Ətraflı axtarış
Baxanların
7964
İnternetə qoyma tarixi: 2007/12/13
Sualın xülasəsi
Quran nəzərindən seçilmiş xalqın xüsusiyyətləri nədir?
Sual
Quran nəzərindən seçilmiş xalqın xüsusiyyətləri nədir? Quran ideal xalqı necə təqdim edir və onun üçün hansı xüsusiyyətləri bəyan edir?
Qısa cavab

Quranda “seçilmiş xalq” və onun xüsusiyyətləri ilə əlaqədar nazil olan ayələri araşdırarkən aşağıdakı məsələlər əldə olunur:

1. Qurani-kərim peyğəmbərlərin ümmətindən heç birini bütün cəhətlərdən ideal olan bir xalq (qövm və ümmət) kimi təqdim etməmiş, əksinə onların ümmətlərinin əksəriyyətini məzəmmət etmişdir.

2. Qurani-kərim yalnız peyğəmbərləri və həzrət Məryəmi (əleyha salam) “səfvət” – seçilmiş  şəxslər kimi təqdim edir.

3. Qurani-kərim bir neçə yerdə “Biz Bəni-israil qövmünü başqalarından üstün etdik” -  deyə buyursa da, Quranda bu xalqın əleyhinə mövcud olan məzəmmətlərə, habelə digər dəlillərə nəzər salmaqla başa düşülür ki, Allah-taala bu qövmün işlərini yox, Öz nemətlərini bəyan etmək və tərifləmək məqamındadır.

4. Qurani-kərim yalnız peyğəmbərlərdən bir qrupunu gözəl sifətləri ilə birlikdə xatırlamışdır: a) İbrahim (əleyhis-salam) və onun əqidə və məramına tabe olanlar, b) Peyğəmbərlərin sonuncusu həzrət Məhəmməd (səlləllahu əleyhi və alih) və onun ideologiya və məramına tabe olanlar, v) Əshabi-kəhf, q) Mühacirlər və onlara sığınacaq verən köməkçiləri.

5. Qurani-kərim bəzi qrupları bəyənilən səciyyələrlə və külli ünvanlar altında bəyan etmişdir: Hizbullah və s.

Deməli, o ümmət və xalq seçilmiş sayılır ki, peyğəmbərlərə tabe olaraq Allahın göstərişlərinə layiqincə əməl etmiş olsunlar.

Ətreaflı cavab

Bu sualın cavabında bir neçə məsələni qeyd etmək lazımdır:

1. Qurani-kərimdə “seçilmiş”, “fəzilət verilmiş”, “əzizlənmiş” və s. kimi kəlmələr gəlmişdir.

2. Quranda  “səfvət” – “seçilmiş” kəlməsi peyğəmbərlər və ilahi  övliyalar barəsində işlədilmişdir: “Həqiqətən Allah Adəmi, Nuhu, İbrahimin və İmranın xanədanını aləmdəkilərə üstün etdi.”[1]

3. Kəramət, əzizlənmək və fəzilət barəsində demək lazımdır ki, Quran terminində iki növ kəramət və fəzilət vardır:

a) Təkvini kəramət. Yəni insanların yaxşı və ya pis əməllərinə nəzər yetirmədən Allah-taalanın onlara verdiyi nemətlər. Belə ki, bu nemətləri başqa varlıqlara verməmişdir. Quranda buyurulur: “Biz Adəm övladlarına kəramət bağışladıq (əzizlədik), onları quruluqda və dəryada (ram olunmuş miniklərə) mindirdik və onlara müxtəlif pak ruzilər verdik, onları xəlq etdiyimiz varlıqların çoxundan üstün etdik.”[2] Bu barədə Quran ayələri olduqca çoxdur.

b) Əxlaqi kəramət və fəzilət. Yəni bəndələrin yaxşı əməl əncam verdiklərinə görə mükafat ünvanı ilə verilən nemətlər, üstünlüklər və fəzilətlər. Quranın bir çox ayələri bu növ fəzilətə və kəramətə işarə edir: “Ey insanlar! Biz sizi bir kişidən və bir qadından xəlq etdik, sizi müxtəlif tayfa və qəbilələr qərar verdik ki, bir-birinizi tanıyasınız. (Bunlar imtiyaz və fəzilətin meyarı deyildir, əksinə) Allah dərgahında ən əziz olan şəxs ən çox təqvalı olanınızdır. Allah elmli və agahdır.”[3] (Bu əxlaqi fəzilət və kəramət Allah dərgahında təqvalı olandan sonra bəndələrə verilir.)

