Please Wait
9379
Ayə və hədislərə istinad edərək deyə bilərik ki, Məkkə və Kəbə evi bəşəriyyətin hidayət yolunun və İlahi ibadətin göstəricisidir. Bundan əlavə insanlar üçün bərəkət və onların ibadət üçün cəmləşdikləri müqəddəs məkandır. Bu yerin susuz olmağına və daim quru səhralıq olmağına baxmayaraq İlahi öz bərəkətini buraya nazil edərək bu yeri bəşəriyyət üçün yaşayış yeri qərar verdi.
Həmçinin insanlara öz qüdrətini göstərərək bu yeri onlar üçün ibadətgah təyin etdi. Bu yeri insanlar üçün hidayət göstəricisi olaraq yaratdı. Onlara ümumi ibadətdən əlavə ildə bir dəfə necə bəndə olmalarını öyrətmək üçün xüsusi ibadəti əmr etdi. İnsan bu xüsusi ibadətdə dünyadan üz çevirməli, tövbə etməli, xalis olaraq Allahdan başqasını qəlbindən atmalı və ona yaxınlaşmağa doğru irəliləməlidir. O, öz evini İbrahimin (ə) məqamı olaraq həcilər üçün əmin və asudəlik qərar verdi. Bu məqamın ziyarətinə ildə yüz minlərlə insanlar öz bəndəliklərini iqrar etmək üçün gəlirlər.
Allah Taala bu yerin üzərində Kəbə evinin tikilməsini əmr etdi ki, insanların ibadət zamanı vahid üz tutduqları məkan olsun. Belə ki, insanlar namaz qılarkən, ölü dəfn edərkən və qurbanlıq kəsərkən üzlərini tutmağa yerləri olsun. Allah- Taala bu əmirlə bütün insanları vahid məkana dəvət edir və onları bir olan Allaha ibadət etməyi əmr edir. Həmçinin bunun vasitəsi ilə İslam dinin təhrifdən və aradan getməkdən qoruyur.
Deməli, bu bunanın (Kəbənin) inşaasından İlahi məqsəd insanların vahid mənəviyyata tərəf üz tutmalarıdır. Həmçinin Kəbədə vahid mənəviyyat göstəricisidir.
Qurani kərimin ayələrinə və məsumların hədislərinə istinad edərək deyə bilərik ki, Kəbə evinin tikilməsindən əsas İlahi hədəf,[1] insanların hidayət olması,[2] ibadəti yerinə yetirmələri üçün əmr olunmuşdur. Allah Taala bu yerə bərəkət nazil edərək onu insanlar üçün yaşayış yeri təyin etmişdir.[3] Allah- Taala Kəbəni insanlar üçün süsuk və ən uca ibadət və bəndəlik məkanı olaraq təyin etmişdir. Bundan əlavə Allah- Taala bu məkanda bəzi xüsusi əməllərin icrasını əmr etmişdir. İnsanlar bu əməli yerinə yetirməklə necə Allaha bəndə olmağı, necə ibadət etməyi, dünyadan necə üz çevirməyi, necə Allaha xalis bəndə olmağı, necə öz nəfsindən Allaha tərəf hicrət etməyi, necə o Ulu Tanrıya yaxınlaşmağı və necə tövbə etməyi öyrənirlər.[4] Öz evini ibrahimin (ə) məqamı və insanların qibləgahı təyin edərək insanları birliyə rəvət etmişdir.[5]
Allah- Taala bu məkanı insanların qibləgahı qərar vermişdir ki, insanlar namaz qılarkən, qurbanlıq kəsərkən və ölü dəfn edərkən üzlərini ona tərəf tutaraq vahid olan Allahı dərk etsinlər. bundan əlavə insanlar daim vahid bir məkana diqqət yetirərək vahid olan Allahı yad etsinlər.[6]
Bu müqəddəs məkanın inşaasından əsas hədəf müsəlmanların vəhdətidir.
