Ətraflı axtarış
Baxanların
19302
İnternetə qoyma tarixi: 2011/12/25
Sualın xülasəsi
İmam Hüseyn (ə)- ın Şəhrbanu xanımla izdivacı doğrudurmu?
Sual
İmam Hüseyn (ə)- ın Şəhrbanu xanımla izdivacı doğrudurmu? Xahiş edirik sübutunuz tarixi olsun, tarixi- Bələmi kimi.
Qısa cavab

İmam Hüseyn (ə)- ın İslam qoşununa əsir düşən Şəhrbanu ilə izdivacı barədə, neçə nəzər mövcuddur, çünki rəvayətlərin bəzisində bu xanımın Ömərin xilafəti zamanında əsir düşməsi yazılıb və digərlərində Osmanın xilafəti zamanı. Həmçinin onun və atası üçün çoxlu adlar qeyd olunubdur. Bu məsələlərə nəzər saldıqda, imam Hüseyn (ə) ın həyat yoldaşının və imam Səccad (ə)- ın anasının İranlı olması (və Şəhrbanu adlı bir qadın olması) barəsində qəti nəzər vermək çətindir.

Ətreaflı cavab

İmam Hüseyn (ə)- ın üçüncü Yezdgerdin qızı (Şəhrbanu) ilə izdivacı barədə, tarixçilər və hədisçilər arasında neçə nəzər var:

1.             Şeyx Səduq (rh) həzrət imam Zeynul- Abidin (ə)- ın anası barəsində bu hədisi yazmışdır: Səhl ibn Qasim Nuşcani deyir: İmam Rza (ə) Xorasanda mənə buyurdu: Bizimlə sizin aranızda qohumluq var. Dedim: Bu qohumluq nədir? Buyurdu: Abdullah ibn Amir ibn Kəriz Xorasanı fəth edən zaman İran şahı Yezdgerddin qızlarından ikisini tapdı və onları Osman ibn Əffanın yanına göndərdi. Osman ibn Əffan onlardan birini İmam Həsənə, digərini imam Hüseynə (ə) bağışladı.

Bu iki qız doğandan sonra vəfat etdilər. İmam Hüseyn (ə)- ın həyat yoldaşı imam Səccadı dünyaya gətirdi. İmam Hüseyn (ə)- ın həyat yoldaşı vəfat edəndən sonra, imam Hüseyn (ə)- ın kənizlərindən biri, imam Səccada dayəlik etdi."[1] Bu rəvayətə əsasən, Yezdgerdin qızı, Ömər ibn Xəttabın zamanında deyil Osmanın zamanında Mədinəyə aparılıb.

Şeyx Abbas Qummi bu rəvayət barəsində deyir: Bu hədis Yezdgerdin qızını Ömər ilə ibn Xəttabın zamanında gətirməyi qeyd edən hədislərlə müxalifdir və o hədislər daha məşhur və daha möhkəmdirmər.[2]

2.             Kuleyni (rh) İmam Səccadın (ə) anasının kimliyi barəsində bu hədisi qeyd edibdir: "Yezdgerdin qızını Ömərin yanına gətirən zaman, Mədinə qızları ona tamaşa etmək üçün boyunlarnı uzadırdılar. Məscidə daxil olan zaman, Məscid onun nurundan parladı. Ömər ona baxdı, qız üzünü örtdü və dedi: "Of, biruc bada Hormoz" (vay, Hormozun dövranı qaralsın). Ömər dedi: Bu qız məni söyür və ona tərəf üz tutdu. Əmirəl- möminin Ömərə buyurdu: Sənin ona zərər yetirməyə haqqın yoxdur. Ona bu ixtiyarı ver ki, özü müsəlman kişilərdən birini seçsin, və qənimət payında hesab et. Ömər ona icazə verdi. Qız gəldi və əlini Hüseyn (ə)- ın başına qoydu, Əli (ə) ona buyurdu: Sənin adın nədir: Dedi: Cahanşah. Həzrət buyurdu: Əksinə Şəhrbanudur.

