Ətraflı axtarış
Baxanların
7950
İnternetə qoyma tarixi: 2012/03/11
Sualın xülasəsi
Həmd surəsində olan nemət verilmişlər, qəzəb olunanlar və yolunu azanlardan məqsəd kimlərdirlər və onların hansı xüsusiyyətləri vardır?
Sual
Namazda oxuyuruq: «صِرَاطَ الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ غَيرْ الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ وَ لَا الضَّالِّينَ» Nemət verilmişlər, qəzəb olunanlar və yolunu azanlardan məqsəd kimlərdirlər və onların hansı xüsusiyyətləri vardır?
Qısa cavab

Qurani kərim həmd surəsində camaatı üç dəstəyə bölür və başqa surələrdə onlar üçün dəlillər zikr edir ki, dinləyiciyə kamil mənanı çatdırmış ola. Allahın nemət verdiyi birinci dəstə dörd təbəqəyə bölünür: Peyğəmbərlər, inanılmışlar, şəhidlər və salehlər. Bunlar Allahın seçdikləridir və onlara nemət veribdir. Allahdan itaət etmək onların ən böyük xüsusiyyətlərindəndir.

Bir- birinə çox axşarlığı olan ikinci (qəzəb olunanlar) və ününcü (yolunu azanlar) dəstə barəsində də ehtimallar vardır.

Birinci ehtimal budur ki, "zallin" adı yolunu azanlar, "məğzubin"isə inadkar, tərs younu azanlar və münafiqlərdir.

Başqa bir ehtimal isə budur ki, yolunu azanlar azmış yəhudilər İslamla çoxlu düşmənçilik səbəbinə qəzəb olunanların əsil məqsədi olub və yoldan çıxmış məsihilər isə az inadaklığına görə "zallin" dirlər. Yəni, yəhudilər qəzəb olunanlar, məsihilər isə yolunu azanlardırlar.

Üçüncü ehtimal isə budur ki, qəzəb olunanlar o kəslərdir ki, həm özləri yollarını azıblar, həm də çalışırlar ki, başqalarını düz yoldan uzaqlaşdıralar. Amma yolunu azanların "zallinlərin" belə çalışmağı yoxdur.

Ətreaflı cavab

Qurani kərim bu surədə camaatı üç dəstəyə bölür:

  1. Hidayət nemətindən faydalanan və sabit qədəm qalan şəxslər;
  2. Qəzəb olunanlar;
  3. Yolunu azanlar.

A). Quran, bu dəstələri tanıtdırmaq və şərh etməkdə nümunələr zikr edibdir. Biz də ayələrə söykənməklə bu dəstələri bəyan edirik.

Nisa surəsində "nemət verilənlər" bu nümunələr bəyan olunubdur: "Allaha və Peyğəmbərə itaət edənlər axirətdə Allahın nemətlər verdiyi Peyğəmbərlər, tamamilə doğru danışanlar, etiqadı dürüst, Peyğəmbərləri hamıdan əvvəl təsdiq edən şəxslər, şəhidlər və yaxşı əməl sahibləri ilə bir yerdə olacaqlar.

Onlar necə də gözəl yoldaşlardır".[1]

Bu ayə, Allahın nemət verdiyi şəxsləri dörd qrup tanıtdırır:

Peyğəmbərlər, doğru danışanlar, şəhidlər və yaxşı əməl sahibləri. Bunlardan aşkar və müəyyən olunmuş xüsusiyyətləri vardır. Onların arasında müştərək olanlardan ən mühümmü yaxşı əməl və doğru danışmaqdır.

B). Amma bir- birinə çox yaxın olan ikinci və üçüncü dəstənin nümunəsi və mənasının şərhində (onlar həqiqət yolunu kənara vurublar (qoyublar) və İlahi dərgahından qovulublar) azca ixtilaf vardır.

Tədqiqatçılar rəvayətlərə əsasən üç ehtimalın olduğunu deyirlər:

1)- Bu iki kəlmənin Qurani Məciddə işlənməsindən asılı olaraq belə nəticəyə gəlmək olar ki, "qəzəb olunmaq", "yolunu azmaqdan" çox pis və çətin mərhələdir və başqa bir ibarətlə "zallin" adi yolunu azanlardır, amma "məğzub- qəzəb olunan" inadkar, tərs yolunu azanlar və münafiqlərdir. Buna görə də çox yerlərdə Allahın qəzəbi və lənəti onların haqqında qeyd olunubdur.[2]

2)- Müfəssirlərdən bir dəstəsinin əqidəsinə əsasən yolunu azmışlardan məqsəd məsihilərin yolunu azanları və qəzəb olunmuşlardan məqsəd yəhudilərin yolunu azanlarıdır.

