Please Wait
17705
Dini təlimlərdə qadağan olunan məsələlərdən biri, düz olmayan işləri yozmaqdır. Qurani- kərim, qanun sındıran bəzi yəhudiləri "əshabi- səbt" adlandırır və onlara nifrin və qarğış edir. Çünki, şənbə günü balıq ovlamaq onlara haram idi. Həmin gün yəhudilərin İlahi qanuna nə qədər vəfalı olmalarını yoxlamaq üçün, (İlahi iradə ilə) suyun üzərində və sahil kənarında çoxlu balıq görünürdü. Amma onlar, balıqların boluğunu gördükdə dözə bilməyib onları şənbə günü tora salıb, digər günlər sudan çıxarırdılar. Qanun pozmalarını belə yozurdular: Biz şənbə günü ovlamamışıq. Biz sonrakı günün ova hazırlıqlarını etmişik. Hazırlıqları etmək ki, bizə haram olmayıbdır.
Buna əsasən, yəhudilərin cəzalanmasının səbəbi, Allahın əmrindən çıxmaq olubdur. Əlbəttə, yəhudilərin deyil, müsəlmanların əqidəsi belədir. Çünki, onlar şənbə gününü Allahın istirahət günü sayırlar. Quran ayələri və rəvayətlər bu sözü inkar edib və batil sayır.
Şənbənin ya bazar gününün hörməti barəsində, xristianlar arasında fikir ayrılığı var. Sibtilər (şənbəçilər) adı ilə məşhur olan xristianların bəzisi, yəhudilər kimi, şənbənin müqəddəs gün olması əqidəsindədilər. Ona görə də, heç bir iş görmürlər. Bazar günü iş görürlər. Onlar, İncil ayələrinə uyğun olaraq,Tövratın on hökmünün öz qüvvəsində qalmasına və Məsihin onu kamilləşdirmək və icra etmək üçün gəldiyinə, inanırlar. Digər bir tərəfdən, qeyri sibti xristianların əqidəsinə görə, Məsih cümə günü şəhid olduğu üçün və o həzrət üç gün sonra, ölülər aləmindən qalxıb və şahirdlərinə zahir olduğuna inanırlar. Buna əsasən Məsih bazar günü qəbirdən qalxıb və həmin gün, xristianlar üçün dini bayram sayılır.
Qeyd etdiklərimizə əsasən, bazar gününün xristianların cəza günü olması barəsində, bu məsələni isbat edən heç bir rəvayət yoxdur.
Qurani- kərimin işarə etdiyi, İmamlar (ə) və müsəlman təfsirçilərin ondan danışdığı əhvalatlardan biri, "Əshabus- səbt" əhvalatıdır.
Yəhudilərin bir dəstəsi, bəzi düz sayılmayan əməlləri etdiklərinə görə, şənbə günü balıq ovlamaq onlara qadağan oldu. Onlar hiylə edərək Allahın əmrindən çıxdılar. Ona görə də, lənət və əzaba düçar olub və meymun formasına düçdülər. Səbt insanlarının əhvalatı, Quranın bir neçə surəsində gəlibdir. O cümlədən: Bəqərə surəsinin 65- ci ayəsi, Nisa 47 və 154, Əraf 163, Nəhl 124.[1]
İmam Baqir (ə)- in Əli (ə)- ın dilindən nəql etdiyi rəvayətə əsasən, səbt insanlarının əhvalatının xülasəsi belədir:
"Səbt insanları ilə Yəhud tayfasından və Səmud tayfasından idilər. Allah onların nə qədər itaətkar olmaları və imtahan etmək üçün, şənbə günü onlara balıq ovu etməyi haram etdi. Onlar özlərinin qeyri- qanuni işlərini yazmaq üçün, çay yatağında kiçik çalalar düzəldib, balıqlar ora daxil olduqdan sonra, əllərində olan torlarla, balıqların çaya qayıtmasının qarşısını alıb və o biri gün onları övlayırdılar. Bir müddət beklə keçirdilər və heç kəs onları bu qeyri- qanuni iş və hiyləgərlikdən çəkindirmədi. Şeytan onların bir dəstəsinə vəsvəsə etdi ki, Allah sizə şənbə günü balıq yeməyi qadağan edib, onu ovlamağı qadağan etməyib. Ona görə də, şənbə günü balıq tutmağa başladılar və sonrakı gün yeyirdilər. Hər