Ətraflı axtarış
Baxanların
8007
İnternetə qoyma tarixi: 2012/03/11
Sualın xülasəsi
Həmd surəsində olan nemət verilmişlər, qəzəb olunanlar və yolunu azanlardan məqsəd kimlərdirlər və onların hansı xüsusiyyətləri vardır?
Sual
Namazda oxuyuruq: «صِرَاطَ الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ غَيرْ الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ وَ لَا الضَّالِّينَ» Nemət verilmişlər, qəzəb olunanlar və yolunu azanlardan məqsəd kimlərdirlər və onların hansı xüsusiyyətləri vardır?
Qısa cavab

Qurani kərim həmd surəsində camaatı üç dəstəyə bölür və başqa surələrdə onlar üçün dəlillər zikr edir ki, dinləyiciyə kamil mənanı çatdırmış ola. Allahın nemət verdiyi birinci dəstə dörd təbəqəyə bölünür: Peyğəmbərlər, inanılmışlar, şəhidlər və salehlər. Bunlar Allahın seçdikləridir və onlara nemət veribdir. Allahdan itaət etmək onların ən böyük xüsusiyyətlərindəndir.

Bir- birinə çox axşarlığı olan ikinci (qəzəb olunanlar) və ününcü (yolunu azanlar) dəstə barəsində də ehtimallar vardır.

Birinci ehtimal budur ki, "zallin" adı yolunu azanlar, "məğzubin"isə inadkar, tərs younu azanlar və münafiqlərdir.

Başqa bir ehtimal isə budur ki, yolunu azanlar azmış yəhudilər İslamla çoxlu düşmənçilik səbəbinə qəzəb olunanların əsil məqsədi olub və yoldan çıxmış məsihilər isə az inadaklığına görə "zallin" dirlər. Yəni, yəhudilər qəzəb olunanlar, məsihilər isə yolunu azanlardırlar.

Üçüncü ehtimal isə budur ki, qəzəb olunanlar o kəslərdir ki, həm özləri yollarını azıblar, həm də çalışırlar ki, başqalarını düz yoldan uzaqlaşdıralar. Amma yolunu azanların "zallinlərin" belə çalışmağı yoxdur.

Ətreaflı cavab

Qurani kərim bu surədə camaatı üç dəstəyə bölür:

  1. Hidayət nemətindən faydalanan və sabit qədəm qalan şəxslər;
  2. Qəzəb olunanlar;
  3. Yolunu azanlar.

A). Quran, bu dəstələri tanıtdırmaq və şərh etməkdə nümunələr zikr edibdir. Biz də ayələrə söykənməklə bu dəstələri bəyan edirik.

Nisa surəsində "nemət verilənlər" bu nümunələr bəyan olunubdur: "Allaha və Peyğəmbərə itaət edənlər axirətdə Allahın nemətlər verdiyi Peyğəmbərlər, tamamilə doğru danışanlar, etiqadı dürüst, Peyğəmbərləri hamıdan əvvəl təsdiq edən şəxslər, şəhidlər və yaxşı əməl sahibləri ilə bir yerdə olacaqlar.

Onlar necə də gözəl yoldaşlardır".[1]

Bu ayə, Allahın nemət verdiyi şəxsləri dörd qrup tanıtdırır:

Peyğəmbərlər, doğru danışanlar, şəhidlər və yaxşı əməl sahibləri. Bunlardan aşkar və müəyyən olunmuş xüsusiyyətləri vardır. Onların arasında müştərək olanlardan ən mühümmü yaxşı əməl və doğru danışmaqdır.

B). Amma bir- birinə çox yaxın olan ikinci və üçüncü dəstənin nümunəsi və mənasının şərhində (onlar həqiqət yolunu kənara vurublar (qoyublar) və İlahi dərgahından qovulublar) azca ixtilaf vardır.

Tədqiqatçılar rəvayətlərə əsasən üç ehtimalın olduğunu deyirlər:

1)- Bu iki kəlmənin Qurani Məciddə işlənməsindən asılı olaraq belə nəticəyə gəlmək olar ki, "qəzəb olunmaq", "yolunu azmaqdan" çox pis və çətin mərhələdir və başqa bir ibarətlə "zallin" adi yolunu azanlardır, amma "məğzub- qəzəb olunan" inadkar, tərs yolunu azanlar və münafiqlərdir. Buna görə də çox yerlərdə Allahın qəzəbi və lənəti onların haqqında qeyd olunubdur.[2]

2)- Müfəssirlərdən bir dəstəsinin əqidəsinə əsasən yolunu azmışlardan məqsəd məsihilərin yolunu azanları və qəzəb olunmuşlardan məqsəd yəhudilərin yolunu azanlarıdır.