Bu çıxarış, bu iki dəstənin İslamın dəvəti bərabərində tutduqları mövqeyə görədir; çünki Quranın müxtəlif ayələrinin açıq- aşkar buyurduğuna əsasən yolunu azmış yəhudilər İslamın dəvətinə nisbət məxsus kinə və düşmənçilik göstərirlər. Baxmayaraq ki, onların alimləri əvvəldə İslamın muştuluq verənlərindən (müjdəçilərindən) olublar. Amma çox keçmədi ki, müxtəlif səbəblərə (o cümlədən onların maddi mənafelərinin xətərə düşməsi) görə İslamın ən çətin düşmənlərindən olublar və İslam və müsəlmanların inkşafının qarşısını almaq üçün hər bir işə əl atıblar. Lakin yolunu azmış məsihilər İslamın bərabərində bu həddə inkadkarcasına dayanıb, təkcə həqiqi dini tanımaqda azqınlığa məruz qalıblar və onlardan "zallin" ibarəti ilə ad aparıblar.[3]

Bununla belə onların haqqında "məğzubi ələyhum" ibarətini işlətmək çox düzgün nəzərə yetişir, amma gərək diqqət oluna ki, bu ibarət həqiqətdə çoxluğun şəxsə tətbiq olunması misalı kimidir. Yəni bunlar, bu məfhumun aşkar nümunələrindəndir və qəzəb olunmuş və yolunu azmış şəxslər daha çox dəstələrə şamil olur.

3)- Bu ehtimal da vardır ki, yolunu azmışlar başqalarının azğınlığına israr edənlər deyillər, lakin qəzəb olunmuşlar o kəslərdir ki, həm özləri yollarını azıblar, həm də çalışırlar ki, başqalarını azğınlaşdıralar və haqq yoldan uzaqlaşdıralar. Tamam gücləri ilə çalışırlar ki, başqaları da onlar kimi olalar.[4]

Quran öz ayələrində yolunu azanlar və qəzəb olunanlar üçün müxtəlif nümunələr bəyan edib ki, nümunə üçün bir neçəsinə işarə olunur:

"Onun barəsində bədgüman olan münafiq kişi və qadınları, müşrik kişi və qadınları əzaba düçar etsin. Onların bədniyyətliyi öz başlarında çatlasın!

Allahın onlara qəzəbi tutmuş və onlara lənət etmişdir".[5]

"İmanı küfrə dəyişən kəs, həqiqətən, doğru yoldan azmışdır".[6]

"Qəlbən küfrə razı olanlara (qəlbində könüllü surətdə küfrə yer verənlərə) Allahın qəzəbi tutar və onlar şiddətli bir əzaba düçar olarlar!"[7]

Quran bu dəstəni yolunu azmışlar və qəzəb olunanların bir hissəsi kimi ad aparır. Onların hamısının müştərək xüsusiyyəti Allah- Taalanın əmrindən boyun qaçırmaqdır. Onların hər birisi Allah- Taala ilə bir növ müxalifətçilik edib və axırda yolunu azan və qəzəb olunanların bir hissəsi olurlar.

 


[1] - Nisa surəsi, ayə 69.

[2] - Məkarim Şirazi, Nasir, Nümunə təfsiri, cild 1, səh 54, Darul- kotobil- İslamiyyə, birinci çap, Tehran, 1374 hicri şəmsi.

[3] - Həmin, cild 1, səh 55.

[4] - Həmin, cild 1, səh 56.

[5] - Fəth surəsi, ayə 6.

[6] - Bəqərə surəsi, ayə 108.

[7] - Nəhl surəsi, ayə 106.

 

