Ətraflı axtarış
Baxanların
7176
İnternetə qoyma tarixi: 2010/11/22
Sualın xülasəsi
Нәјә ҝөрә Әһли-Бејти (әлејһимуссалам) бир нечә нәфәрә нисбәт верирсиниз?
Sual
Нәјә ҝөрә Әһли-Бејти (әлејһимуссалам) бир нечә нәфәрә нисбәт верирсиниз?
Qısa cavab

“Әһли-Бејт” термининин он дөрд Мәсума (әлејһимуссалам) нисбәт верилмәси бәшәрин вә ади инсаларын нәзәријјәси дејилдир. Белә бир инһисар Тәтһир ајәсиндәки илаһи кәламдан вә Ислам Пејғәмбәринин (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) рәвајәтләриндән әлә ҝәлир.

Бу мөвзуну исбат етмәкдән өтрү Гуран ајәсинә вә рәвајәтләрә истинад етмәк олар:  

   А)  Хүсуси мәтни дәлилләр:

    а) Гурани-кәрим илаһи кәлам олараг, Ислам Пејғәмбәринә (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) әрәб дилиндә назил олмушдур. Илаһи кәлам Аллаһ-тааланын фелидир вә онда һеч бир сәһв вә әдәби гајда нөгсаны олмадығы шүбһәсиздир.

   Белә олан һалда, Гуранда Әһли-Бејт (әлејһимуссалам) һаггында назил олмуш Тәтһир ајәси әҝәр Ислам Пејғәмбәринин (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) бүтүн ев әһли һаггында олсајды, шүбһәсиз ки, әрәб дилинин әдәби ганун-гајдалары вә илаһи кәламын фәсаһәтинә зәрбә вурулмуш оларды; чүнки, Ислам Пејғәмбәринин (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) гадынларынын сајы ев әһли сајылан кишиләрдән чох иди. Белә олан һалда Тәтһир ајәсиндән киши ҹинсинә ишарә олунан әдатла гадынларын билдирилмәси  әрәб әдәбијјат ганунлары вә ашкарда гәбул олунан данышыг гајдалары илә ујғун дејил.

 Б) Шүбһәсиз ки, һәр бир сөзүн мәнасыны тәјин етмәкдән өтрү сөзүн дејилмәсинин сәбәб вә шәраитини нәзәрә алмаг лазымдыр ки, бунунла да сөзүн дәгиг вә һәгиги мәнасы әлә ҝәлсин. Гуранын Тәтһир ајәсиндәки әһл сөзү бизим мөвзумуздур. Бу кәлмә, һәмишә мәнәви нисбәт верилән бир кәлмәдир. Јәни, әҝәр бу кәлмәдән сонра она нисбәт верилән башга бир сөз олмаса кәлмәнин мәнасы нагис олур. Бу ајәдә әһл сөзү “әл-бејт” (ев) сөзүнә нисбәт верилиб вә биз билирик ки, ев дедикдә мәгсәд јалныз Фатимәнин (саламуллаһи әлејһа) евидир. Әҝәр евдән мәгсәд јашајыш еви олсајды онда Ислам Пејғәмбәринин (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) бүтүн гадынлары вә евләри ора дахил оларды. Белә олан һалда, ајәнин назил олдуғу ев Үммү Сәләмәнин еви олмасына ҝөрә ајәнин биринҹи нәфәри Үммү Сәләм олмалы иди, һалбуки Үммү Сәләмәнин  Ислам Пејғәмбәринә  (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) бу һагда вердији суалын ҹавабында Ислам Пејғәмбәри (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) ону тәрифләјир, амма онун бу ајәјә аид олмадығыны билдирир.

   Б) Рәвајәт дәлилләри;

   Ислам Пејғәмбәринин (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) адындан нәгл олунмуш бир дәстә рәвајәтә әсасән, Тәтһир ајәсиндәки Әһли-бејт сөзүнүн мәнасы Ислам Пејғәмбәринин (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) бәзи ев адамларына мүнһәсир олур.

