Ətraflı axtarış
Baxanların
8610
İnternetə qoyma tarixi: 2010/06/22
Sualın xülasəsi
Нәјә ҝөрә Гуранын бәзи ајәләри илаһи пејғәмбәрләрин исмәти илә фәрглидир? Изаһ един?
Sual
Нәјә ҝөрә Гуранын бәзи ајәләри илаһи пејғәмбәрләрин исмәти илә фәрглидир? Изаһ един?
Qısa cavab

Јухарыдакы суалын ҹвабыны белә вермәк олар:

1.“Исмәт” (ҝүнаһсызлыг) мәсум шәхсин хүсуси бир нәфси һаләтидир ки, инсанын ҝүнаһдан вә чиркин әмәлләрдән үз дөндәрмәсинә сәбәб олур вә инсанын ихтијарыны әлиндән алмадан, јахуд, ону мәҹбур етмәдән ону һәр ҹүр хәта вә сәһвдән горујур.

2.Пејғәмбәрләрин исмәтләринин сирри онларын Аллаһ-тааланын ҹамал вә ҹәлал сифәтләринә мәрифәтләри вә Һагг-таалаја олан шүһуди ешг, мәһәббәт вә камил иманларындадыр.  Бундан әлавә, Аллаһ-таала тәрәфиндән онлар иманларынын мөһкәмләнмәси, тәсдиги, шејтанларын вә нәфси истәкләринин шәрриндән һифз олунмагларындан өтрү хүсуси мәрһәмәт ҝөстәрилмишдир.

3. Пејғәмбәрләрин исмәтләринин чохлу әгли дәлилләри вар ки, онлардан бири дә һәдәфә чатмагдыр.

4. Әҝәр Гуран ајәләринин бәзиләри әгли дәлилләрлә зиддијјәтдә олса, ајләрин мәзмунуна даһа чох диггәт етмәклә, илк бахышда ҝөздән ҝизлин галан һәгиги мәналарын әлә ҝәтирмәк олар.

5. Гуранда пејғәмбәрләрин исмәтинә дәлаләт едән ајәләр чохдур. Бахмајараг ки, ола биләр, онларда “исмәт” кәлмәси ишләнмәсин.

а) Гурани-кәримдә бәзи ајәләрдә Пејғәмбәрләрдән (әлејһимуссалам) халисләр үнваны илә ад апарылыр. Мәсәлән, Сад сурәсинин 45-48-ҹи ајәләри вә с.. Мүхләс о шәхсә дејилир ки, Шејтанын зәлаләт әли она чатмыр.

б) Гуранда пејғәмбәрләрин “Илаһи һидајәт едәнләр” адланмасы һәддән артыг ҝәлиб. Мәсәлән, Әнам сурәсинин 84 вә 90-ҹы ајәләрини ҝөстәрмәк олар.

в) Аллаһ-таала Гуранда чох ајәләрдә инсанлары гејдсиз-шәртсиз олараг пејғәмбәрләрә итәт етмәјә дәвәт едир. Мәсәлән, Али Имран сурәсинин 31 вә 32-ҹи ајәләри, Ниса сурәсинин 80-ҹы ајәси, Нур сурәсинин 52-ҹи ајәси вә саир. Ајдындыр ки, бир нәфәрдән гејдсиз-шәртсиз итаәт етмәк, о шәхсин исмәт мәгамына малик олмасына дәлаләт едир.

г) Ҹин сурәсинин 26-дан 28-ҹи ајәсинә гәдәр ајәләрдә пејғәмбәрләрин Аллаһ-таала тәрәфиндән һәртәрәфли горунмасы мәсәләси ачыгланыр.

д) Әһзаб сурәсинин 32-ҹи ајәси (Тәтһир ајәси), Ислам Пејғәмбәриндә (сәләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) шәхсән исмәтин олмасына ачыг шәкилдә дәлаләт едир.

6) Пејғәмбәрләрин исмәт мәгамлары илә ујғун олмајан ајәләр, ја шәрт ҹүмләси илә исмәтин олмамасына дәлаләт едир, ја да әсл хитаб олунмушлар әслиндә пејғәмбәрләр јох, бүтүн мөминләрдир.

