Ətraflı axtarış
Baxanların
6877
İnternetə qoyma tarixi: 2011/09/12
Sualın xülasəsi
“Əgər elm Sürəyya ulduzunda olsa, fars ölkəsindən olan kişilər mütləq onu əldə edəcəklər” hədisinin sənədi necədir?
Sual
Təzə çap olunan beş min tümənlik kağız pulların arxasında Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-dən nəql olunan “Əgər elm Sürəyya ulduzunda olsa, fars ölkəsindən olan kişilər mütləq onu əldə edəcəklər” rəvayəti saxtadır, ya yox?
Qısa cavab

Bu hədis Əbdüllah ibni Cəfər Himyərinin “Qurbul-əsnad” kitabında Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-dən nəql olunmuşdur. “Qurbul-əsnad” kitabı mötəbər rəvayət kitablarından sayılır.

Ətreaflı cavab

Rəvayətin etibar dərəcəsi onda bəhs olunan mövzuya diqqət yetirməklə araşdırılır. Etiqad prinsipləri (üsuli-din) barəsində olan rəvayətlər mütləq müxtəlif silsilələrlə və etimad olunması yollarla nəql olunmalıdır. Fiqhi rəvayətlər yalnız bir silsilə rəvayətə malik olmaqla ona etimad olunur və icra edilir.

Adətən, nəzərdə tutduğunuz rəvayətin məzmununda olan rəvayətlərin etibarı – nə etiqad prinsiplərindən, nə də əməli hökmlərdən olmadığına görə araşdırılmır.

Bu müqəddimə ilə sizin sualınızın cavabınızda demək lazımdır: Bu hədisi Əbdüllah ibni Cəfər Himyəri “Qurbul-əsnad” kitabında Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-dən nəql etmişdir. O həzrət buyurur: “Əgər elm Sürəyya ulduzunda olsa, fars ölkəsindən olan kişilər mütləq onu əldə edəcəklər.”[1]

Bu rəvayətin sənədi ilə əlaqədar iki məsələ araşdırılır: 1. Himyəridən məsum İmama (əleyhis-salam) qədər olan sənədi; 2. Bizim “Qurbul-əsnad” kitabına qədər olan sənədimiz.

Əbdüllah ibni Himyərinin məsum İmam (əleyhis-salam)-a çatan sənədi barədə demək lazımdır ki, Əbul-Abbas Əbdüllah ibni Cəfər ibni Hüseyn ibni Malik ibni Came Himyəri Qummi, İmam Həsən Əskəri (əleyhis-salam)-ın köməkçilərindən, şiənin üçüncü hicri əsrindəki böyük ravilərindən və fəqihlərindən sayılır. O, şiənin böyük alimləri və fəqihləri nəzərində yüksək məqam və mənzilətə malikdir. Şeyx Səduq “Əl-fəqih” kitabında, Nəcaşi “Rical” kitabında, İkinci Məclisi “Rozətul-muttəqin” kitabında, Mamaqani “Tənqihul-məqal” kitabında, Əlyari “Behcətul-amal” kitabında Qum şəhərinin məşhur ravi şeyxləri (hədis alimləri) arasında onun fəqahət və vəcahəti irəli çəkilmişdir.

O, Məhəmməd ibni Yəqub Kuleyninin hədis şeyxlərindən hesab olunur. Mərhum Kuleyni “Kafi” kitabında ona ciddi şəkildə etimad edərək ondan rəvayət nəql etmişdir.

Himyəri imam Hadi və İmam Həsən (əleyhiməs-salam) ilə məktublaşırdı. Abbasi hökumətinin şiələrin bu iki imamla əlaqəsini kəsmək üçün ciddi təzyiqlərinə baxmayaraq, o, bu iki imamla əlaqəsini qorumuş və onlarla daim əlaqə saxlamışdı.

İmam Həsən Əsgəri (əleyhis-salam)-ın şəhadətindən sonra Himyəri qeybəti-suğra dövründə vəhy mədəni ilə olan əlaqəsini kəsməmişdi. O, Məhəmməd ibni Osman Əmrinin vasitəsi ilə İmam Zaman (əleyhis-salam)-la olan əlaqəsini davam etdirmişdi. O həzrətlə məktublaşmış, çoxlu çətin məsələ və problemlərini məktub vasitəsi ilə imam Zaman (əleyhis-salam)-dan soruşmuş, o həzrətin nurani vücudundan bəhrələnmişdi. O, bu məktubların məcmusunu “Məsailu ən Məhəmməd ibni Osman əl-Əmri vət-tovqiat” adlı kitabında bir yerə toplamışdır. Deməli, o, böyük hədis alimlərindən sayılır və onun kitabı da etimad olunan mötəbər rəvayət mənbələrindəndir.[2]