 А) Ислам Пејғәмбәриндән (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) нәгл олунан рәвајәтләрин бәзиләриндә Әһли-Бејт сөзү тәһлил олунур, мәнасынын вә һәдәф бәјан олунараг ачыгланыр. О ҹәһәтдән, Ислам Пејғәмбәри (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) бујурур ки, бу ајә беш нәфәр Әли, Фатимә, Һәсән вә Һүсејн (әлејһимуссалам) һагында назил олуб.

 Б) Бир дәстә рәвајәт исә Ислам Пејғәмбәринин (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) бу һагда рәфтарына даһа чох ишарә едир; чүнки, әмәли тәлимләр сөз тәлимләриндән даһа тәсирлидир. Она ҝөрә дә рави нәгл едир ки, Ислам Пејғәмбәри (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) алты ај һәр ҝүн намаз вахты Фатимәнин (саламуллаһи әлејһа) гапысынын ағзына ҝәлиб бујурурду: “Әссәлату Әһләл-бејт! “ – сонра Тәтһир ајәсини зикр едирди.

 В) Башга бир дәстә рәвајәтләрдә исә Ислам Пејғәмбәри (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) ҹамаат ичиндә бу мәгамын Әһли-бејтә мәхсус олмасыны ачыглајыр вә онлары бир-бир ҝөстәрир. Бу рәвајәтләрин мәнасы тәфсир китабларында даһа мүфәссәл зикр олунмушдур.

Ətreaflı cavab

 “Әһли-Бејт” сөзүнүн бен нәфәр Әба әһлинә мәхсус олмасы һаггында шиә вә сүнни алимләринин гәбул етдикләри чохлу рәвајәтләри дәлил[1] кими ҝөстәрмәк олар. Буна ҝөрә дә һәр дәстә рәвајәти ајрыҹа ачыглајаҹағыг;

   Мәтни дәлилләр;

А) Гуран-кәрим илаһи кәлам олмагла јанашы онда чохлу еҹазкарлыг вар. Амма бизә диҝәр мөвзулардан ән јахын вә анламалы оланы Гуранын һәмин фәсаһәт вә бәлағәтидир.[2]  Јәни, бу шәриф Гуранда әдәби ҹәһәтдән, үслуб, дүзүм, сөзләрин сечиминдә вә истифадәсиндә белә бир һеч бир хәта вә сәһвә јол верилмәмишдир.

Билдијимиз кими әрәб дилиндә -азәрбајҹан дилиндән фәргли олараг – гадын ҹинси хүсуси ишарәләрлә ҝөстәрилир. Әҝәр кимәсә ишарә олунурса чох ҹәһәтләр нәзәрә алыныр.[3] Мәсәлән, әҝәр бир дәстә инсанын ичиндә гадынлар кишиләрдән чохлуг тәшкил едирсә, онлара гадын ишарә әвәзлији илә ишарә олунур. Амма әҝәр бу һаләтин әкси баш версә, јәни әҝәр гадынлар кишиләрә нисбәт бир дәстәдә чохлуг тәшкил етсә вә онлара киши әвәзлији илә ишарә олунса, бу иш сәһв вә әрәб дилинин ганунлары илә ујғун дејилдир. Демәли, әҝәр кимсә белә бир ишә мүбтәла олса, јәни - гадын ҹинсинә киши вә киши ҹинсинә исә гадына аид әвәзликләрлә ишарә етсә, она истеһза олунар. Илаһи кәлам вә Ислам Пејғәмбәринин (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм)  әбәди мөҹүзәси олан Гуран һаггында исә белә һаләти һеч вахт тәсәввүр етмәк олмаз.[4]  Әҝәр бу ҹүр сәһвә јол верилмиш олсајды, онда бу мүшрикләрин Гуранын илаһи олмадығыны сүбут етмәк үчүн әсас дәлил оларды. Һалбуки, биз һеч јердә Гурана бу нөгтеји-нәзәрдән мүшрикләрин ирад тутдуғуну ҝөрә билмәрик.

