Ətraflı axtarış
Baxanların
11250
İnternetə qoyma tarixi: 2012/01/18
Sualın xülasəsi
Haram aylarda müharibə aparmaq barəsində İslamın nəzəri nədir?
Sual
“Bəqərə” surəsinin 217-ci ayəsində deyilir: “Ey Peyğəmbər! Səndən haram aylarda müharibə barəsində soruşurlar, de ki, bu, böyük günahdır. Lakin bəndələri Allah yolundan saxlamaq, Allahın hərəminin hörmətini pozmaq, Hərəm əhlini oradan çıxarmaq daha böyük günahdır, fitnə-fəsad yaratmaq adam öldürməkdən də ağırdır. Kafirlər sizinlə daim müharibə aparırlar, ta ki, ...” Bu ayələrin mənası budurmu ki, ərəblərin müharibə etmədən asayişdə olduğu ilin bu dörd ay (haram aylar) onlardan götürülmüş olsun?
Qısa cavab

Quran ayələrinə və rəvayətlərə əsasən, İslam dini haram aylarda (zil-qədə, zil-həccə, məhərrəm və rəcəb) müharibəni əsla rəva bilməmiş, üstəlik bu məsələ ilə əlaqədar daha ciddi reaksiya göstərmişdir ki, bir şəxs bu aylarda müharibə etmək fikrində olmasın. Hətta sual olunan ayədə olduğu kimi, haram aylarda müharibə aparmaq böyük günah sayılır. Bu ayda qəsdən olmayan qətl hadisələrində də ölənin diyəsi artırılır. Bunların hamısı İslamın haram ayların hörmət və ehtiramına nə qədər əhəmiyyət verməsini göstərir. Haram aylarda müharibə aparmaq ciddi şəkildə qadağan edilir ki, hamı bu ayların ehtiramını saxlasın. Amma müəyyən insanlar müsəlmanların bu aylara ehtiramından sui-istifadə edərsə və bu ayların hörmətini pozub ələ silah alarsa, bu halda Allah göstəriş vermişdir ki, müsəlmanlar da onların qarşısında dayanaraq zülm və təcavüzkarlıqlarının qarşısını alsınlar.

Ətreaflı cavab

Haram aylar dedikdə o aylar nəzərdə tutulur ki, Allah-taala onların hörmətinə riayət etməyi möminlərə vacib etmişdir. Həzrət İbrahim və İsmail (əleyhisməs-salam)-ın dövründə bu aylarda müharibə haram edilmişdi. Bu ilahi qanun və sünnət İslamın zühur etdiyi vaxta qədər də ərəblərin arasında adət-ənənə şəkilində qalaraq möhtərəm sayılırdı. Quran-kərim də bu adəti qəbul edərək, haram ayların hörmətini təsdiqləmişdir. Belə ki, Allah-taala buyurur: “Ayların sayı Allah yanında – asimanları və yeri xəlq etdiyi zamandan ilahi kitabda on ikidir. Onlardan dörd ayı haramdır. Düzgün din, məhz budur. Belə isə, o dörd ayda özünüzə zülm etməyin! Müşriklərlə kütləvi şəkildə müharibə aparın, necə ki, onlar kütləvi şəkildə sizinlə müharibə aparırlar. Bilin ki, Allah pəhrizkarlarladır.”[1]

Haram aylar: zil-qədə, zil-həccə, məhərrəm və rəcəbdir. Bu ayların hörməti onda olan fəlsəfə və faydalara – bu məsələ ilə əlaqədar müharibələrin sonra çatdırılmasına verilən ehtimala görədir. Belə ki, bu müddət ərzində döyüşən tərəflərin ağlını başına yığaraq dərindən təfəkkür etməyə, sülh və asayişə dair fikirləşməyə münasib fürsətləri olur. O cümlədən, həcc əməllərinin yerinə yetirilməsi, ticarət və başqa faydaları qeyd etmək olar.