Sonra Hüseynə (ə) buyurdu: Ey əba Əbdillah! Bu qızdan sənin üçün yer üzünün ən yaxşı şəxsi doğular. Əli ibnil Hüseyn (ə) ondan dünyaya gəldi. O həzrətə İbnul- xeyrəteyn (iki seçilmişin oğlu) deyirdilər. Çünki, Allahın ərəblərdən seçdiyi "Haşim və əcəmlərdən "Fars" idi.[3]

Bu rəvayəti sənəd və mətn nəzərindən çoxlu araşdırıcılar tənqid ediblər. Məsələn deyilibdir: Onun sənədində "Əmr ibn Şemr" adlı bir şəxs var ki, rical alimləri nəzərindən zəif olub və əmin insan deyil.[4]

Mətn cəhətindən də ona çoxlu iradlar tutulubdur, məsələn:

A). Yezgirdin qızının əsir olması, çox şəkilli bir məsələdir.

B). İmam Hüseyn (ə)- ın belə bir qızla həmin zamanda evlənməsi şəkklidir. Çünki birinci rəvayətə əsasən, bu qız Xorasan fəth ediləndən yəni hicrətin 22- ci ilində Osmanın zamanında əsir düşüb. Halbu ki, ikinci rəvayət, Ömərin zamanında olmasını deyir ki, əgər meyar bu olsa, imam İran fəth edilənzaman 10 və 11 yaş içində olubdur. Çünki İran Ömərin xilafətinin ikinci ilində fəth olub. Buna əsasən imamın bu yaşda evlənməsi qeyri mümkündür.

C). İmam Səccad (ə)- ın anasının nəsəbi barəsində də keçən tarixi və rəvayi mənbələrdə ixtilaf var idi. Yəqubi (vəfat 284 q)[5], Məhəmməd ibn Həsən Qummi,[6] Kuleyni (vəfat 329 q),[7] Məhəmməd ibn Həsən Səffar Qumi (vəfat 290 q), Əllamə Məclisi,[8] Şeyx Səduq (vəfat 381 q)[9] və Şeyx Mufid (vəfat 413 q)[10] kimi bəzi alimlər, onu Yezdgerdin qızı sayırlar. Hərçənd onun adında eyni fikirdə deyillər.

Bu nəzərin qarşısında, bəzi keçmiş və müasir kitablar digər nəzərlər, onun sistanlı, sindi və ya Kabuldan olması kimi qeyd ediblər. Kitabların çoxu onun əsir olması yerinin adını qeyd etmədən, yalnız "Ummu vələd" (övlad sahibi kəniz) adı ilə onu yad edirlər.[11]

Bəziləri Subhan, Sencan, Nuşcan və Şiruyə kimi İranın böyük şəxslərinin adlarını onun atası kimi qeyd ediblər.

Bu rəvayətləri araşdırmaq və tənqid etmək üçün, bu xəbərlərin sənəd bəhslərinə söykənə bilmərik. Çünki nəzərlərin heç birinin möhkəm sənədi yoxdur. Bundan əlavə tarixi- Yəqubi kimi tarix kitablarının çoxu, öz yazdıqlarını sənədini qeyd etmədən nəql edirlər.

Buna əsasən yalnız mətn cəhətdən onlar haqda danışmaq olar ki, burada da aşağıdakı iradlar özünü göstərir:

1.             Bu xəbərlərin ixtilafının ən mühüm iradı onun və atasının adını qeyd etməkdədir ki, müxtəlif mənbələr, Şəhrbanu, Səlaxə, Qəzzalə kimi müxtəlif adlar onun üçün nəql ediblər.

2.             Onun əsir olmasının zamanı barəsində bu xəbərlərin müxtəlif olması da iradlardan biridir. Bəziləri onu Ömərin zamanında, bəziləri Osmanın zamanında və Şeyx Mufid kimi bəziləri onu həzrət Əli (ə)- ın xilafəti zamanında biliblər.[12]

3.             Müsəlmanların İranlılarla müharibələrini il- ilə izləyən və Yezdgerdin İranın müxtəlif şəhərlərinə qaçma yolunu göstərən tarixi- Təbəri və İbn Əsirin Əl- kamil kimi kitabları, heç yerdə onun övladlarının əsirliyini qeyd etməyiblər, halbu ki, bu məsələ işarə olunan cüzi hadisələrdən daha mühümdür.