Тәтһир ајәсинин мәтниндә охујуруг: “..әнкум (сиздән - киши ҹинси)....јутәһһирикум (сизи пак ҝөрмәк – киши ҹинси) ...- сөзләри киши ҹинсинә ишарәдир. Һалбуки, Аллаһ-таала билирди ки , Ислам Пејғәмбәринин (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) зөвҹәләринин сајы кишиләрин[5] сајындан чохдур. Белә бир фәрзлә, әҝәр Тәтһир ајәсини Ислам Пејғәмбәринин (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) бүтүн ев әһлинә аид олдуғуну нәзәрдә тутмуш олсаг, онда һәким вә һәр шеји билән Аллаһ-тааланын Гуран ајәләри ичиндә ики киши ҹинсинә хитабән истифадә олунмуш ишарә әвәзлији илә гадынлара да ишарә етмәси кими бир хәта баш вердијини тәсдиг етмиш оларыг вә белә бир ашкар хәта вә сәһви һеч бир шејлә ҝизләтмәк олмазды. Ајдындыр ки, белә бир ишин Гуранын мөҹүзә олдуғуну билән һәр бир мүсәлманын күлли етигады илә, илаһи һикмәт вә елмлә ...зиддир вә гәбулолунмаздыр. Демәли, ајәдәки ишарә әвәзликләрини елә гејд етмәк лазымдыр ки, ики киши ҹинсинә ишарә едән әвәзликләр мәна ҹәһәтдән дүзҝүн алынсын. Бу да јалныз,о һалда дүз олар ки, Тәтһир ајәсиндә Ислам Пејғәмбәринин (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) вә Фатимәнин (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) гапысына ишарә олунсун; јәни, Мәһәммәд (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм), Әли (әлејһиссалам), Фатимә (саламуллаһи әлејһа), Һәсән (әлејһиссалам) вә Һүсејн (әлејһиссалам).

 Б) Әрәб дилиндә “әһл”[6] сөзү фарс дилиндәки “әһали” сөзү кими мәнәви ҹәһәтән һәмишә өзүндән сонракы кәлмәјә нисбәт верилир. Јәни, сөзүн мәнасынын там олмасындан өтрү өзүндән сонра башга бир кәлмәсинин ҝәлмәси вә она сөјкәнмәси лазымдыр. Мәсәлән, китаб-әһли, иман-әһли[7], нифаг-әһли вә с...

Демәли, “әһл” сөзүнүн мәнасынын бир һиссәсини өзүндән сонра ҝәлән кәлмә өһдәсинә алыр вә бунунла кәлмәнин мәнасы тамамланыр. Гејд олунан Тәтһир ајәсиндә дә әҝәр “әһл” сөзүнүн мәнасыны дәгигләшдирмәк истәсәк, ондан сонра ҝәлән “бејт” сөзүндән мәнанын нә олмасыны билмәк лазымдыр.

 “Бејт” јәни, ев, јува, сарај вә с.. бунларын һамысы мәкан вә мүәјјән јер мәнасындадыр. Белә олан һалда билмәк лазымдыр ки, мәкан вә јер сөзү әрәб дилиндә һансы мәналарда ишләјир. Ајәдә бу сөзүн һансы мәнада ишләндијини исә кәнардан вә дахилдән бизә мәлум олан әламәт вә шаһидләрдә ачыгламаг лазымдыр.