4. Təkvini kəramət və fəzilət özünün düzgün yolunda istifadə edilmədikdə insanın nicat və iftixarına səbəb olmaz, əksinə onun bədbəxt və xar olmasına da səbəb olacaqdır. Buna görə də Qurani-kərim bir neçə yerdə Bəni-israil tayfasının fəzilət və üstünlüklərini bəyan edərək buyurur: “Ey Bəni-israil! Sizə verdiyim nemətləri xatırlayın (həmçinin bunu da xatırlayın ki,) sizi aləmdəkilərə üstün etdim.”[4] Digər tərəfdən bir çox hallarda bu tayfanı o qədər məzəmmət etmişdir ki, heç bir başqa tayfanı bu qədər məzəmmət etməmişdir. Onların məzəmmətləri: danaya pərəstiş etmək, Allah kəlamını təhrif etmək, peyğəmbərləri təkzib edib qətlə yetirmək və s. Bu çirkin və yaramaz əməllərin nəticəsində ağır əzablara və cəzalara düçar oldular: ilahi saiqənin (səmavi bəlanın) nazil olması, meymuna və donuza çevrilmələri, onların bir qrupunun qiyamətə qədər müxtəlif əzablara və cəzalara düçar olması və s. Bu barədə əlavə dəqiq məlumat almaq üçün aşağıdakı ayələrə müraciət edə bilərsiniz: “Bəqərə” 51, 55, 65, 87, 91, 92, “Ali-İmran” 21, 118, 112, “Nisa” 153, 156, 157, “Maidə” 60, “Əraf” 167.

Deməli, bu ayələrdə mütəal Allah Özünün təkvini kəramət və nemətlərini bəyan etmək və Öz işini tərifləmək məqamındadır, nəinki Bəni-israilin işini tərifləmək, fəzilət və kəramətin ixtiyar üzündən olan yaxşı əməllərindən sonra onlara verilməsini demək.

5. Qurani-kərim bir çox qrupları tərifləmişdir ki, onların bəzilərini qeyd edirik:

a) Həzrət İbrahim (əleyhis-salam) və onun din və məramına tabe olanlar.

Qurani-kərim onları örnək ünvanı ilə irəli çəkir və buyurur ki, o həzrət öz qövmünə dedi: “Biz sizdən və Allahdan başqa (pərəstiş etdiyiniz) məbudlardan bezarıq (nifrət edirik) və onlara qarşı kafir olduq. Yeganə Allaha iman gətirəcəyiniz vaxta qədər bizimlə sizin aranızda düşmənçilik davam edəcəkdir!”[5]

b) Həzrət Məhəmməd (səlləllahu əleyhi və alih) və onun din və məramına tabe olanlar.

Qurani-kərim onların xüsusiyyətlərini belə bəyan edir: “Məhəmməd Allahın göndərdiyi Peyğəmbərdir. Onunla olanlar (iman gətirənlər) kafirlər qarşısında sərt, öz aralarında isə mehribandırlar. Onları hər vaxt rüku və səcdə halında görərsən, daim Allahın mərhəmət və razılığını istəyirlər. Onların əlamətləri – səcdənin təsirindən üzlərində aşkar görünür. Bu onların Tövratda və İncildə olan vəsfləridir. Eynilə öz pöhrələrini çıxartmış bir əkin sahəsinə bənzəyir, sonra möhkəmlənənə qədər onu gücləndirir ki, öz ayağı üstündə dayansın, o qədər inkişaf etsin ki, əkinçiləri heyrətə salsın. Bunun səbəbi odur ki, kafirləri qəzəbləndirsinlər. (Amma) onlardan iman gətirib yaxşı işlər görənlərə Allah bağışlanmaq və böyük mükafat vədəsi vermişdir.”[6]

v) Əshabi-kəhf. Qurani-kərim onları belə vəsf edir:

“Onlar Pərvərdigara iman gətirən cavanlar idilər. Biz də onların hidayətlərini artırdıq, qəlblərini möhkəmlətdik, o zaman ki, ayağa qalxıb dedilər: “Bizim Pərvərdigarımız – yerin və göyün Pərvərdigarıdır. Heç vaxt Ondan qeyri bir məbuda pərəstiş etmərik. Əks halda, haqdan uzaq olan sözlər demiş olarıq.”[7]

q) Peyğəmbərin (səlləllahu əleyhi və alih) dövründə olan mühacir və ənsar.

Quran onları belə vəsf edir: “İman gətirib hicrət edən və Allah yolunda cihad aparanlar, eləcə də (mühacirlərə) pənah verib kömək edənlər həqiqi möminlərdir və onlar üçün (Allahın rəhməti və) bağışlanmaq və layiqli ruzi vardır.”[8]

ğ) Hizbullah – Allahın dəstəsi.

