کد سایت
fa61191
کد بایگانی
75249
نمایه
نسل در لغت و تعابیر قرآن
خلاصه پرسش
واژههایی که از ریشه «نسل» در تعابیر قرآنی وجود دارند، به چه معنا هستند؟
پرسش
واژههایی که از ریشه «نسل» در تعابیر قرآنی وجود دارند، به چه معنا هستند؟
پاسخ اجمالی
«نسل» در لغت به معنای جدایی از چیزی است: «نسل الوبر عن البعیر و القمیص عن الانسان»؛ کرک از شتر و پیراهن از انسان جدا شد. فرزند را از آن جهت نسل میگویند که از انسان جدا میشود.[1]
برخی از مفسران «نسل» را در اصل به معناى خروج گرفتهاند، و میگویند مردم از آن جهت نسل آدماند که از پشت او خارج شدهاند، و «نسول» اصلش به معنای خروج است.[2]
در قرآن کریم در آیات متعدد به این معنا اشاره شده، و بیشتر مفسران نسل را به انسان معنا کردهاند.
قرآن در ارتباط با فرزندان آدم(ع) میفرماید: «ثُمَّ جَعَلَ نَسْلَهُ مِنْ سُلالَةٍ مِنْ ماءٍ مَهینٍ»؛[3] سپس نسل او را از چکیدهاى از آب پست و بیمقدار قرار داد.
«وَ إِذا تَوَلَّى سَعى فِی الْأَرْضِ لِیُفْسِدَ فیها وَ یُهْلِکَ الْحَرْثَ وَ النَّسْلَ وَ اللهُ لا یُحِبُّ الْفَساد»؛[4] و چون برگردد [یا ریاستى یابد] کوشش میکند که در زمین فساد نماید و کشت و نسل را نابود سازد، و خداوند تباهکارى را دوست ندارد.
نسل در این آیه به معنای مردم تفسیر شده است. از امام صادق(ع) نقل شده است، «حرث» در اینجا دین است و «نسل» مردماند.[5]
زراره از امام باقر(ع) و یا امام صادق(ع) پرسید؛ منظور خداوند در این آیه که میفرماید: «وَ إِذا تَوَلَّى سَعى فِی الْأَرْضِ...»، چیست؟ گفت: «نسل» همان فرزندان، «حرث» هم زمین است.[6]
«نسل» به معنای خروج همراه با سرعت و شتاب هم آمده است:[7] «حَتَّى إِذا فُتِحَتْ یَأْجُوجُ وَ مَأْجُوجُ وَ هُمْ مِنْ کُلِّ حَدَبٍ یَنْسِلُون»؛[8] تا آنگاه که [راه بر] یأجوج و مأجوج گشوده شوند و آنان را از بلندیها به شتاب سرازیر گردند.
«وَ نُفِخَ فِی الصُّورِ فَإِذا هُمْ مِنَ الْأَجْداثِ إِلى رَبِّهِمْ یَنْسِلُونَ».[9] [بار دیگر] در «صور» دمیده میشود، ناگهان آنها از قبرها، شتابان به سوى [دادگاه] پروردگارشان میروند.
«یَنْسِلُونَ» را در آیات به سرعت خارج شدن معنا کردهاند. زمانیکه در صور دمیده شود ناگهان انسانها با سرعت و شتابان از قبرها به سوى پروردگارشان خارج میشوند.[10]
برخی از مفسران «نسل» را در اصل به معناى خروج گرفتهاند، و میگویند مردم از آن جهت نسل آدماند که از پشت او خارج شدهاند، و «نسول» اصلش به معنای خروج است.[2]
در قرآن کریم در آیات متعدد به این معنا اشاره شده، و بیشتر مفسران نسل را به انسان معنا کردهاند.
قرآن در ارتباط با فرزندان آدم(ع) میفرماید: «ثُمَّ جَعَلَ نَسْلَهُ مِنْ سُلالَةٍ مِنْ ماءٍ مَهینٍ»؛[3] سپس نسل او را از چکیدهاى از آب پست و بیمقدار قرار داد.
«وَ إِذا تَوَلَّى سَعى فِی الْأَرْضِ لِیُفْسِدَ فیها وَ یُهْلِکَ الْحَرْثَ وَ النَّسْلَ وَ اللهُ لا یُحِبُّ الْفَساد»؛[4] و چون برگردد [یا ریاستى یابد] کوشش میکند که در زمین فساد نماید و کشت و نسل را نابود سازد، و خداوند تباهکارى را دوست ندارد.
نسل در این آیه به معنای مردم تفسیر شده است. از امام صادق(ع) نقل شده است، «حرث» در اینجا دین است و «نسل» مردماند.[5]
زراره از امام باقر(ع) و یا امام صادق(ع) پرسید؛ منظور خداوند در این آیه که میفرماید: «وَ إِذا تَوَلَّى سَعى فِی الْأَرْضِ...»، چیست؟ گفت: «نسل» همان فرزندان، «حرث» هم زمین است.[6]
«نسل» به معنای خروج همراه با سرعت و شتاب هم آمده است:[7] «حَتَّى إِذا فُتِحَتْ یَأْجُوجُ وَ مَأْجُوجُ وَ هُمْ مِنْ کُلِّ حَدَبٍ یَنْسِلُون»؛[8] تا آنگاه که [راه بر] یأجوج و مأجوج گشوده شوند و آنان را از بلندیها به شتاب سرازیر گردند.
«وَ نُفِخَ فِی الصُّورِ فَإِذا هُمْ مِنَ الْأَجْداثِ إِلى رَبِّهِمْ یَنْسِلُونَ».[9] [بار دیگر] در «صور» دمیده میشود، ناگهان آنها از قبرها، شتابان به سوى [دادگاه] پروردگارشان میروند.
«یَنْسِلُونَ» را در آیات به سرعت خارج شدن معنا کردهاند. زمانیکه در صور دمیده شود ناگهان انسانها با سرعت و شتابان از قبرها به سوى پروردگارشان خارج میشوند.[10]
[1]. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق، داودی، صفوان عدنان، ص 802، دمشق، بیروت، دارالقلم، الدار الشامیة، چاپ اول، 1412ق.
[2]. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه، بلاغی، محمد جواد، ج 2، 533، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، 1372ش.
[3]. سجده، 8.
[4]. بقره، 205.
[5]. قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، محقق، مصحح، موسوی جزائری، سید طیب، ج 1، ص 71، قم، دار الکتاب، چاپ سوم، 1404ق.
[6]. عروسی حویزی، عبد علی بن جمعه، تفسیر نور الثقلین، تحقیق، رسولی محلاتی، سید هاشم، ج 1، ص 204، قم، اسماعیلیان، چاپ چهارم، 1415ق.
[7]. المفردات فی غریب القرآن، ص 803.
[8]. انبیاء، 96.
[9]. یس، 51.
[10]. قرشی، سید علی اکبر، قاموس قرآن، ج 7، ص 58، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ ششم، 1371ش.