Ətraflı axtarış
Baxanların
12992
İnternetə qoyma tarixi: 2011/07/02
Sualın xülasəsi
"Hər gün Aşura, hər yer Kərbəla" şüarı rəvayət və ya hədisdirmi? Sənəd və etibarı nə dərəcədədir?
Sual
Aşağıdakı hədisin çox zəif və ya heç hədis olmadığını bir neçə nəfərdən eşitmişəm: "Hər gün Aşura, hər yer Kərbəladır". Habelə sosial şəbəkədə axtarış edərkən, bu hədisin İmam Sadiqə (ə) istinad edildiyini müşahidə etdim. Xahiş edirəm bu barədə ətraflı məlumat verəsiniz. Əgər sözügedən cümlə hədisdirsə, onun düzgünlüyü və etibarı haqqında məlumat vermənizi xahiş edirəm.
Qısa cavab

Rəvayi mətnlərində bu cümlənin (Hər gün Aşura, hər yer Kərbəladır) məsumlardan nəql olunan hədis olmasını isbatlayan heç bir sənədə rast gəlmədik. Amma sözügüdən ibarə Kərbəla hadisəsi kolleksiyasından düzgün götürülmüş, imamət xəttini göstərən və bir neçə ibrətli mesajı əhatə edir. Heç bir gün Aşura günü kimi olmayıb və olmayacaq, amma zalımların məzlumlara zülmü daim vardır. O vaxtadək ki, İmam Zaman (ə.c.) zühur edəcək və zülmün kökünü kəsəcəkdir. Lakin Aşura mədəniyyəti hər zaman diridir. Kərbəla isə hədəf uğrunda istiqamət, zülmə və ədalətsizliyə qarşı mübarizə göstəricisidir. Dini liderlərimiz zalımlarların zülmü ilə mübarizə etməyi bizə öyrətmiş, habelə özləri də buna əməl etmişlər. Belə də deyil ki, Aşura müəyyən zaman və məkan çərçivəsində məhdud bir hadisə olsun.

Ətreaflı cavab

Rəvayi mətnlərində bu cümlənin

«کل یوم عاشوراء و کل ارض کربلاء»

(Hər gün Aşura, hər yer Kərbəladır) məsumlardan nəql olunan hədis olmasını isbatlayan heç bir sənədə[1] rast gəlmədik.[2] Amma sözügüdən ibarə Kərbəla hadisəsi kolleksiyasından düzgün götürülmüş, imamət xəttini göstərən və bir neçə ibrətli mesajı əhatə edir. Heç bir gün Aşura günü kimi olmayıb və olmayacaq, amma zalımların məzlumlara zülmü daim vardır. O vaxtadək ki, İmam Zaman (ə.c.) zühur edəcək və zülmün kökünü kəsəcəkdir. Lakin Aşura mədəniyyəti hər zaman diridir. Kərbəla isə hədəf uğrunda istiqamət, zülmə və ədalətsizliyə qarşı mübarizə göstəricisidir. Dini liderlərimiz zalımlarların zülmü ilə mübarizə etməyi bizə öyrətmiş, habelə özləri də buna əməl etmişlər. Belə də deyil ki, Aşura müəyyən zaman və məkan çərçivəsində məhdud bir hadisə olsun.

"Hər gün Aşura, hər yer Kərbəladır" cümləsi haqla batilin toqquşmasının bütün zaman və məkanlarda davamlı, ardıcıl olduğunu göstərir. Aşura və Kərbəla bu uzun zəncirin ən bariz həlqələridir. Haqq və batil daim rəqibdirlər. Azad insanlar haqqı müdafiə, batillə mübarizə vəzifəsini öhdəliklərinə götürmüşlər. Onlara bitərəf qalmaq isə dinsizlikdir.

Həzrət İmam Xomeyni (r.ə.) İmam Hüseynin (ə) həqiqi ardıcılı, İslam Cumhuriyyətinin bünövrəsini qoyan və öz zamanın zalımlarına qarşı böyük mübariz sözügedən cümləni "Böyük cümlə" kimi izah edirdi. O, Aşura mənasının qorunmasına və Kərbəla rolunun icrasına təkid edirək buyururdu: "Bu cümlə (Hər gün Aşura, hər yer Kərbəla) dahi cümlədir... Millətimiz hər gün bu təəssüratda olmalıdır ki, bugün Aşuradır və biz zülmün müqabilində dayanmalıyıq, bu yer isə Kərbəladır və Kərbəla rolunu biz yerinə yetirməliyik. Yalnız bir məkana, yalnız bir qrupa aid deyil. Kərbəla hadisəsi yalnız yetmiş neçə nəfərlik cəmiyyətə və təkcə Kərbəla məkanına aid deyildir. Bütün məkanlar bu rolu icra etməlidirlər."[3]