Quran onların xüsusiyyətlərini belə bəyan edir: “Allaha və qiyamət gününə iman gətirən elə bir qövmü tapmazsan ki, Allahın və Rəsulunun düşmənləri ilə dost olsunlar, hətta onlar (düşmənlər) özlərinin ataları, övladları, qardaşları və ya qohum-əqrəbaları olsalar belə. Onlar həmin şəxslərdir ki, Allah imanı onların qəlblərinin səhifəsinə yazmışdır və Öz nahiyəsindən olan bir ruh ilə onları qüvvətləndirmişdir. Onları (qiyamətdə) ağaclarının altından sular axan behişt bağlarına daxil edəcəkdir və orada əbədi olaraq qalacaqlar. Allah onlardan, onlar da Allahdan razıdırlar. Onlar Allahın dəstəsi – hizbullahdır. Bilin ki, yalnız Allahın dəstəsi qalib və qurtuluşa nail olanlardır.”[9]

d) Allah tərəfindən yer üzündə xilafət vədəsi verilən möminlər və saleh insanlar.

Allah onları vəsf edərək  buyurur: "Allah sizlərdən olub iman gətirən və layiqli iş görən şəxslərə vədə vermişdir ki, mütləq onları yer üzündə xəlifələr qərar verəcəkdir, necə ki, sizdən qabaq (belə əməl sahibi) olanları xəlifə qərar vermişdi; eləcə də sizə mütləq qüvvət və imkan verəcək, dinlərini onlar üçün bəyənəcək, hökmən onların qorxusunu əmin-amanlığa çevirəcəkdir ki, yalnız Mənə ibadət etsinlər,  heç bir şeyi Mənə şərik qoşmasınlar. Hər şəxs bundan sonra küfr edərsə, onlar fasiqdirlər (Allahın fərmanımdan çıxanlardır)."[10]

Belə nəticə alırıq ki, seçilmiş ümmət o kəslərdir ki, peyğəmbərlərə tabe olaraq Allahın göstərişlərinə əməl etsinlər.

 


[1] “Ali-İmran” surəsi, ayə: 33

[2] “İsra” surəsi, ayə: 70

[3] “Hücürat” surəsi, ayə: 13

[4] “Bəqərə” surəsi, ayə: 47 və 122, “Əraf” surəsi, ayə: 140:

يَا بَنِي إِسْرَائِيلَ اذْكُرُواْ نِعْمَتِيَ الَّتِي أَنْعَمْتُ عَلَيْكُمْ وَأَنِّي فَضَّلْتُكُمْ عَلَى الْعَالَمِينَ

[5] “Mümtəhinə” surəsi, ayə: 3

[6] “Fəth” surəsi, ayə: 29

[7] “Kəhf” surəsi, ayə: 13-15

[8] “Ənfal” surəsi, ayə: 74, “Tövbə” surəsi, ayə: 20

[9] “Mücadilə” surəsi, ayə: 22

[10] "Nur" surəsi, ayə: 55

 

