Kur’an-ı Kerim, Hz. İbrahim’le Hz. Lut’un kurtulma olayına, Hz. İbrahim’e yapılan özel inayetler ve kendisine salih evlatlar verilmesi konusuna değindikten sonra[1] bu büyük peygamberin imamet makamına ve o makamın bazı özellik ve risaletine geçerek şöyle buyuruyor: ‘Onları öyle imamlar ettik ki emrimizle halkı doğru yola sevk ederler ve onlara hayırlı işleri, namaz kılmayı, zekat vermeyi vahyettik ve onlar, bize ibadet eden kişilerdi.’[2]
Yukarıdaki ayette hak imamların beş tane özelliğini görmekteyiz:
1-İnsanları Allah’a davet ederler.
2-Hayırlı işler yaparlar.
3-Namaz kılarlar.
4-Zekat verirler.
5-Yalnızca Allah’a ibadet ederler.
İmamet makamı bütün ilahi hedefleri gerçekleştirme makamıdır. Başka bir ifadeyle imamet (ilahi) hedefe ulaştıran, teşrii ve tekvini hidayete götüren makamdır. Bu açıdan imam canlı varlıklara ışık saçan güneş gibidir.
Hak imamların birinci özelliği şudur: ‘Onlar emrimizle hidayet ederler.’ Onda nübüvvet ve risalette olan yönlendirme ve yol gösterme manasının yanı sıra, layık olanların elinden tutup maksada ulaştırma manasıda vardır.[3]
İkinci, üçüncü ve dördüncü özellikleri: ‘Hayırlı işleri, namaz kılmayı, zekat vermeyi vahyettik.’ Bu vahyetme teşrii vahyetmek (yasama) olabildiği gibi, yani çeşitli hayır işleri, namaz ve zekatı onların dinine koyulmuştur, tekvini vahiyde olabilir, yani onlara bu işleri yapabilmeleri için manevi başarı, güç ve cazibe verilmiştir.
Beşinci ve son bölümde ise onların ubudiyyet makamına işaret ederek şöyle buyuruyor: ‘Onlar, bize ibadet eden kişilerdi.’[4]
Bu makamın devamlı olduğunu gösteren ‘ibadet eden kişilerdi’ ibaresi, belkide onların nübüvvet ve imamet makamına ulaşmadan önce bile salih, muvahhid ve layık olduklarına işaret etmektedir. İşte bu programların ışığı altında Allah-u Teala onlara yeni nimetler vermiştir.[5]
[1] -Enbiya/71-72.
[2] -Enbiya/73
[3] -Nasır Mekarim Şirazi, Tefsir-i Nümune, c.13, s.455 (az bir değişiklikle).
[4] -a.g.e. s.456 (az bir değişiklikle).
[5] -Daha fazla bilgi için bkz: Tefsir-i Nümune, c.13, s.451-457; Mecelle-i Pasdar-ı İslam, 298. Sayı, s.10, Mehr, h.ş.1385, İmamet ve Rehberan-ı Hidayet Makalesi.