4.             Məsudi kimi keçmiş yazıçılardan bəzisi, üçüncü Yüzdgerdin övladlarını qeyd edərkən, onun Ədrək, şahın və Mərdavənd adlı qızlarının olmasını qeyd edirlər ki, həm İmam Səccad (ə)- ın anası üçün qeyd olunan adların heç birinə uyğun deyil, həm də öz yazılarının hamısında onların əsir olması haqda heç bir xəbər vermir.[13]

Hər halda, o həzrət (ə)- ın anası barəsində mövcud olan digər nəzərlərin və həmçinin üçüncü əsrin axırlarından qabağa qədər ravilərin çoxunun onu Sind ya Kabul kənizlərindən bildiklərini[14] nəzərə alaraq və bu sübutların hamısı ilə, imam Səccad (ə)- ın anası barəsində qəti nəzərə əl tapmaq olmaz.[15]



[1] - Uyuni- əxbarir- rza, ikinci hissə, səh 128, h 6, Təshih və əlavələr, seyid Məhdi Hüseyni Lacurdi, çap 1377 hicri qəməri, naşir Mirza Məhəmməd Rza Muhtədi, çap birinci (Nur cameul- əhadis diskindən götürülüb).

[2] - Qummi, Şeyx Abbas, Muntəhəl- amal, cild 2, səh 30. Çap hicrət.

[3] - Usuli- kafi, cild 1, səh 467. Axundi nəşriyyatı.

[4] - Xulasətul- əqval fi- mərifətir- rical, ikinci bölüm, səh 241, bab 7, Əmr kəlməsi; Baxın: Şəhrbanu imam Hüseynin həyat yoldaşı.

[5] - Tarixi- Yəqubi, cild 2, səh 303.

[6] - Tarixi- Qum, səh 195.

[7] - Usuli- kafi, cild 2, səh 369.

[8] - Biharul- ənvar, cild 46, səh 9.

[9] - Uyuni- əxbarir- Rza, cild 2, səh 128.

[10] - Əl- irşad, səh 492.

[11] - Biharul- ənvar, cild 46, səh 9.

[12] - Əl- irşad, səh 492.

[13] - Əli- ibnil- Hüseyn (ə)- ın həyatı, səh 12.

[14] - Şuubiyyə, səh 305.

[15] - Baxın: İmam Səccadın anası.

