Please Wait
6808
1. Yuxarıda dediyiniz şəkildə qeyd olunan mətləb ümumiyyətlə düzgün deyildir. Çünki məsum imamlar (əleyhimus-salam) bütün elmlərə sahib idilər[1] və hədis kimi elmləri başqalarından öyrənməyə ehtiyacları yox idi. Əksinə, əhli-sünnət alimlərindən və məzhəb rəhbərlərindən bəziləri birbaşa və ya müəyyən vasitələrlə onların şagirdi olmuşlar, o cümlədən, Əbu Hənifə və Malik ibni Ənəs.[2]
2. Əhli-sünnətin sözlərində gələnlər onların imamlara hədis, fiqh və üsul elmi öyrətməsi yox, yalnız hədis nəql edilməsidir. Çünki məsum imamlar Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-dən bir hədis nəql etmək istəsəydilər camaatın bəziləri o hədisi yalnız o vaxt qəbul edirdilər ki, tabein və ya səhabədən birinin vasitəsi ilə Peyğəmbərə çatmış olsun. Halbuki bu sənəd silsiləsini zikr etməyə heç bir ehtiyac duyulmurdu. Lakin məsum imamlar (əleyhimus-salam) müəyyən məsləhətlər üzündən belə əməl edirdi. İmamların səhabədən və tabeindən hədis nəql etməsi onların məsum imamların ustadı olmasına heç bir əsas vermir. Misal üçün, imam Sadiq (əleyhis-salam) və atası imam Baqir (əleyhis-salam) Cabir ibni Əbdullahın vasitəsi ilə Peyğəmbərdən bir hədis nəql etmişdir. Çünki səhabə və tabeninin vasitəsi ilə nəql etmədiyi halda camaat etiraz edirdi. O hadisələrin birində deyilir: “İmam Baqir (əleyhis-salam) təlim kürsüsündə əyləşmişdi və (birbaşa) mütəal Allah tərəfindən camaat üçün hədis deyirdi. Mədinə əhalisi dedilər: “Biz səndən də cürətli bir şəxs görməmişik!” Camaatın belə dediyini görən zaman həzrət onlar üçün (birbaşa) Peyğəmbərdən hədis nəql etməyə başladı. Yenidən Mədinə əhalisi dedilər: “Biz heç vaxt bu şəxsdən də yalançı bir adamı görmədik! O, bizim üçün görmədiyi bir şəxsdən hədis nəql edir.” Həzrət onun barəsində belə sözlər danışıldığını gördükdə onlar üçün Cabir ibni Əbdullahdan hədis nəql etdi, onlar da təsdiq etdilər. Halbuki Cabirin özü də imam Baqir (əleyhis-salam)-ın yanına gəlir və ondan hədis öyrənirdi.”[3]
Şiələrin əqidəsinə görə məsum imamlar Peyğəmbərdən hər hansı bir hədisi nəql etdikdə onun özünə və onun ata-babalarına istinad edilir və qəbul olunurdu, imamlardan başqa bir vasitənin qeyd olmasına da ehtiyac duyulmurdu.
[1] Aşağıdakı görünüşlərə bax: “İmam Sadiq (əleyhis-salam) və fizika elmi”, sual 9123 (sayt 9948), “İmamın elminin mənbəyi”, sual 3024 (sayt 3667), “İmam Əli (əleyhis-salam) və qeyd elmi”, sual 7474 (sayt 8022), “İmamların (əleyhimus-salam) qeyb elmi” , sual 2775 (sayt 3259).
[2] “İslam pasdarı” jurnalının 1386-cı il aban ayında çıxan 3011-ci nömrəsində İmam Sadiq (əleyhis-salam)-ın əhli-sünnətdən olan şagirdlərinin adı mənbəyinin zikri ilə nəql edilmişdir. Bu jurnalı əldə etmək üçün aşağıdakı sayta http://www.hawzah.net, həmçinin “Nur ixtisasçı jurnalı”na: http://www.noormags.com müraciət edə bilərsiniz.
[3] Şeyx Kuleyni (rəhmətullahi əleyh), “Kafi”, 1-ci cild, səh. 469 və 470, “Darul-kutubil-islamiyyə”, Tehran, 1365