Бәһс олунан мөвзуда белә нәтиҹәјә ҝәлмәк олар ки, ајәдәки Әһли-бејт сөзүнүн дә белә бир ганунла мәнасыны тапмаг олар. Јәни, әҝәр кәнардан ајәнин хүсуси, үмуми вә ја ашкарҹасына мәнасыны әлә ҝәтирән шаһидләри олмаса, һәмчинин, ҹүмләнин әдәби ганунларынын да позулмасына ҝөз јумсаг, фәрз етмәк олар ки, ајәдә әһи-бејт сөзүнүн мәнасы Ислам Пејғәмбәринин (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) бүтүн евләринә аиддир. Амма аз бир диггәтлә вә бәзи кәнардан әлдә олан шаһидләрлә, о ҹүмләдән ајәнин назил олма сәбәбини нәзәрә алмагла, бу фәрзин сәһв бир иддиа олмасы ашкарланыр; чүнки, ајәнин Үмми Сәләмәнин евиндә назил олмасы вә сәһиһ рәвајәтләрә әсасән, Ислам Пејғәмбәринин (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) Үмми Сәләмәнин Әһли-бејт сөзүнә аид етмәмәсини нәзәрә алараг бу иддианы етмәк олар ки, әҝәр әһли-бејтдән мәгсәд Ислам Пејғәмбәринин (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) евләри олсајды, онда ајә назил олан Үммү Сәләмәнин  еви илк нөвбәдә она аид оларды, һалбуки белә дејилдир.

  Әввәлдә гејд олунду ки, белә бир иддиа һәгигәтлә ујғун дејил. Бунунла әлагәдар Ваһиди Нишапуринин бу һагда нәгл етдији рәвајәтләрдән биринә ишарә едирик:

“Үммү Сәләмә нәгл едир ки, Ислам Пејғәмбәри (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) мәним евимдә иди вә гаршысында да јемәк вар иди. Бирдән Фатимә (саламуллаһи әләјһа) дахил евә дахил олур. Пејғәмбәр (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) бујурур: “Ја Фатимә! Һәјат јолдашыны вә оғланларыны мәним јаныма чағыр!” Бундан сонра Әли, Һәсән вә Һүсејн ҝәлиб Ислам Пејғәмбәринин (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) јанында әјләшдиләр вә Онунла јемәк јемәјә башладылар; јемәкдән сонра Ислам Пејғәмбәри (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) јухуја ҝетди. Ислам Пејғәмбәри (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) бир әбанын үстүнә узанмышды, мән дә (Үммү Сәләмә) гоншу отагда намаз гылырдым. Сонра бу ајә (Тәтһир ајәси) назил олду. Бундан сонра Ислам Пејғәмбәри (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) өз әбасы илә онларын (Әли, Фатимә, Һәсән вә Һүсејнин) үстүнү өртүб мүбарәк әлләрини галдырыб белә бујурду: “Илаһи! Бунлар мәним Әһли-бејтим вә мәнә мәхсусдурлар. Онлардан чиркинликләри узаглашдыр вә пак гәрар вер!” Бу заман мән башымы отаға тәрәф тутуб сорушдум: “Мән дә сизинләјәм, ја Рәсуләллаһ?” Һәзрәт бујурду: “Сән агибәти хејирсән! Сән агибәти хејирсән!”[8]  

Бунунла да, Ислам Пејғәмбәри (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) Үммү Сәләмәни агибәти хејр олмағы илә мүждәләсә дә, ону Әһли-Бејтин ҹәрҝәсинә[9] дахил етмәјир.

Әһли-сүннә һәдис китабларында јухарыдакы мәнаны чатдыран чохлу һәдисләр вардыр. Бу һәмин һәдисдир ки, шиә мәнбәләриндә Киса һәдиси[10] илә танынмыш вә бир чох дуа вә һәдис китабларында ҝөзә дәјир.

Рәвајәт сәнәдләри:

Тәтһир ајәсиндә илаһи һәдәфин кимләр олдуғуну ачыглајан рәвајәтләр һеч дә аз дејил. Амма бүтүн бу рәвајәтләрдә мүхтәлиф ҹәһәтләр вә фәргләр олдуғуну нәзәрә алараг бу рәвајәтләри үч група бөлүб олардан јалныз бирини нүмунә үчүн зикр едирик. Ону да гејд етмәк лазымдыр ки, бүтүн гејд олунаҹаг рәвајәтләр јалныз әһли-сүннә китабларындан ҝәтирилир, бахмајараг ки, шиә китабларында да белә рәвајәтләр һәддән артыг зикр олунмушдур.