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Һәгиги дини неҹә әлдә етмәк олар? Изаһ един!
    6705 Din fəlsəfəsi 2009/06/18
    Бу ишдә үч јол тәсәввүр олунур:1) Вәһј2) Нәгл3) ӘглАди инсанлар јалныз, нәгли вә әгли јолла динин һәгигәтинә вара биләрләр. Хүсуси ...
  • Qadının şəxsiyyəti və məqamı İslam məktəbində hansı həddədir? Görəsən onlar da kişilər kimidirlər?
    9581 Əhkam və hüquq fəlsəfəsi 2011/02/14
    İslam dini nöqteyi nəzərində qadın və kişi arasında yaradılışın əsil hədəfinə (kamil və insanlıq nöqtəsi) çatmaqda heş bir fərq qoyulmamışdır. Belə ki, hər iki cins yaradılışın təkamül nöqtəsinə çatmaq üçün nə qədər çox çalışsalar bir o qədər də insanlıq aləmində uca məqama yiyələnəcəkdir. Amma bu məqama yiyələnmək üçün cinsiyyət heç ...
  • Bədgüman olmağın amilləri nədir? Onun müalicə yolları nədir?
    10534 Əməli əxlaq 2012/04/19
    Din təlimlərində başqalarını çirkin güman edən şəxsə “bədgüman” deyilir. İslam mənbələrində bu məsələ barəsində gələnləri araşdırırıq: Bədgümanlıq – başqaları barəsində sui-zən, pis xəyallar etmək və mənfi fikirləşməkdir. Başqa sözlə desək, bədgümanlıq budur ki, insan başqalarının sözü və rəftarı barəsində pis fikirlər və yaramaz xəyallara malik ...
  • Mən səkkiz ildir ki, evliyəm və indiyədək xüms ödəməmişəm, xahiş edirəm mənə yol göstərin.
    6331 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/04/18
    Həzrət Ayətullah uzma Sistaninin dəftəri: İlk iş günü onun il başıdı. Hər il bu gün qalan şeylərin xümsünü ödəməldir. İstər nağd pul olsun istərsə də gündəlik təlabat malları. Məsələn: qalan ərzaq, həmçinin bir il ərzində istifadə edilməyən ev əşyaları və paltarlar və s. Əgər keçmiş ...
  • Bidət nədir və İslamda onun meyarı nədir?
    12639 Qədim kəlam 2012/07/22
    Lüğətdə “bidət” yeni iş və misli görünməmiş bir şey mənasınadır. Termində isə: “dində olmayan bir şeyi dinə daxil etmək”dir. Yəni həqiqətdə dinin və şəriətin bir hissəsi olmayan, eləcə də İslamın heç bir qayda-qanunları ilə uyğun olmayan şeyləri dinə daxil etməkdir. Buna görə də İslamın külli qada-qanunlarının yeni ...
  • Axirət aləmində cismi dəyişikliklərdən əlavə ruhi vəziyyətdə (sadizmin cinsi meyli kimi) dəyişiləcəkmi?
    6112 Qədim kəlam 2012/03/11
    Quran ayələrindən alınan nəticə budur ki, ruhi dəyişikliklər behişt əhli üçün baş verəcək və onların ruhi xəstəliklərinin çoxu müalicə olunacaq. Həmçinin insanın axirətdə mənəvi inkişafını nəzərə alaraq bu dünyada onun arxasınca olduğu, rəzilliyə səbəb olan istəklərdən çoxu orda olmayacaq və nəfsani istəklərindən daha uca ləzzətlərə yetişəcək. ...
  • Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-in son vəsiyyətinin yazılmağına maneçilik törədilən zaman nə üçün Əli (əleyhis-salam) müxalifət etmədi?
    9096 Qədim kəlam 2011/11/24
    Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-in axırıncı vəsiyyətinin yazılmasına maneçilik törədilməsi məsələsi məşhur tarixi hadisələrdən biridir (o həzrət öz vəfatından qabaq əbədi vəsiyyətini yazmaq üçün kağız-qələm və mürəkkəb gətirilməsini istəmişdi). Belə ki, bu hadisə “cümə axşamı hadisəsi”, “kağız-qələm və mürəkkəb hadisəsi” kimi müxtəlif adlarla qeyd olunur. Əli (əleyhis-salam)-ın bu hadisədə sükutu ...
  • Deyilir: Əgər niyyət pak olsa bəsdir və dua və ziyarətə daha ehtiyac yoxdur; bu doğrudurmu?
    9528 Əməli əxlaq 2010/11/10
    Bu şeytanın insanları dua, ziyarət və digər əməllərdən uzaqlaşdırmaq üçün olan bir hiyləsidir, çünki dua və təvəssül imamların vasitəsi və Allahın bir başa olan əmri ilə insanların öhdəsinə qoymuşdur. İnsanlara nümunə və qəlblərinin saf olmasına dualar səbəb olub məsum imamlarla daha çox əlaqə yaratmağa səbəb olmuşdur. Bütün ...
  • Teyyul- ərz nədir?
    13709 Nəzəri irfan 2011/06/19
    Teyyul ərzin həqiqəti barəsində bir çox nəzəriyyələr verilmişdir ki, onlardan biri İbni ərəbinin "edam və yaratmaq (və ya hazır etmək) nəzəriyyəsidir. Bu nəzəriyyə əsasında, şəxs özünü ilk yaranış yerindən "edam" və istədiyi yerdə "icad" hazır edir. Başqa bir nəzəriyyəyə görə Təyyul- ərz bədənin ən tez bir zamanda köçürülməsidir ...
  • Imam Hüseynlə (ə) birgə Yezid ibni Müaviyənin Abdullah ibni Salamın həyat yoldaşı Ərinəbdən elçiliyi düzgündürmü? Onun Kərbəla hadisəsində təsiri olubdur?
    9005 تاريخ بزرگان 2011/12/25
    Bəzi tarixi kitablarda yazılıbdır: Baxmayaraq ki, bütün şəhvətpərəstlik, qürurlanmaq və arzusuna çatmaq istədikləri vasitələr onun ixtiyarında idi, amma yenə də xəbis (çirkli) gözlərini Abdullah ibni Salamın həyat yoldaşı, İshaqın qızı, Ərinəb adında iffətli, ərli qadına dikmiş və onunla evlənməyə çox əlaqədar olmuşdu. Atası Müaviyə də hiylə ilə istədi pak, ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164345 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    162056 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119387 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    112877 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    108910 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    93427 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54631 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    52646 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    45671 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45312 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...