İslam dini haram aylarda müharibəyə icazə verməmiş, üstəlik bu aylarla əlaqədar ciddi tələbkarlıq etmişdir ki, bir şəxs bu aylarda müharibə fikrinə düşməsin. Hətta sualda gələn ayədə də bu aylarda müharibə böyük günah hesab edilmiş,[2] bu ayda qəsdən olmayan qətl hadisələrində diyə artırılmışdır.[3]

Amma Məkkə müşrikləri bu məsələdən sui-istifadə etmək fikrinə düşərək haram aylarda müsəlmanlara hücum etmək istəyir və güman edirdilər ki, müsəlmanlar bu ayda onlarla qarşılaşmayacaqlar. Allah-taala göstəriş verdi ki, əgər onlar haram aylarda silaha əl atsalar, müsəlmanlar da onların qabağında dayanıb vuruşsunlar. Allah-taala buyurur: “Haram ay haram ay müqabilindədir.”[4]  Yəni əgər düşmənlər bu ayların ehtiramını pozaraq sizinlə müharibəyə başlasalar, sizin də onlarla mübarizəyə qalxmağa haqqınız vardır. Çünki haram şeylərin qisası vardır.[5]

Deməli, İslam dini haram aylarda müharibə aparmağın haram olmasını adət-ənənə və sünnət kimi qəbul etsə də, (bu qanun həzrət İbrahim (əleyhis-salam)-ın dövründən etibarən ərəblərin arasında mövcud idi), düşmənlərin sui-istifadə etmələrinə diqqət yetirməklə bu qanun üçün istisna halları təyin edilir və buyurulur: “Haram aylarda müharibə etmək ağır günah olsa da, lakin Allah yolunun qarşısını almaq, Ona qarşı küfr etmək və Məscidul-Həramın hörmətini pozmaq, onun sakinlərini çıxarmaq və sürgün etmək Allah yanında ondan da ağır günahdır.”[6]

Sonra əlavə edilir: “Fitnə-fəsad yaratmaq (camaatı Allahın dinindən saxlamaq) qətldən də ağır cinayətdir.”

Çünki o (qətl), insan orqanizminə qarşı rəva görülən bir cinayətdir, amma bu işlər insanın ruhuna və imanına qarşı rəva görülür. Ayənin davamında buyurulur ki, müşriklərin zəhərli təbliğatlarından təsirlənməyin, çünki, “Onlar daim sizinlə müharibə edirlər ki, bacardıqları surətdə sizi dininizdən döndərsinlər.” Onların qarşısında möhkəm dayanın, onların haram ay və sair məsələlərlə əlaqədar vəsvəsələrinə etina etməyin.[7] Haram ayların ehtiramına riayət etmək yalnız onun ehtiramını qoruyub-saxlayanlar üçün lazımdır, lakin Məscidul-Həramın, haram ayların və ehram halının hörmətini ayaq altına qoyan şəxslər barəsində bu ehtirama riayət etmək lazım deyildir. Onlarla hətta haram aylarda və Məscidul-Həramda belə, müharibə aparmaq lazımdır ki, bir daha haram ayların hörmətini pozmaq fikrinə düşməsinlər.[8]



[1] “Tövbə” surəsi, ayə:   36

إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِندَ اللَّهِ اثْنَا عَشَرَ شَهْرًا فِى کِتَـبِ اللَّهِ یَوْمَ خَلَقَ السَّمَـوَ تِ وَالأَْرْضَ مِنْهَآ أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ ذَ لِکَ الدِّینُ الْقَیِّمُ فَلاَ تَظْـلِمُوا فِیهِنَّ أَنفُسَکُمْ وَقَـتِلُوا الْمُشْرِکِینَ کَآفَّةً کَمَا یُقَـتِلُونَکُمْ کَآفَّةً وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِینَ

[2] “Bəqərə” surəsi, ayə: 217

[3] Şeyx Tusi (rəhmətullahi əleyh), “Təhzibul-əhkam”, 10-cu cild, səh. 215, “Əl-qitalu fiş-şəhril-həram vəl-Hərəm” bölməsi, Tehran, “Darul-kutubil-islamiyyə”, 1365-ci hicri şəmsi il:

الْحُسَیْنُ بْنُ سَعِیدٍ عَنْ فَضَالَةَ بْنِ أَیُّوبَ عَنْ کُلَیْبِ بْنِ مُعَاوِیَةَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (ع) یَقُولُ مَنْ قَتَلَ فِی شَهْرٍ حَرَامٍ فَعَلَیْهِ دِیَةٌ وَ ثُلُثٌ و ...