  А) Рәвајәтләрдән бир групу Ислам Пејғәмбәринин (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) Тәтһир ајәсиндә Әһли-Бејтин кимләрин олмасы һаггында ачыгламаларыдыр.

  Мәһәммәд әл-Мүсәнна Сәид ибн Хидринин сәнәдинә әсасән, Ислам Пејғәмбәри (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) бујурур: “Еј əһли-бeјт! Һәгигәтән, Аллaһ сиздəн чиркинлији (ҝүнaһы) јox eтмəк вə сизи тəртəмиз (пaк) eтмəк истəр!”- ајәси беш нәфәр һаггында назил олмушдур; Мән, Әли, Һәсән, Һүсејн вә Фатимә.”[11]

  Б) Икинҹи груп  рәвајәтләрдә исә Ислам Пејғәмбәри (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) Әһли-Бејт кәлмәсини ачыгламагла јанашы әмәли шәкилдә онларын ким олмасына ишарә едир.

   Ибни Вәкиә нәгл етдији рәвајәтин сәнәдини Әнәсә чатдырмагла Ислам Пејғәмбәриндән (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) нәгл едир ки, Ислам Пејғәмбәри (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) Тәтһир ајәсинин назил олмасындан алты ај сонракы мүддәтдә һәр намаза чыхан заман Фатимәнин (саламуллаһи әләјһа) гапысынын ағзында дајаныб бујурурду: “Әссәлат, еј Әһли-бејт!  Һәгигәтән, Аллaһ сиздəн чиркинлији (ҝүнaһы) јox eтмəк вə сизи тəртəмиз (пaк) eтмəк истəр!”[12]  

  В) Үчүнҹү груп рәвајәтләр исә тарихи сәнәдләрә әсасланмагла о вахткы мүсәлман ҹәмијјәтинин рәфтар вә әмәлләриндә Әһли-Бејти (әлејһиссалам) танымалары вә онлары Тәтһир ајәсинин мисдаглары кими танымаларыдыр. О заман мүсәлманлар арасында бу ајәнин беш нәфәр “Әба алтында” оланлара аид олмалары о гәдәр ајдын вә мәшһур иди ки, һәр кәс о беш нәфәрдән бирини ҝөрсәјди дејәрди ки, Әһли-Бејтдән олан филанкәси ҝөрдүм; јахуд онлардан һансы бирини күчәдә ҝөрсәјдиләр она ишарә едиб дејәрдиләр: “бу Әһли-бејтдәндир.” Нүмунә үчүн бу барәдә тарихдә Әби Мүҹләһин әһвалатына ишарә етмәк олар ки, мараглананлар әһли-сүннәнин тәфсир китабларда ҝәлән бу тарихи сәнәдә мүраҹиәт етсинләр.[13]

          Әлавә мәлум үчүн әдәбијјат;

1.     Әл-Гуран вә еҹазуһул-елми, Мәһәммәд Исмајил Ибраһим.

2.     Мөҹүзәтул-Гуран, Шејх Мәһәммәд Мүтәвәлүш-Шерави, сәһ.9

3.     Тарихул-үмәми вәл-мулук, Ибни Ҹәрир Тәбәри.

4.     Мөҹәм фуругул-лүғәвијјә, Әбу Һилал Әсҝәри

5.     Әсбабул-нузулул-ајат, Әбил-Һәсән Әли ибн Әһмәд Ваһиди Нишапури

6.     Мәаниул-Гуран, Әби Ҹәфәр Ән-Нәһаси

7.     Ҹамеул-бәјан фи тәфсирил ајатил-Гуран, (Ҹамеул бәјан ән тәвилил ајатил Гуран) Әби Ҹәфәр Мәһәммәд ибн Ҹәрир Тәбәри

8.     Ҹамеуд-дурусул-әрәбијјә, Шејх Мүстәфал-Ғәлајини



[1] Мәтни дәлилләр һәмән сөзләр вә онларын мәналарыдыр ки, һансыса мөвзунун исбатында истифадә олунур. Бәзән сөзүн лазымасы диҝәр әламәт вә һаләтләри дә нәзәрә алмагла хүсуси бир мәнаны исбат едир вә ашкар мәтндән мәгсәд исә елә бир сөздүр ки артыг онун башга мәнаја ишарә етмәси мүмкүн дејилдир.  