Həqiqətdə İmam Xomeyni bu etiqadla - "Seyyid əş-Şühəda"nın şəhadəti və qiyamı müsəlman cəmiyyətinin əməl meyarı sayılmalıdır - İmam Hüseyn (ə) qiyamını İslam inqilabında öz hərəkatının özülü qərar verdi. "Seyyid əş-Şühəda"nın yerinə yetirdiyi missiya, sahib olduğu ideya, getdiyi yol və şəhadətdən sonrakı qələbəsi, İslam qələbəsi idi. Belə bir ibrətli ibarə həm təklif, həm də müjdədir. Məzlumlar az sayları ilə şəhidlərin sərvəri kimi - şeytani, əzəmətli və qüdrətli cihazlarla təchiz olmuş - zalımlara qarşı qiyama məmur olduqlarına görə bu aspektdən təklif sayılır. O cəhətdən müjdədir ki, şəhidlərimiz Kərbəla şəhidlərindən sayılmağına gətirib çıxardı."

O müdrik rəhbər müharibə ərəfələrində buyurdu: "Aşura qiyamının zaman baxımından ən kiçik toqquşma olmasına baxmayaraq davamiyyət baxımından ən uzun döyüş idi. Hər kəs istədiyi zaman Kərbəlada olmağı, şəhidlərin imamına kömək etməyi və şəhadətə yetişməyi arzulasa,

«یا لیتنا کنا معکم‏ فنفوز فوزا عظیما»

(Ya leytəna kunna məəkum fənufuzu fövzən əzima)[4] Kərbəla meydanı isti, Aşura qiyamı bərqərardır".[5]

Daha yaxşı izah etsək, İmam Hüseyn (ə) Adəmin, Nuhun, İbrahimin, Musanın, İsanın (ə) və Məhəmmədin (s) varisidirsə, Aşura ardıcılları da cihad və şəhadətin qırmızı xəttinin varisləridir. Kərbəla bayrağını yerə qoymurlar və bu şiənin siyasi gövhəridir. Belə ki, İmam Hüseynin (ə) özü əlavə edir: "fə ləkum fi usvətun" "Mənim işimdə sizin üçün ülgü vardır".

Bu görüş, Kərbəla və Hüseyn (ə) qiyamını İmamın (ə) xüsusi təklifi hesab edən, ona təqlidi yolverilməz hesab edən baxışı rədd edir.

Şiə yəni saliki pa dər rekab

Ta ki, xorşid əfkənəd əz rox nigab

Şiə yəni teşnei cami-bəla

Şiəgi yəni qiyami-Kərbəla

Şiə yəni baztab asiman

Bər sər ney cilvə rəngin kəman

Əz ləb ney beşenum soti to ra

Soti "İnni la əra əl-movt" to ra

Şiə yəni tiği birun əz niyam

İn soxan kutah kərdəm vəssalam.[6]

Yazıçılardan biri yazır: "Mən yəqin bilirəm ki, əgər İmam Hüseyn (ə) bizim zamanımızda olsaydı, Qüdsdən, Lobnanın cənubundan və bir çox İslam məntəqələrindən ikinci Kərbəla yaradardı və Müaviyə və Yezidin müqabilində tutduğu mövqeni yenidən icra edərdi."[7]



[1] - Əlbəttə, bəziləri bu cümləni sənədsiz-sübutsuz İmam Sadiqdən (ə) nəql ediblər, Bax: "Peyami-Aşura", Abbas Əzizi, səh. 28; "Fərhəngi-Aşura", Cavad Mühəddisi, səh. 371

[2] - Bəziləri də qərinələr göstərirlər ki, bu da cümlənin məsumlardan (ə) nəql olunan hədis olmadığını bəyan edir, Bax: "Məcəlleyi-ülumi-hədis", 36-cı nömrə

[3] - "Səhifeyi- Nur", cild.30, səh. 195

[4] - "Aşura" ziyarəti

[5] - "Tarixi-Təbəri", cild.4, səh. 304

[6] - Məsnəvinin "Şiənamə" əsərindən, Məhəmməd Rza Aqasi, ("Keyhan" 12/06/71)