İmam Sadiq (əleyhis-salam) buyurur: “Hər kəs haram ayda birini (qəsdən yox, xəta üzündən) qətlə yetirsə, ölənin diyəsi üçdə bir qədər artır...”

[4] “Bəqərə” surəsi, ayə:   194

.:" یَسَْلُونَکَ عَنِ الشهَّْرِ الْحَرَامِ قِتَالٍ فِیهِ قُلْ قِتَالٌ فِیهِ کَبِیرٌ وَ صَدٌّ عَن سَبِیلِ اللَّهِ وَ کُفْرُ بِهِ وَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَ إِخْرَاجُ أَهْلِهِ مِنْهُ أَکْبرَُ عِندَ اللَّهِ وَ الْفِتْنَةُ أَکْبرَُ مِنَ الْقَتْلِ وَ لَا یَزَالُونَ یُقَاتِلُونَکُمْ حَتىَ‏ یَرُدُّوکُمْ عَن دِینِکُمْ إِنِ اسْتَطَاعُواْ وَ مَن یَرْتَدِدْ مِنکُمْ عَن دِینِهِ فَیَمُتْ وَ هُوَ کَافِرٌ فَأُوْلَئکَ حَبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ فىِ الدُّنْیَا وَ الاَْخِرَةِ وَ أُوْلَئکَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِیهَا خَلِدُون‏