[2] Әл-Гуран вә еҹазуһул-елми, Мәһәммәд Исмајил Ибраһим, сәһ.21-22

[3] Ҹамеуд-дурсул-әрәбијјә, Шејх Мүстәфа Ғәлајини, ҹ.2; сәһ.9

[4] Мөҹузәтүл-Гуран, Шејх Мәһәммәд Шерави, сәһ.9

[5] Тарихул-үмәми вәл-мулук, Ибни Ҹәрир Тәбәри, ҹ.2; сәһ.410

[6] Она ҝәрә ки, әһл сөзү һансыса мүстәгил мәнаја дәлаләт етмир вә хүсуси бир дәстәнин дә мәнасыны чатдырмыр. Бәлкә дә, бир јерә вә ја шәхсә нисбәт верилир; Мөҹәм фуругл-лүғәт, Әбу Һилал Әсҝәри, сәһ.85

[7] “Китaб əһлиндəн (јəһудилəрдəн) бир дəстə (бир-биринə) дeди:” (Али Имран сурәси 72) 

[8] Әсбабул-нузулул-ајат, Әбил-Һәсән Әли ибн Әһмәд Ваһиди Нишапури, сәһ.240

[9] Мәаниул-Гуран, Әби Ҹәфәр Ән-Нәһаси, ҹ.5; сәһ.349

[10] Мәфатиһул-ҹинан, Шејх Әббас Гуми, сәһ.1017.

[11] Ҹамеул-бәјан фи тәфсирил ајатил-Гуран, (Ҹамеул бәјан ән тәвилил ајатил Гуран) Әби Ҹәфәр Мәһәммәд ибн Ҹәрир Тәбәри, ҹ.22; сәһ.12-19.

[12] Ҹамеул-бәјан фи тәфсирил ајатил-Гуран, (Ҹамеул бәјан ән тәвилил ајатил Гуран) Әби Ҹәфәр Мәһәммәд ибн Ҹәрир Тәбәри, ҹ.22; сәһ.12-19.

[13] Ҹамеул-бәјан фи тәфсирил ајатил-Гуран, (Ҹамеул бәјан ән тәвилил ајатил Гуран) Әби Ҹәфәр Мәһәммәд ибн Ҹәрир Тәбәри, ҹ.25; сәһ.70