[7] - "Əl-İntifazat əş-Şiiyyə", "əl-Həsəni" kimi tanınmış Haşim, səh. 378

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Nəsnasın keyfiyyəti və varlığı necədir?
    6148 Hədis elmləri 2015/05/04
    Nəsnas müxtəlif formalarda təsvir olunub. Bəzi rəvayətlərə əsasən həzrəti Adəmin (ə) yaradılışından öncə olublar. Əlbəttə digər rəvayətlərə əsasən insanlardan bir dəstəsi mənəvi saflıqdan uzaq olmağa, heyvani hisslərinin güclü olmasına və bir çox günahları törətdiklərinə görə nəsnasın nümunələrindən hesab ediliblər. ...
  • Qurani- Kərimin hansı surəsində peyğəmbərin gecə namazı qılmasına hökm edilmişdir?
    7943 Təfsir 2011/10/31
    Peyğəmbərə gecə namazının əmr edilməsi Quranın bir neçə yerində bəyan edilmişdir. O cümlədən Allah Quranın Muzəmmil surəsində peyğəmbərə buyurur: “Gecəni qısa bir hissədən savayı ayaqa qalx.[1] Baxmayaraq ki, bu surədə müraciət olunan peyğəmbərdir (s), amma surənin davamından anlaşılır ki, möminlər də peyğəmbərin (s) bu proqramında birlikdə olmuşlar. İndi ...
  • Ata və ananın əmr və qadağalarının bir- birinin qarşısında olduğu zaman, övladın vəzifəsi nədir?
    13996 Əməli əxlaq 2011/04/13
    Quranda tövhid və şirki qadağan edəndən sonra əmr olunan ilahi vaciblərin ən böyüyü, valideynlərə hötmət və onları əzizləməkdir. Onların hər birinin bir- birinə zid əmr və qadağaları olan və övladın onların hər ikisinin istəkləri yerinə yetirə bilmədiyi yerlərin hökmü barəsində, deməliyik ki,bu barədə bizim iki cür rəvayətlərimiz var. rəvayətlərin bəzisində ...
  • Həqiqi mənəviyyata meyillilik nə deməkdir?
    8892 Əməli əxlaq 2010/10/03
    Çox vaxt mənəviyyat və imana meyilli şəxslərin məsləki duyğulu və həssasdır. Yəni ata- ana, mühitə tabe olma bəzi hadisələri məsələn Allah övliyalarının kəramətlərini görmək və camaat namazı, həcc, əzadarlıq və bayramları müşahidə etməklə onların hissiyyatlarının cuşa gəlməsinin təsiri altına düşməklə, mənəvuyyata meyl edib və dinə və onun əməllərinə əməl etməyə ...
  • Bu ayə hansı mənadadır: “(Allah) dilədiyini zəlalətə salar, dilədiyini isə doğru yola yönəldər.”?
    8403 Qədim kəlam 2011/08/23
       Kəlamelmindəisbatolunubki, insanözişlərindəixtiyarsahibidirvəQurandanöyrəndiklərimizdə
  • Şəhidi Əvvəlin həyatını qısa şəkildə bəyan edin.
    7788 تاريخ بزرگان 2012/03/14
    Şəhidi Əvvəl (birinci şəhid) adı ilə tanınan Məhəmməd ibni Məkki Amili Cəzini (rəhmətullahi əleyh) 734-cü hicri qəməri ilində Livanın Cəbəl-Amil məntəqəsində yerləşən Cəzin adlı yerdə dünyaya gəlmişdir. Atası dövrünün alimlərindən biri idi. Şəhidi Əvvəl dərslərindən bir hissəsini öz vətənində öyrənmiş və əlavə elm öyrənmək üçün sair islam ...
  • " السلام علیک یا حجة الله لا تخفی" "Əssəlamu ələykə ya höccətəllahi la təxfa" cümləsindən məqsəd nədir?
    6758 Qədim kəlam 2012/02/07
    "Əssəlamu ələykə ya höccətəllahi la təxfa",«السلام علیک یا حجة الله لا تخفی» İmam Zamanın (ə.c.) ziyarətlərindən birinin bir fəqərəsidir ki, dua və hədis kitablarında gəlibdir.[1] Onun mənası barədə iki ehtimal vermək olar:
  • Digərlərinə nahaq təkfir (küfrdə təqsirləndirmə) və lənətin təsiri və şərii hökmü nədir?
    5650 Əməli əxlaq 2012/02/15
    Bizim dini təlimlərdə, digərlərinə nahaq təkfir nisbəti və lənətləməkdən çəkindirməkdən əlavə, İslam dini heç kəsə belə bir icazəni verməyibdir. Din rəhbərlərimizdən də rəvayətlərimiz var ki, deyir: Əgər bir şəxs, lənətə layiq olmayan şəxsi lənətləsə, bu lənət, lənət edən insanın özünə qayıdır. ...
  • Heyz quslunun fəlsəfəsi nədir?
    9214 Əhkam və hüquq fəlsəfəsi 2012/04/17
    İslamın bütün hökm və qanunları, camaatın maddi və mənəvi məsləhət və mənfəətlərini qorumaq üçün, və heç bir başqa hədəfin burada rolu yoxdur. Allah bu hökmlərlə, həm mənəvi paklıq həm də cismi paklğın camaat üçün yaranmasını istəyir. Əslində quslun, o cümlədən heyz quslunun hikməti, zahiri və ...
  • Kilsədə namaz qılıb, Allaha ibadət etmək olarmı?
    10319 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/05/19
    Kilsəyə daxil olmağın eybi yoxdur. Əks halda əgər bir müsəlman şəxsin oraya daxil olması kilsəyə meylin artmasına səbəb olarsa yaxud müsəlman oraya getməklə onun etiqadı sarsılarsa və yoldan kənara çıxmaqa səbəb olarsa, ağıl və şəriət hökm verir ki, müsəlman məscidə meylin azalmasına səbəb olacaq hərəkətlər etməsin. Həmçinin ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164005 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    160168 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    118966 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    112220 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    106940 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    92856 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54353 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    50583 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    45245 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    44727 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...