[5] “Təfsiri nümunə”, cild, səh.  31 və 32

[6] “Bəqərə” surəsi, ayə:   217

[7] “Təfsiri nümunə", 2-ci cild, səh. 111-113

[8] “Ənvarul-irfan fi təfsiril-Quran”, 3-cü cild, səh. 557

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Һәгиги дини неҹә әлдә етмәк олар? Изаһ един!
    6705 Din fəlsəfəsi 2009/06/18
    Бу ишдә үч јол тәсәввүр олунур:1) Вәһј2) Нәгл3) ӘглАди инсанлар јалныз, нәгли вә әгли јолла динин һәгигәтинә вара биләрләр. Хүсуси ...
  • Qadının şəxsiyyəti və məqamı İslam məktəbində hansı həddədir? Görəsən onlar da kişilər kimidirlər?
    9581 Əhkam və hüquq fəlsəfəsi 2011/02/14
    İslam dini nöqteyi nəzərində qadın və kişi arasında yaradılışın əsil hədəfinə (kamil və insanlıq nöqtəsi) çatmaqda heş bir fərq qoyulmamışdır. Belə ki, hər iki cins yaradılışın təkamül nöqtəsinə çatmaq üçün nə qədər çox çalışsalar bir o qədər də insanlıq aləmində uca məqama yiyələnəcəkdir. Amma bu məqama yiyələnmək üçün cinsiyyət heç ...
  • Bədgüman olmağın amilləri nədir? Onun müalicə yolları nədir?
    10534 Əməli əxlaq 2012/04/19
    Din təlimlərində başqalarını çirkin güman edən şəxsə “bədgüman” deyilir. İslam mənbələrində bu məsələ barəsində gələnləri araşdırırıq: Bədgümanlıq – başqaları barəsində sui-zən, pis xəyallar etmək və mənfi fikirləşməkdir. Başqa sözlə desək, bədgümanlıq budur ki, insan başqalarının sözü və rəftarı barəsində pis fikirlər və yaramaz xəyallara malik ...
  • Mən səkkiz ildir ki, evliyəm və indiyədək xüms ödəməmişəm, xahiş edirəm mənə yol göstərin.
    6331 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/04/18
    Həzrət Ayətullah uzma Sistaninin dəftəri: İlk iş günü onun il başıdı. Hər il bu gün qalan şeylərin xümsünü ödəməldir. İstər nağd pul olsun istərsə də gündəlik təlabat malları. Məsələn: qalan ərzaq, həmçinin bir il ərzində istifadə edilməyən ev əşyaları və paltarlar və s. Əgər keçmiş ...
  • Bidət nədir və İslamda onun meyarı nədir?
    12639 Qədim kəlam 2012/07/22
    Lüğətdə “bidət” yeni iş və misli görünməmiş bir şey mənasınadır. Termində isə: “dində olmayan bir şeyi dinə daxil etmək”dir. Yəni həqiqətdə dinin və şəriətin bir hissəsi olmayan, eləcə də İslamın heç bir qayda-qanunları ilə uyğun olmayan şeyləri dinə daxil etməkdir. Buna görə də İslamın külli qada-qanunlarının yeni ...
  • Axirət aləmində cismi dəyişikliklərdən əlavə ruhi vəziyyətdə (sadizmin cinsi meyli kimi) dəyişiləcəkmi?
    6112 Qədim kəlam 2012/03/11
    Quran ayələrindən alınan nəticə budur ki, ruhi dəyişikliklər behişt əhli üçün baş verəcək və onların ruhi xəstəliklərinin çoxu müalicə olunacaq. Həmçinin insanın axirətdə mənəvi inkişafını nəzərə alaraq bu dünyada onun arxasınca olduğu, rəzilliyə səbəb olan istəklərdən çoxu orda olmayacaq və nəfsani istəklərindən daha uca ləzzətlərə yetişəcək. ...
  • Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-in son vəsiyyətinin yazılmağına maneçilik törədilən zaman nə üçün Əli (əleyhis-salam) müxalifət etmədi?
    9096 Qədim kəlam 2011/11/24
    Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-in axırıncı vəsiyyətinin yazılmasına maneçilik törədilməsi məsələsi məşhur tarixi hadisələrdən biridir (o həzrət öz vəfatından qabaq əbədi vəsiyyətini yazmaq üçün kağız-qələm və mürəkkəb gətirilməsini istəmişdi). Belə ki, bu hadisə “cümə axşamı hadisəsi”, “kağız-qələm və mürəkkəb hadisəsi” kimi müxtəlif adlarla qeyd olunur. Əli (əleyhis-salam)-ın bu hadisədə sükutu ...
  • Deyilir: Əgər niyyət pak olsa bəsdir və dua və ziyarətə daha ehtiyac yoxdur; bu doğrudurmu?
    9528 Əməli əxlaq 2010/11/10
    Bu şeytanın insanları dua, ziyarət və digər əməllərdən uzaqlaşdırmaq üçün olan bir hiyləsidir, çünki dua və təvəssül imamların vasitəsi və Allahın bir başa olan əmri ilə insanların öhdəsinə qoymuşdur. İnsanlara nümunə və qəlblərinin saf olmasına dualar səbəb olub məsum imamlarla daha çox əlaqə yaratmağa səbəb olmuşdur. Bütün ...
  • Teyyul- ərz nədir?
    13709 Nəzəri irfan 2011/06/19
    Teyyul ərzin həqiqəti barəsində bir çox nəzəriyyələr verilmişdir ki, onlardan biri İbni ərəbinin "edam və yaratmaq (və ya hazır etmək) nəzəriyyəsidir. Bu nəzəriyyə əsasında, şəxs özünü ilk yaranış yerindən "edam" və istədiyi yerdə "icad" hazır edir. Başqa bir nəzəriyyəyə görə Təyyul- ərz bədənin ən tez bir zamanda köçürülməsidir ...
  • Imam Hüseynlə (ə) birgə Yezid ibni Müaviyənin Abdullah ibni Salamın həyat yoldaşı Ərinəbdən elçiliyi düzgündürmü? Onun Kərbəla hadisəsində təsiri olubdur?
    9005 تاريخ بزرگان 2011/12/25
    Bəzi tarixi kitablarda yazılıbdır: Baxmayaraq ki, bütün şəhvətpərəstlik, qürurlanmaq və arzusuna çatmaq istədikləri vasitələr onun ixtiyarında idi, amma yenə də xəbis (çirkli) gözlərini Abdullah ibni Salamın həyat yoldaşı, İshaqın qızı, Ərinəb adında iffətli, ərli qadına dikmiş və onunla evlənməyə çox əlaqədar olmuşdu. Atası Müaviyə də hiylə ilə istədi pak, ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164345 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    162056 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119387 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    112877 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    108910 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    93427 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54631 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    52646 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    45671 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45312 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...