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Əhli-sünnənin namus mal və canı şiə icmasında möhtərəmdirmi?
    5255 Və başqaları 2014/05/18
    Müqəddəs İslam şəriyyətində bütün insanların malı, canı və namusu möhtərəmdir. Bu mövzunun dinə və məzhəbə dəxaləti yoxdur. Bütün bəşəriyyət haqqında ilk üsul və qanun budur.[1] Əlbəttə, çox az və məhdud nümünlərə göstərmək olar ki, bu qanunu ziddinədir. O cümlədən, o nümunələrdən biri kimi müsəlmanlarla ...
  • Xəcaləti necə aradan aparmaq olar?
    11079 Əməli əxlaq 2012/07/22
    Utancaqlıq və xəcalətin çoxlu xoşagəlməz və mənfi təsirləri vardır və insan həyatında qələbəyə mane olan bir amil sayılır. Digər xoşagəlməz xasiyyətlərdə olduğu kimi, insan bu ruhi vəziyyəti də özündən uzaqlaşdıraraq müalicə edə bilər. Uşaqların müxtəlif bəhslərdə iştirak etdirilməsi, ictimai işlərdə iştirak etməsinə təşviq edilməsi onların ...
  • Quranın andlarının sirləri nədədir?
    7808 Quran elmləri 2011/10/24
    “Qəsəm” sözəərəbsözüolub “andiçmək” mənasınıverirvətərifidəbundanibarətdir
  • İslam dini elm və dinin uzlaşmamasını necə həll edir?
    9284 Təzə kəlam 2011/06/27
    Elm və dinin uzlaşmaması mövzusu zristianlıqdan İslam dininə daxil olan bir mövzudur. Müqəddəs İslam dinində bu məsələnin həlli üçün aşağıdakı qeydlərə diqqət yetirmək lazımdır. 1.     Dindən hər hansı bir nəticəni almaq üçün ilkin ...
  • Rüşvət almaq haramdırmı?
    10613 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/10/06
    Rüşvət "rşv" " ر ش و" kəlməsindən olan ərəb kəlməsidir və üç formada "ra" hərfinin fəthə (ə) zəmmə (u) və kəsrə (i), işlənibdir. Bu kəlmə tək formadadır və onun cəmi "roşa" yaxud "rişa" (ra hərfinin zəmmə (u) ya kəsrəsi (i) ilə)-dir. Fars dilində muzd mənasındadır.
  • “Rəd” surəsinin 31-ci ayəsinin mənası nədir?
    9486 Təfsir 2012/02/13
    Yuxarıdakı ayədə məqsədin nə olması ilə əlaqədar təfsirçilərin arasında iki nəzəriyyə vardır:1. Ayənin mənası budur: “Əgər aləmdə oxunduğu zaman dağların hərəkətə gətirilərək yer üzərində seyr etməsinə səbəb olan, yaxud onun vasitəsi ilə yer parça-parça edilən, yaxud ölülərin dirilməsinə və danışmasına səbəb olan bir ...
  • Quran nəzərindən Adəmin xilqətindən indiyə qədər altı min il keçmişdirmi?
    8020 Qədim kəlam 2011/05/17
    Quranda qeyd olunanlarla asimanların, yerin və Adəm (əleyhis-salam)-ın xilqətindən milyonlar, hətta milyardlar ilk keçməsini deyən nəzəriyyə arasında heç bir ziddiyyət yoxdur. Çünki bəzi arxeoloji qazıntılar ibtidai insan qalıqlarının milyon illər bundan öncə mövcud olduğunu dəstəkləyir.Əgər Adəmin xilqəti altı-yedi min il bundan qabağa qayıdırsa, ...
  • “Rəbbin və mələklər səf-səf gələrlər” ayəsində “səf”in mənası nədir?
    7302 Təfsir 2012/02/13
    Bu kəlmə və ondan alınan başqa kəlmələrdən digər ayələrdə də istifadə olunmuşdur.[1] Səf kəlməsinin mənası əşyaların düz xətt üzərinə olmasıdır. İnsanların və ya ağacların səflərə düzülməsi kimi.[2] Ayədəki “səffən” kəlməsi sintaktik təhlil baxımından məlaikələr üçün haldır. Məna nəzərindən isə Quran ...
  • Allah taala insanı nə üçün yaratmışdır?
    9703 Qədim kəlam 2011/01/02
    A: Allahın xaliq olmaqlığı bunu tələb edir ki, insanı yaratsın. B: Yaradılış qanunu hikmət və məqsəq üzərində qurulmuşdur. C: Kainatın və yaradılışın yaranmasından nəticə və məqsəd insandır; çünki hər bir şey onun üçün yaradılış və o bütün yaranmışların ən ...
  • Фәна вә фәна мәгамыны изаһ един!
    6694 Nəzəri irfan 2010/04/24
    Фәна, лүғәтдә мәһв олмаг вә јохлугдур. Бу сөзүн зидди исә бәга вә галмагдыр. Мәсәлән, Аллаһ һаггында бәга вә галмаг, диҝәр мөвҹудатлар һаггында исә фәна вә арадан ҝетмәклик ифадәләрини ишләтмәк дүзҝүндүр. Үмуми мәнасы исә инсанын өзүнү ҝөрмәмәси вә тапмамасы демәкдир. Әлбәттә, о мәнада јох ки, инсан тамамилә ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    163894 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    159574 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    118848 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    112050 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    106235 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    92703 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54217 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    50055 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    45093 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    44541 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...