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Mütərəqqi ilahi-rəhmani idarə sistemində insanın ruhi yüksəliş metodunu bəyan və şərh edin.
    6474 İslam fəlsəfəsi 2012/04/09
    Bu sual ideal cəmiyyət, yaxud xilaskar ideologiyasının barəsində digər bir bəyandır. Əflatunun irəli sürdüyü ideal cəmiyyət insanın “Respublika” kitabında təsvir edilən ən qədim və məşhur yüksəliş modelidir. İslam aləmində Farabi də “İdeal cəmiyyətin əhalisinin rəyləri” adlı kitabında ideal islam hökuməti və onun rəisi ilə əlaqədar bəhs aparmışdır. ...
  • Nə üçün qadın müctəhid ola bilməz?
    8083 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/16
    Din alimlərinin və mütəxəssislərinin qadının müctəhid və hakim olması mövzusunda nəzərləri müxtəlifdir. Həmçinin bu mövzu islam dininin zəruri qanunlarından sayılmır. Qadının müctəhid və şəri hakim ola bilməməsini iddia edənlər də öz növbələrində hədislərə və alimlərin icmasına istinad edirlər. Bunu da qeyd edək ki, bu mövzu olduqca geniş bir mövzudur.Amma biz ...
  • Bilal evlənmişdimi? Əgər cavab müsbətdirsə, onun övladları da var idimi?
    6382 Fiqh tarixi 2011/10/20
    Tarix kitablarında Bilalın evlənməsi ilə əlaqədar müəyyən məqamlar qeyd olunmuşdur. Misal üçün, yazmışlar ki, Peyğəmbəri-əkrəm (səlləllahu əleyhi və alih)-in təklifi və israrı ilə Bəni-Kənanədən olan bir qadınla,[1] bəzi mənbələrə görə isə, Bəni-Zöhrədən olan bir ...
  • Bəhailərin əqidəsinin səhv olması, onların murdar olmasının dəlilini və sadə lövh insanların o əqidədən qəbul etməsinin hökmünü açıqlayın?
    6799 Qədim kəlam 2010/11/10
    Mirzə Hüseynəli Bəhainin (Bəhai məzhəbinin banisi) əqidəsi öz kitablarında buna əsaslanır ki, "ov" və "Əli Məhəmməd bab" ın qiyam etməsiylə islam dini nabud (ləğv) olmuş və həzrət Məhəmməd (s)- in peyğəmbərlik və risaləti sona çatmışdır. Belə bir fikir "bab" qiyamını qəbul edib və vədə verdiyi "ov" həmin ...
  • Dini və Quran fəaliyyətlərində pul və muzd almağın, ümumiyyətlə vacibi kifayi fəaliyyətlərdə pul almağın hökmü nədir?
    7397 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/03/11
    Əgər dini fəaliyyətlər (Qurandan başqa fəaliyyətlər o cümlədən Quran oxumaq və əzbərləmək kimi) vacib işlərdə olarsa; misal üçün namazın vacib məsələlərini öyrətmək kimi, bu fəaliyyətlərdə pul və muzd almağa icazə verilmir. Amma dini fəaliyyətlər müstəhəb işlərdə olarsa, pul və muzd almağın eybi yoxdur. Quran fəaliyyəti, yalnız Quran ...
  • Müntəzər (intizarı çəkilən) Məhdi barəsində şiənin nəzəri nədir?
    9701 Qədim kəlam 2010/11/10
    Yuxarıdakı sual çox külli və ümumi olduğundan, qərara almışıq ki, həzrət Məhdi (əleyhis-salam)-ın həyatı, qeybət dövrünün xəbərləri və zühur əlamətlərinə qısaca işarə etmiş olaq. O həzrətin adı “ م.ح.م.دM.h.m.d”dir. Onun çoxlu ləqəbləri vardır, o cümlədən: Qaim, Müntəzər, Sahibul-əsr və s. O həzrətin əziz atası imam ...
  • Din və mədəniyyətin əlaqəsi necədir?
    13898 Təzə kəlam 2011/02/14
    Din və mədəniyyətin əlaqəsini açıqlamaq, din və mədəniyyətin hədəf, təsir və mahiyyətini dəqiq tanıyarkən mümkündür. Bir dəstə din və mədəniyyət arasındakı bütün əlaqələri inkar ediblər. amma bu baxış düzgün deyil. Əlbəttə bu məsələ aydındır ki, mədəniyyətlərin bəzisi təkamülə yetişmək olan səmavi dinlərin uca hədəflərinə qarşı olduqlarına görə, dinlə uyğun ...
  • "Hər gün Aşura, hər yer Kərbəla" şüarı rəvayət və ya hədisdirmi? Sənəd və etibarı nə dərəcədədir?
    13278 Məsumların (Əleyhimussəlam) sirəsi 2011/07/02
    Rəvayi mətnlərində bu cümlənin (Hər gün Aşura, hər yer Kərbəladır) məsumlardan nəql olunan hədis olmasını isbatlayan heç bir sənədə rast gəlmədik. Amma sözügüdən ibarə Kərbəla hadisəsi kolleksiyasından düzgün götürülmüş, imamət xəttini göstərən və bir neçə ibrətli mesajı əhatə edir. Heç bir gün Aşura günü kimi olmayıb və olmayacaq, amma zalımların ...
  • Hansı dəlillərə əsasən Məmun İmam Riza (əleyhis-salam)-ın bayram namazı qılınmasının qarşısını aldı?
    5994 تاريخ بزرگان 2012/03/14
    Məmunun İmam Əli ibni Musər-Riza (əleyhis-salam)-ın imaməti ilə fitr bayram namazı qılınmasının qarşısını almasının ümdə dəlili o həzrətin namaz qılması ilə əlaqədar hökumətə yönələn təhlükə hissi idi. Bu hadisə Mərv (Xorasan) əhalisinin İmam Riza (əleyhis-salam)-ın müsəllaya getməsi xəbərini eşitməklə eyni zamanda hamılıqla evlərindən müsəllaya tərəf axışmaları zamanı ...
  • Müəllimlə tələbənin (orta və ali məktəb tələbəsinin) qarşılıqlı hüquqları hansılardır?
    16999 Əməli əxlaq 2011/10/20
    Müəllimlə şagird və tələbənin qarşılıqlı olaraq çoxlu hüquqları vardır. Onları iki qismə bölmək olar: 1. Müəllimin şagirdə və tələbəyə qarşı vəzifəsi; bunlar əxlaqi, tərbiyəvi, elm və təlim vəzifələrindən ibarətdir.

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164475 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    162599 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119531 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    113203 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    109547 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    93671 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54717 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    53266 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    45866 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45520 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...