Bu çıxarış, bu iki dəstənin İslamın dəvəti bərabərində tutduqları mövqeyə görədir; çünki Quranın müxtəlif ayələrinin açıq- aşkar buyurduğuna əsasən yolunu azmış yəhudilər İslamın dəvətinə nisbət məxsus kinə və düşmənçilik göstərirlər. Baxmayaraq ki, onların alimləri əvvəldə İslamın muştuluq verənlərindən (müjdəçilərindən) olublar. Amma çox keçmədi ki, müxtəlif səbəblərə (o cümlədən onların maddi mənafelərinin xətərə düşməsi) görə İslamın ən çətin düşmənlərindən olublar və İslam və müsəlmanların inkşafının qarşısını almaq üçün hər bir işə əl atıblar. Lakin yolunu azmış məsihilər İslamın bərabərində bu həddə inkadkarcasına dayanıb, təkcə həqiqi dini tanımaqda azqınlığa məruz qalıblar və onlardan "zallin" ibarəti ilə ad aparıblar.[3]

Bununla belə onların haqqında "məğzubi ələyhum" ibarətini işlətmək çox düzgün nəzərə yetişir, amma gərək diqqət oluna ki, bu ibarət həqiqətdə çoxluğun şəxsə tətbiq olunması misalı kimidir. Yəni bunlar, bu məfhumun aşkar nümunələrindəndir və qəzəb olunmuş və yolunu azmış şəxslər daha çox dəstələrə şamil olur.

3)- Bu ehtimal da vardır ki, yolunu azmışlar başqalarının azğınlığına israr edənlər deyillər, lakin qəzəb olunmuşlar o kəslərdir ki, həm özləri yollarını azıblar, həm də çalışırlar ki, başqalarını azğınlaşdıralar və haqq yoldan uzaqlaşdıralar. Tamam gücləri ilə çalışırlar ki, başqaları da onlar kimi olalar.[4]

Quran öz ayələrində yolunu azanlar və qəzəb olunanlar üçün müxtəlif nümunələr bəyan edib ki, nümunə üçün bir neçəsinə işarə olunur:

"Onun barəsində bədgüman olan münafiq kişi və qadınları, müşrik kişi və qadınları əzaba düçar etsin. Onların bədniyyətliyi öz başlarında çatlasın!

Allahın onlara qəzəbi tutmuş və onlara lənət etmişdir".[5]

"İmanı küfrə dəyişən kəs, həqiqətən, doğru yoldan azmışdır".[6]

"Qəlbən küfrə razı olanlara (qəlbində könüllü surətdə küfrə yer verənlərə) Allahın qəzəbi tutar və onlar şiddətli bir əzaba düçar olarlar!"[7]

Quran bu dəstəni yolunu azmışlar və qəzəb olunanların bir hissəsi kimi ad aparır. Onların hamısının müştərək xüsusiyyəti Allah- Taalanın əmrindən boyun qaçırmaqdır. Onların hər birisi Allah- Taala ilə bir növ müxalifətçilik edib və axırda yolunu azan və qəzəb olunanların bir hissəsi olurlar.

 


[1] - Nisa surəsi, ayə 69.

[2] - Məkarim Şirazi, Nasir, Nümunə təfsiri, cild 1, səh 54, Darul- kotobil- İslamiyyə, birinci çap, Tehran, 1374 hicri şəmsi.

[3] - Həmin, cild 1, səh 55.

[4] - Həmin, cild 1, səh 56.

[5] - Fəth surəsi, ayə 6.

[6] - Bəqərə surəsi, ayə 108.

[7] - Nəhl surəsi, ayə 106.

 

