğer bir kimse nuranî bir yüzünün olmasını isterse gecenin bir kısmında kalkmalı ve ibadet etmelidir.
3. Gece Namazı: İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ben yüz nuraniyetini talep ettim ve onu gece namazında buldum.”[7]
4. Namaz: Hz. Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Namaz yüzün nuraniyeti ve müminin izzetine neden olur.”[8]
5. Rabbin İnayeti: Hz. Ali şöyle buyuruyor: Müminin yüzünün güzelliği Rabbin ona yaptığı güzelliktendir.”[9] Bundan dolayı insan Rabbin inayetine mazhar olan ameller yaptığında neticede yüzü güzelleşecektir. En üstün ameller farzları yerine getirmek ve haram işlerden uzak durmaktır.
6. Takva: Hz. Ali şöyle buyurmuştur: “Müminin güzelliği onun takva ve sakınmasındadır.”[10] Zira insan takvaya riayet ederse diğer insanların gözünde güzel görünecektir. Çünkü tüm fertler hatta takvasız insanlar bile samimi takvalı insanları sever.
[1] Biharu’l-Envar, c. 1, s. 95, hadis. 37.
قَالَ أَبُو مُحَمَّدٍ الْعَسْکَرِیُّ ع حُسْنُ الصُّورَةِ جَمَالٌ ظَاهِرٌ وَ حُسْنُ الْعَقْلِ جَمَالٌ بَاطِنٌ
[2] Ğureru’l-Hikem, s. 250, جمال الرجل حلمه
[3] Ğureru’l-Hikem, s. 258, جمال الرجل الوقار
[4] Vesailu’ş-Şia, c. 1, s. 377.
[5] Biharu’l-Envar, c. 65, s. 52.
ما، [الأمالی للشیخ الطوسی] عَنِ ابْنِ شِبْلٍ عَنْ ظَفْرِ بْنِ حُمْدُونٍ عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ إِسْحَاقَ النَّهَاوَنْدِیِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ حَمَّادٍ عَنْ عَمْرِو بْنِ شِمْرٍ عَنْ یَعْقُوبَ بْنِ مِیثَمٍ التَّمَّارِ مَوْلَى عَلِیِّ بْنُ الْحُسَیْنِ قَالَ دَخَلْتُ عَلَى أَبِی جَعْفَرٍ ع فَقُلْتُ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاکَ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ إِنِّی وَجَدْتُ فِی کُتُبِ أَبِی أَنَّ عَلِیّاً ع قَالَ لِأَبِی مِیثَمٍ أَحْبِبْ حَبِیبَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ إِنْ کَانَ فَاسِقاً زَانِیاً وَ أَبْغِضْ مُبْغِضَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ إِنْ کَانَ صَوَّاماً قَوَّاماً فَإِنِّی سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ وَ هُوَ یَقُولُ إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ أُولئِکَ هُمْ خَیْرُ الْبَرِیَّةِ ثُمَّ الْتَفَتَ إِلَیَّ وَ قَالَ هُمْ وَ اللَّهِ أَنْتَ وَ شِیعَتُکَ یَا عَلِیُّ وَ مِیعَادُکَ وَ مِیعَادُهُمُ الْحَوْضُ غَداً غُرّاً مُحَجَّلِینَ مُکْتَحِلِینَ مُتَوَّجِینَ ...
بیان قال فی النهایة و فی الحدیث غر محجلون من آثار الوضوء الغر جمع الأغر من الغرة بیاض الوجه یرید بیاض وجوههم بنور الوضوء یوم القیامة و قال ...
[6] Müstedrekü’l-Vesail, c. 6, s. 340.
عَنْ عَلِیٍّ ع قَالَ لَا تَطْمَعْ فِی ثَلَاثَةٍ مَعَ ثَلَاثَةٍ فِی سَهَرِ اللَّیْلِ مَعَ کَثْرَةِ الْأَکْلِ وَ فِی نُورِ الْوَجْهِ مَعَ نَوْمِ أَجْمَعِ اللَّیْلِ وَ فِی الْأَمَانِ مِنَ الدُّنْیَا مَعَ صُحْبَةِ الْفُسَّاقِ
[7] Müstedrekü’l-Vesail, c. 12, s. 73.
رُوِیَ عَنْ مَوْلَانَا جَعْفَرٍ الصَّادِقِ ع أَنَّهُ قَالَ طَلَبْتُ الْجَنَّةَ...وَ طَلَبْتُ نُورَ الْوَجْهِ فَوَجَدْتُهُ فِی صَلَاةِ اللَّیْلِ
[8] Camiu’l-Ahbar, s. 73: قال ع إن لکل شیء زینة و زینة الإسلام.... و خیر الدنیا و الآخرة فی الصلاة و...... و نور الوجه و عز المؤمن.
Müstedrekü’l-Vesail, c. 3, s. 92-3098-31: قَالَ ص الصَّلَاةُ نُورُ الْمُؤْمِنِ وَ الصَّلَاةُ نُورٌ مِنَ اللَّهِ
[9] Ğureru’l-Hikem, s. 91 Ali (a.s): حسن وجه المؤمن [المرء] من حسن عنایة الله به
[10] Ğureru’l-Hikem, s. 269 Ali (a.s): جمال المؤمن ورعه