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Һәгиги дини неҹә әлдә етмәк олар? Изаһ един!
    6705 Din fəlsəfəsi 2009/06/18
    Бу ишдә үч јол тәсәввүр олунур:1) Вәһј2) Нәгл3) ӘглАди инсанлар јалныз, нәгли вә әгли јолла динин һәгигәтинә вара биләрләр. Хүсуси ...
  • Qadının şəxsiyyəti və məqamı İslam məktəbində hansı həddədir? Görəsən onlar da kişilər kimidirlər?
    9581 Əhkam və hüquq fəlsəfəsi 2011/02/14
    İslam dini nöqteyi nəzərində qadın və kişi arasında yaradılışın əsil hədəfinə (kamil və insanlıq nöqtəsi) çatmaqda heş bir fərq qoyulmamışdır. Belə ki, hər iki cins yaradılışın təkamül nöqtəsinə çatmaq üçün nə qədər çox çalışsalar bir o qədər də insanlıq aləmində uca məqama yiyələnəcəkdir. Amma bu məqama yiyələnmək üçün cinsiyyət heç ...
  • Bədgüman olmağın amilləri nədir? Onun müalicə yolları nədir?
    10534 Əməli əxlaq 2012/04/19
    Din təlimlərində başqalarını çirkin güman edən şəxsə “bədgüman” deyilir. İslam mənbələrində bu məsələ barəsində gələnləri araşdırırıq: Bədgümanlıq – başqaları barəsində sui-zən, pis xəyallar etmək və mənfi fikirləşməkdir. Başqa sözlə desək, bədgümanlıq budur ki, insan başqalarının sözü və rəftarı barəsində pis fikirlər və yaramaz xəyallara malik ...
  • Mən səkkiz ildir ki, evliyəm və indiyədək xüms ödəməmişəm, xahiş edirəm mənə yol göstərin.
    6331 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/04/18
    Həzrət Ayətullah uzma Sistaninin dəftəri: İlk iş günü onun il başıdı. Hər il bu gün qalan şeylərin xümsünü ödəməldir. İstər nağd pul olsun istərsə də gündəlik təlabat malları. Məsələn: qalan ərzaq, həmçinin bir il ərzində istifadə edilməyən ev əşyaları və paltarlar və s. Əgər keçmiş ...
  • Bidət nədir və İslamda onun meyarı nədir?
    12639 Qədim kəlam 2012/07/22
    Lüğətdə “bidət” yeni iş və misli görünməmiş bir şey mənasınadır. Termində isə: “dində olmayan bir şeyi dinə daxil etmək”dir. Yəni həqiqətdə dinin və şəriətin bir hissəsi olmayan, eləcə də İslamın heç bir qayda-qanunları ilə uyğun olmayan şeyləri dinə daxil etməkdir. Buna görə də İslamın külli qada-qanunlarının yeni ...
  • Axirət aləmində cismi dəyişikliklərdən əlavə ruhi vəziyyətdə (sadizmin cinsi meyli kimi) dəyişiləcəkmi?
    6112 Qədim kəlam 2012/03/11
    Quran ayələrindən alınan nəticə budur ki, ruhi dəyişikliklər behişt əhli üçün baş verəcək və onların ruhi xəstəliklərinin çoxu müalicə olunacaq. Həmçinin insanın axirətdə mənəvi inkişafını nəzərə alaraq bu dünyada onun arxasınca olduğu, rəzilliyə səbəb olan istəklərdən çoxu orda olmayacaq və nəfsani istəklərindən daha uca ləzzətlərə yetişəcək. ...
  • Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-in son vəsiyyətinin yazılmağına maneçilik törədilən zaman nə üçün Əli (əleyhis-salam) müxalifət etmədi?
    9096 Qədim kəlam 2011/11/24
    Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-in axırıncı vəsiyyətinin yazılmasına maneçilik törədilməsi məsələsi məşhur tarixi hadisələrdən biridir (o həzrət öz vəfatından qabaq əbədi vəsiyyətini yazmaq üçün kağız-qələm və mürəkkəb gətirilməsini istəmişdi). Belə ki, bu hadisə “cümə axşamı hadisəsi”, “kağız-qələm və mürəkkəb hadisəsi” kimi müxtəlif adlarla qeyd olunur. Əli (əleyhis-salam)-ın bu hadisədə sükutu ...
  • Deyilir: Əgər niyyət pak olsa bəsdir və dua və ziyarətə daha ehtiyac yoxdur; bu doğrudurmu?
    9528 Əməli əxlaq 2010/11/10
    Bu şeytanın insanları dua, ziyarət və digər əməllərdən uzaqlaşdırmaq üçün olan bir hiyləsidir, çünki dua və təvəssül imamların vasitəsi və Allahın bir başa olan əmri ilə insanların öhdəsinə qoymuşdur. İnsanlara nümunə və qəlblərinin saf olmasına dualar səbəb olub məsum imamlarla daha çox əlaqə yaratmağa səbəb olmuşdur. Bütün ...
  • Teyyul- ərz nədir?
    13709 Nəzəri irfan 2011/06/19
    Teyyul ərzin həqiqəti barəsində bir çox nəzəriyyələr verilmişdir ki, onlardan biri İbni ərəbinin "edam və yaratmaq (və ya hazır etmək) nəzəriyyəsidir. Bu nəzəriyyə əsasında, şəxs özünü ilk yaranış yerindən "edam" və istədiyi yerdə "icad" hazır edir. Başqa bir nəzəriyyəyə görə Təyyul- ərz bədənin ən tez bir zamanda köçürülməsidir ...
  • Imam Hüseynlə (ə) birgə Yezid ibni Müaviyənin Abdullah ibni Salamın həyat yoldaşı Ərinəbdən elçiliyi düzgündürmü? Onun Kərbəla hadisəsində təsiri olubdur?
    9005 تاريخ بزرگان 2011/12/25
    Bəzi tarixi kitablarda yazılıbdır: Baxmayaraq ki, bütün şəhvətpərəstlik, qürurlanmaq və arzusuna çatmaq istədikləri vasitələr onun ixtiyarında idi, amma yenə də xəbis (çirkli) gözlərini Abdullah ibni Salamın həyat yoldaşı, İshaqın qızı, Ərinəb adında iffətli, ərli qadına dikmiş və onunla evlənməyə çox əlaqədar olmuşdu. Atası Müaviyə də hiylə ilə istədi pak, ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164345 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    162056 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119387 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    112877 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    108910 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    93427 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54631 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    52646 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    45671 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45312 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...