Please Wait
14828
Rəvayət mənbələrində İmam Əlinin (ə) ərəblərə farslar haqqında belə bir kalamı var ki buyurur: ““Siz, Quranın nazil olmasına xatir onlarla döyüşdünüz, amma çox çəkməz ki, onlar da sizinlə Quranın yozulması mövzusunda döyüşərlər.” Bu rəvayət sənəd cəhətdən etibarlıdır.
Heç bir rəvayət mənbəsində qeyd etdiyiniz formada mətn nəql olunmamışdır. Amma başqa bir rəvayət var ki, həmin mənanı çatdırır. Bu rəvayət də Qurbul-Əsnad kitabında gəlib.
Qurbul-Əsnad kitabında İmam Sadiq (ə) atasından (əleyhissalam) O da İmam Əlidən (ə) fars haqqında belə bir hədis nəql edir ki, Həzrət buyrur: "Siz indi Quranın nazil olması haqqında onlara (farslarla) vuruşursunuz, çox keçməz ki onlar sizinlə Quranı təvil etdiyinizə (mənasını dəyişdinizə) görə vuruşarlar." [1]
Amma, rəvayətin sənədi və etibarı haqqınıda qeyd etmək lazımdır ki, hər bir rəvayətin mövzusuna görə onun etibarı müəyyən olunur. Belə ki, əgər rəvayət etiqada aid olsa, müxtəlif silsilə sənədlərlə nəql və etibarlı olması lazımdır. Halbuki, fiqhə aid olan rəvayət yalnız, bir mötəbər sənədlə də olsa qəbul olunur və icrası vacibdir.
Adətən, qeyd olunmuş rəvayət nə etiqadi və nə də fiqhi məsələ olduğuna görə sənədləri də o qədər araşdırılmır. Amma, cavabında fəqət onu demək olar ki, Əllamə Məclisinin Biharıda (Biharul-Ənvar kitabının) müqəddəməsində qeyd etdiyi kimi Qurbul-Əsnad kitabı alimlər arasında ən mötəbər və məşhur kitablardan biri hesab olunur.[2] Kitabın müəllifi Humeyri isə şiə alimləri arasında ən tanınmış və mötəbər ravilərdən biridir. Rəvayətin sənədi Humeyridən sonra Həsən ibn Zərif və Hüseyn ibn Əlvana çatır. Həsən ibn Zərifi şiələrin mötəbər rical kitablarında mötəbər ravi kimi tanıtdırıblar.[3] Lakin, Hüseyn İbn Əlvan haqqında alimlər arasında ixtilaf var. Bu ixtilaf da rical kitablarında onun haqqında yazılmış "qeyri-şiədir və qardaşının künyəsi Əba Mühəmməddir və etimad olunmalıdır." – ifadəsidir. İndi alimlər arasında dəqiq məlum deyil ki, "etiad etmək olar" – cümləsi kimə aiddir? Hüsyen ibn Zərifə yaxud, onun qardaşına? [4] Ona görə də bu ravinin etibarında şəkk etmişlər. Amma, mərhum ayətullah Xoi onu mötəbər ravilərdən bilir və haqqında yazır: "Belə ifadələr, ravilər haqqında çoxdur və məlumdur ki, söhbət əsl ravidən gedir."[5]
Hər halda, Qurbul-Əsnad kitabının bir çox rəvayətləri həmin ravinin adından nəql olunduğuna görə belə nəticəyə gəlmək olar ki, bu rəvayət də sənəd və etibar cəhətdən qəbul olunasıdır.
[1] و عنه (عن حسن بن طریق عن ابی علوان) عن جعفر عن ابیه عن علیّ (علیه السلام) قال فی فارس ضربتموهم علی تنزیله و ال تنقضی الدنیا حتّی یضربوکم علی تاویله : Qurbul-Əsnad, səh.52; Biharul-Ənvar, c.64; səh.174
[2] Biharul-Ənvar, c.1; səh.27
[3] Rical Nəcaşi, səh.61; Əl-Xulasə, səh.43
[4] Rical-Nəcaşi, səh.52
[5] Möcəm Rical hədis, c.4; səh.383