gün keçdikcə onların qeyri- qanuni işləri çoxalırdı... sonra həzrət buyurdu: Camaat onlarla münasibətdə iki dəstə oldular; bir dəstə onlara yaxşılığa əmr edib və onları Allah əzabından qorxutdular. Nəsihətin onlara təsir qoymadığını görüb, əzab qorxusundan ordan köçüb, səhralara sığındılar. Amma digər dəstə, onların işlərini bəyənməsələr də yaxşılığa əmr və pislikdən çəkindirmə vəzifələrinə əməl etmədilər. Ona görə də, Allahın əzabı onların hamısını tutdu. Sonda, balıq ovçuları məsx olub və meymun formasına düşdülər. Pislikdən çəkindirməyənlər isə, böyük əzaba düçar oldular. Amma nəsihət edənlər, nicat tapdılar... rəvayətin sonunda Əli (ə) buyurdu: Torpağın dərinliyində dənəni yarıb, onu cücərdən və insanları yaradan Allaha and olsun ki, bu ümmətdən mən onların nəsəbini tanıyıram ki, nə inkar ediblər, nə də əqidələrin dəyişiblər. Əksinə onlar da, Allahın əmrinə əməl etməyib və dünyanın hər yerində yaşayırlar. Allah buyurublar: "Zalımlara lənət olsun".[2] Həmçinin buyurublar: "Onlar (balıq ovlayanlar) özlərinə verilən öyüdü unutduqları zaqman biz də (onları) pislikdən çəkindirənlərə nicat verdik, zülm edənləri isə itaətdən çıxdıqları, günah işlətdikləri üçün şiddətli bir əzabla məhv etdik".[3] [4]
Bu məsələ, yəhudilər haqqında nazil olsa da, amma ayənin hökmü, puç bəhanələrlə Allahın əmrlərindən çıxan bütün şəxslərə də şamil olur. Yəhudilərin bu işi, bəzi sələmə yiyənlərin işinə bənzəyir ki, zahiri alış- verişlə və alış- veriş adı ilə bir qutu kibrit ya digər dəyərsiz bir şey qoymaqla, sələmə verməyini yozurlar. Necə ki, rüşvət alanlar da, pis işlərini zəhmət haqqı və... adı altında yozurlar.
Amma sualın ikinci hissəsi barəsində deməliyik ki, bazar günü xristianların cəzalanması barəsində, İslam mənbələrində heç bir rəvayət gəlməyibdir. Bu barədə bəzi təfsirlərdə gələn izah belədir:
"Xristianların çoxu şənbə gününə əhəmiyyət verməyib və bazar gününü tətil edirlər. Çünki Məsihin cümə günü şəhid olmasına və o həzrətin üç gün sonra ölülər aləmindən qalxıb və şagirdlərinə zahir olduğuna inanırlar. Buna əsasən, Məsih bazar günü qəbirdən qalxıb və həmin gün xristianlar üçün, dini bayramdır.
Əlbəttə, sibtilər (şənbəlilər) adı ilə məşhur olan bəzi xristianlar, yəhudilər kimi şənbənin müqəddəs gün olmasına inanırlar. Ona görə də, həmin gün heç bir iş görmürlər. Bazar günü işə başlayırlar. İncilin ayələrinə əsasən, Tövratın on hökmünün yalnız yəhudilərə aid olmayıb və xristianların da ona əməl etmələrinə və həzrəti İsa (ə)- ın vəzifəsinin onu kamilləşdirmək və icra etmək olduğuna inanırlar.[5]
Bununla əlaqəli göstərici:
Şənbə günü balıq tutmaq və meymun olmaq əlaqəsi, 6479 (sayt: 6912).
[1]- Bu ayələrindən tam məlumat əldə etmək üçün, Qum İslam elmləri kappyuter araşdırmalar mərkəzinin istehsalı olan camiut- təfsir disk praqramına müraciət edin.
[2] - Möminun surəsi, ayə 1
[3] - Əraf surəsi,ayə 165
[4] - Baxın: Qummi, Əli bin İbrahim bin Haşim, Təfsiri- Qummi, səh 244, Muəssisəti darul- kutub, Qum, 1404 hicri qəməri.
[5] - Baxın: Bəlaği, seyid Əbdul- höccət, Höccətut- təfasir və bəlağul- iksir, cilıd 2, (giriş), səh 765, Hikmət nəşriyyatı, Qum, 1386 hicri qəməri.