Qurani kərim bu müqəddəs məkanın inşaası barəsində buyurmuşdur: "Məkkə torpaqlarında insanların mənfəəti üçün ilk tikilidir. Bu insanların yer üzündə bərəkət mənbəyidir".[7]
Amma Kəbə evinin tikilməsinin faydasına və hədəfinə ümumi şəkildə aşağıda işarə edirik:
1). İslam dininin mərkəziyyəti
İmam Sadiq (ə) buyurmuşdur: "Allah Taala insanları yaratdı və onlara dinin göstərişlərinə əməl etməyi əmr etdi. Onların dünya işlərini də nizama saldı. Bu zaman Kəbə evini də müsəlmanlar üçün vahid ictima yeri qərar verdi ki, müsəlmanlar dünyanın hər yerindən ora cəmləşsinlər".[8]
Başqa bir rəvayətdə isə belə buyrulmuşdur: "Əgər qövmlər öz ölkələrindən kənara çıxmasalr, öz ölkələrində olanlarla kifayətlənsələr, ölkələr dağılar və ticarətlər aradan gedər. Bu zaman ölkələr böyük mədəni iflasa uğrayarlar".[9]
2). Ehtirama layiq mərkəz
Bir anlamın səngər ünvanında olması və hamının bu məktəbə ehtiramla yanaşması bir dünya məktəbi üçün zəruridir. Allah Taala bu məktəbin təməlini Peyğəmbərlərin vasitəsi ilə möhkəmləndirmiş və onun hörmətinin günbə- gün artmasını iradə etmişdir.
Qurani- kərim İbrahim Peyğəmbərin buranı məkan seçməsinin heyrətli hekayəsini nəql edərkən onun nəfsinin bu yerə hörmətlə yanaşmasını da qeyd etmişdir". "Ey mənim Pərvərdigarım! Öz övladlarımın bəzisini (heç bir şeyi olmayan) sənin (girami) evinin yaxınlığında məskunlaşdırdım".[10] Əmirəl möminin də Kəbə evinin ehtiramına işarə edərək buyurmuşdur: "Görmürsünüzmü Allah- Taala Adəm Peyğəmbərdən bəri bütün insanları bir parça daşla imtahan edir? O, o evi özü üçün möhtərəm qərar verdi və Adəm övladlarına onun ətrafında təvaf etməyi əmr etdi."[11]
3). Əmin amanlığın təmin olunması
Müqəddəs Qurani kərimin bəyanına əsasən Kəbə evi insanların cəmləşdiyi və əmin amanlıq yeridir.[12]
Tarix boyunca düşmənlər bu yeri xarab etmək fikrində olsalar da Allah Taalanın iradəsi buna yol verməmişdir. Allah Taala daim onların hiyləsini zərərsiz etmişdir. "Əshabi fil" və "Əbrəhənin qoşununun" dastanı tarixdə İlahi iradənin böyük nümunəsidir.
4). Həcc mərasiminin keçirilməsi
Qurani- kərim bu mərasimi böyük bir ibrət və ən qiymətli ibadət olaraq qeyd etmişdir. Həmçinin bununla yanaşı həcc mərasiminin əxlaq dəyərlərinə, iqtisadiyyata və İslam siyasətinə olan faydasını da açıqlamışdır. Qurani kərim bu barədə olan ayədə "mənafe"[13] kəlməsindən istifadə etmişdir ki, bu da çoxlu faydaya şamil olur.
5). Bütün bu saydıqlarımızdan savayı digər faydalarda vardır ki, onları yalnız olduqca xülasə qeyd edirik:
A). Ticarət mərkəzlərinin qurulması və müsəlmanların iqtisadi inkişafı
B). Mədəni inkişafın genişlənməsi üçün münasib məkan.
C). Şirk və mübarizə etmək üçün ən münasib məkandır.
D). İslam düşmənləri ilə mübarizə aparmaq üçün ən münasib məkandır.
Q). İslam ümmətinin bir yerə cəm olması və onlara rəhbərlik etmək üçün münasib məkandır.
[1] - Ali- İmran surəsi, ayə 96.
[2] - Bəqərə surəsi, ayə 125.
[3] - İbrahim surəsi, ayə 37.
[4] - Təba- təbai, seyyid Məhəmməd Hüseyn, Əl- mizan, cild 1, səh 298.
[5] - Yenə də ora, cild 3, səh 354.
[6] - Yenə də ora, cild 6, səh 142.
[7] - Ali- İmran surəsi, ayə 96.
«ان اوّل بیت وضع للناس للذی ببکة مبارکا و هدی للعالمین»
[8] - Vəsailüş- şiə, cild 11, səh 14.
«ان الله خلق الخلق ... و امرهم بما یکون من امر الطاعة فی الدین و مصلحتهم امر دنیاهم فجعل فیه الاجتماع من الشرق و الغرب»