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Mütərəqqi ilahi-rəhmani idarə sistemində insanın ruhi yüksəliş metodunu bəyan və şərh edin.
    6474 İslam fəlsəfəsi 2012/04/09
    Bu sual ideal cəmiyyət, yaxud xilaskar ideologiyasının barəsində digər bir bəyandır. Əflatunun irəli sürdüyü ideal cəmiyyət insanın “Respublika” kitabında təsvir edilən ən qədim və məşhur yüksəliş modelidir. İslam aləmində Farabi də “İdeal cəmiyyətin əhalisinin rəyləri” adlı kitabında ideal islam hökuməti və onun rəisi ilə əlaqədar bəhs aparmışdır. ...
  • Nə üçün qadın müctəhid ola bilməz?
    8083 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/16
    Din alimlərinin və mütəxəssislərinin qadının müctəhid və hakim olması mövzusunda nəzərləri müxtəlifdir. Həmçinin bu mövzu islam dininin zəruri qanunlarından sayılmır. Qadının müctəhid və şəri hakim ola bilməməsini iddia edənlər də öz növbələrində hədislərə və alimlərin icmasına istinad edirlər. Bunu da qeyd edək ki, bu mövzu olduqca geniş bir mövzudur.Amma biz ...
  • Bilal evlənmişdimi? Əgər cavab müsbətdirsə, onun övladları da var idimi?
    6382 Fiqh tarixi 2011/10/20
    Tarix kitablarında Bilalın evlənməsi ilə əlaqədar müəyyən məqamlar qeyd olunmuşdur. Misal üçün, yazmışlar ki, Peyğəmbəri-əkrəm (səlləllahu əleyhi və alih)-in təklifi və israrı ilə Bəni-Kənanədən olan bir qadınla,[1] bəzi mənbələrə görə isə, Bəni-Zöhrədən olan bir ...
  • Bəhailərin əqidəsinin səhv olması, onların murdar olmasının dəlilini və sadə lövh insanların o əqidədən qəbul etməsinin hökmünü açıqlayın?
    6799 Qədim kəlam 2010/11/10
    Mirzə Hüseynəli Bəhainin (Bəhai məzhəbinin banisi) əqidəsi öz kitablarında buna əsaslanır ki, "ov" və "Əli Məhəmməd bab" ın qiyam etməsiylə islam dini nabud (ləğv) olmuş və həzrət Məhəmməd (s)- in peyğəmbərlik və risaləti sona çatmışdır. Belə bir fikir "bab" qiyamını qəbul edib və vədə verdiyi "ov" həmin ...
  • Dini və Quran fəaliyyətlərində pul və muzd almağın, ümumiyyətlə vacibi kifayi fəaliyyətlərdə pul almağın hökmü nədir?
    7397 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/03/11
    Əgər dini fəaliyyətlər (Qurandan başqa fəaliyyətlər o cümlədən Quran oxumaq və əzbərləmək kimi) vacib işlərdə olarsa; misal üçün namazın vacib məsələlərini öyrətmək kimi, bu fəaliyyətlərdə pul və muzd almağa icazə verilmir. Amma dini fəaliyyətlər müstəhəb işlərdə olarsa, pul və muzd almağın eybi yoxdur. Quran fəaliyyəti, yalnız Quran ...
  • Müntəzər (intizarı çəkilən) Məhdi barəsində şiənin nəzəri nədir?
    9701 Qədim kəlam 2010/11/10
    Yuxarıdakı sual çox külli və ümumi olduğundan, qərara almışıq ki, həzrət Məhdi (əleyhis-salam)-ın həyatı, qeybət dövrünün xəbərləri və zühur əlamətlərinə qısaca işarə etmiş olaq. O həzrətin adı “ م.ح.م.دM.h.m.d”dir. Onun çoxlu ləqəbləri vardır, o cümlədən: Qaim, Müntəzər, Sahibul-əsr və s. O həzrətin əziz atası imam ...
  • Din və mədəniyyətin əlaqəsi necədir?
    13898 Təzə kəlam 2011/02/14
    Din və mədəniyyətin əlaqəsini açıqlamaq, din və mədəniyyətin hədəf, təsir və mahiyyətini dəqiq tanıyarkən mümkündür. Bir dəstə din və mədəniyyət arasındakı bütün əlaqələri inkar ediblər. amma bu baxış düzgün deyil. Əlbəttə bu məsələ aydındır ki, mədəniyyətlərin bəzisi təkamülə yetişmək olan səmavi dinlərin uca hədəflərinə qarşı olduqlarına görə, dinlə uyğun ...
  • "Hər gün Aşura, hər yer Kərbəla" şüarı rəvayət və ya hədisdirmi? Sənəd və etibarı nə dərəcədədir?
    13278 Məsumların (Əleyhimussəlam) sirəsi 2011/07/02
    Rəvayi mətnlərində bu cümlənin (Hər gün Aşura, hər yer Kərbəladır) məsumlardan nəql olunan hədis olmasını isbatlayan heç bir sənədə rast gəlmədik. Amma sözügüdən ibarə Kərbəla hadisəsi kolleksiyasından düzgün götürülmüş, imamət xəttini göstərən və bir neçə ibrətli mesajı əhatə edir. Heç bir gün Aşura günü kimi olmayıb və olmayacaq, amma zalımların ...
  • Hansı dəlillərə əsasən Məmun İmam Riza (əleyhis-salam)-ın bayram namazı qılınmasının qarşısını aldı?
    5994 تاريخ بزرگان 2012/03/14
    Məmunun İmam Əli ibni Musər-Riza (əleyhis-salam)-ın imaməti ilə fitr bayram namazı qılınmasının qarşısını almasının ümdə dəlili o həzrətin namaz qılması ilə əlaqədar hökumətə yönələn təhlükə hissi idi. Bu hadisə Mərv (Xorasan) əhalisinin İmam Riza (əleyhis-salam)-ın müsəllaya getməsi xəbərini eşitməklə eyni zamanda hamılıqla evlərindən müsəllaya tərəf axışmaları zamanı ...
  • Müəllimlə tələbənin (orta və ali məktəb tələbəsinin) qarşılıqlı hüquqları hansılardır?
    16999 Əməli əxlaq 2011/10/20
    Müəllimlə şagird və tələbənin qarşılıqlı olaraq çoxlu hüquqları vardır. Onları iki qismə bölmək olar: 1. Müəllimin şagirdə və tələbəyə qarşı vəzifəsi; bunlar əxlaqi, tərbiyəvi, elm və təlim vəzifələrindən ibarətdir.

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164475 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    162599 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119531 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    113203 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    109547 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    93671 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54717 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    53266 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    45866 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45520 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...