Amma bizim “Qurbul-əsnad” kitabına qədər olan sənədimizə gəldikdə isə, deməliyik:

Bu rəvayət "Biharul-ənvar"da “Qurbul-əsnad”dan nəql edilmişdir və biz də bu yolla “Qurbul-əsnad” kitabına əl tapa bilərik. Bu kitabın əsl nüsxəsi Ayətullah Burucerdinin kitabxanasında mövcuddur və 1359-cu hicri ilində Həsən Mirxaninin əl yazması ilə köçürülmüşdür. Bu nüsxə müəllifin özünün – Əbdullah ibni Cəfər Himiyərinin 304-cü hicri ilində nüsxə köçürülməsinə icazə verdiyi həmin nüsxənin üzündən yazılmışdır.[3]

Axırda qeyd etmək lazımdır ki, təfsirlərdə “Maidə” surəsinin 54, “Muhəmməd” surəsinin 38-ci ayələri ilə əlaqədar qeyd olunan rəvayətlərdə “elm” kəlməsinin yerinə “din” və ya “iman” kəlməsi gəlmişdir.

 

Əlavə izah:

Ərəblərin məzəmmətində, yəni onların imanda sabit qalmayacaqlarına və onların imanı qəbul etməyə hazırlıqlı olan başqa bir qövm ilə əvəz olunacaqlarına dair ayələr nazil olanda, məsələn: “Əgər siz bu dini qəbul etməkdən üz çevirsəniz, Allah sizin yerinizə, sizin kimi olmayan  başqa bir qövmü gətirəcəkdir”[4], həmçinin, “Ey iman gətirənlər! Sizlərdən hər kəs öz dinindən dönsə (Allaha heç bir zərər yetirməz), Allah gələcəkdə elə bir qövmü gətirəcəkdir ki, onları sevir və onlar da Allahı sevirlər, möminlərin qarşısında təvazökar, kafirlərin qarşında məğlub edilməzdirlər, Allah yolunda cihad edərlər və heç vaxt məzəmmət edənlərin məzəmmətindən qorxmazlar”[5] kimi ayələr nazil olduqdan sonra Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-dən soruşdular: “Bu ayələrdə “başqa qövm” dedikdə kimlər nəzərdə tutulur?” Bu zaman Salman Peyğəmbərin yanında oturmuşdu. Həzrət əlini onun buduna (və ya çiyninə) vuraraq buyurdu: “Bu kişi və onun qövmü nəzərdə tutulur. O Allaha and olsun ki, canım Onun əlindədir, əgər iman Sürəyya ulduzunda olsa, fars kişilərindən bir qrup onu mütləq əldə edəcəklər.”[6]



[1] "Biharul-ənvar", 64-cü cild, səh. 175; “Qurbul-əsnad”, səh. 53

[2] Bu kitab şiənin ilkin 400 prinsipindən (usuli ərbəə miət) sayılır. Onun yazıldığı dövrdən indiyə qədər 1000 ildən artıq vaxt ötsə də, böyük şiə alimləri və şəxsiyyətləri tərəfindən daim diqqət mərkəzində olmuşdur. Onun nəql etdiyi rəvayətlər böyük hədis məcmuələrində mövcuddur. O cümlədən: Şeyx Kuleyninin “Kafi”, Şeyx Səduqun “Fəqih” və “Xisal”, Şeyx Tusinin “Təhzib”, Əllamə Məclisinin "Biharul-ənvar", Şeyx Hurr Amilinin “Vəsailuş-şiə”, Mühəddis Nurinin “Müstədrəkül-vəsail” kitabında və sair. Əlavə məlumat üçün bax: Sual 1181, Görünüş: “İranlılar və ərəblər”

[3] Əlavə məlumat üçün “Camiul-əhadis” CD-lərinə müraciət edə bilərsiniz.

[4] “Muhəmməd (səlləllahu əleyhi və alih)”, surəsi, ayə: 38

[5] “Maidə”, surəsi, ayə: 54.

[6] "Biharul-ənvar", 22-ci cild, səh. 52, bab 37, “ma cəra beynəhu və beynə əhlil-kitab” bölməsi; "Təfsiri nümunə"nin xülasəsi, 4-cü cild, səh. 464

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    163824 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    158959 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    118703 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    111839 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    105521 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    92546 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54109 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    49313 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    44898 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    44348 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...