7) Ҝүнаһ һаггында ән чох ирад тутулан Һәзрәти Адәм (әлејһиссалам) барәсиндә белә дејилир: “Биринҹиси, ајәләрәдә гејд олунан “чәкиндирмәк” әмри, мөвла (ваҹиб әмр) әмри јох, бәлкә дә иршади (мәсләһәтли) әмрдир. Икинҹи, әҝәр әмрдән мәгсәд мөвла әмри олса да һарамлыг үзүндән вә ҝүнаһ кими јох, сырф бәјәнилмәз бир ишин тәрк олунмасы мәсләһәти нәзәрдә тутулур. Үчүнҹүсү, һәзрәт Адәм (әлјеһиссалам)-ын јашадығы аләм вә тәбиәт тәклиф вә вәзифәси олмајан бир аләм иди. Тәбии ки, тәклифи вә вәзифәси олмајан бир аләмдә әмрлә мүхалифәт бизим дүшүндүјүмүз кими ҝүнаһ һөкмүндә дејил.

8. Әҝәр Аллаһ-тааланын бәзән, бәзи әзәмәтли пејғәмбәрләри илә түнд данышмасы бу сәбәбдәндир ки, һәр һалда пејғәмбәр дә инсан олуб, гәзәб, шәһвәт вә нәфси истәкләрә маликдирләр. Онларын да бу саһәдә нәсиһәтә вә илаһи һидајәтә еһтијаҹлары вар вә онлары бир ан өз башларына гојса, һәлак оларлар.

Ətreaflı cavab

Сула ҹаваб вермәкдән өтрү әввәлҹә “исмәт” сөзүнүн мәнасына нәзәр салаг. Әлламә Тәбатәбаи (рәһмәтуллаһ)бу һагда јазыр: “Исмәт”дән бизи мәгсәдимиз будур ки, мәсум шәхсдә елә бир гүввә олсун ки, ону хәта вә ҝүнаһ кими бәјәнилмәз ишләрдән горусун.[1]

Шиәнин кәлам елминин бөјүк алимләриндән сајылан мәрһум Фазил Мигдад даһа там тәриф јазыр: “ “Исмәт” Аллаһ-тааланын бир шәхсә етдији бир лүтфдүр ки, онун васитәси илә инсан гүрдәти чатдығы һалда ҝүнаһ вә итаәтсизлијә мүбтәла олмур. Бу лүтф, о шәхсдә ҝүнаһа дүшмәјә мане олан гүввәнин артыг адәт һалына дүшмәси илә онда вүҹуда ҝәлир. Бунда әлавә белә шәхсдә итаәтин савабы вә ҝүнаһын ҹәзасына елм вардыр вә о бәјәнилмиш бир ишин тәрк олунмасы вә ја бир әмәлин унудулмасынын гаршысында олан ҹәзаја да аҝаһдыр.”[2]

Диггәт олунмалы мәсәләләрдән бири дә будур ки, “исмәт” һеч вахт мәсум шәхси һансыса бир әмәлдә итаәтә вә ја ҝүнаһын тәрк олунмасына мәҹбур етмир. Һеч дә белә дејил ки, мәсумун ҝүнаһ етмәјә гүдрәти вә ихтијары олмасын, бәлкә дә камил иман вә елм, јүксәк дәрәҹәли тәгва, Аллаһ-тааланын ҹәлал вә әзәмәтинә олан аҝаһлығы ону ҝүнаһа мүбтәла олмаға вә ја Онун итәаәтиндән бојун гачырмасына мане олур. Бундан әлавә, пејғәмбәрләр вә мәсум Имамлар (әлејһимуссалам) һаггында мәхсус рәвајәтләр вар ки, онлар Аллаһ-тааланын мәхсус нәзәриндә олуб, Руһул-гудус, Руһул-иман, Руһул-гүввәт, Руһуш-шәһвәт вә Руһул-мәдәррәҹ васитәси тәсдиг вә мөһкәмләндирилирләр.[3]

Пејғәмбәрләрин исмәтинә дәлил:  Гуран ајәләринә истинад етмәздән әввәл бир мәсәләјә диггәт етмәк зәруридир ки, билдијимиз кими әгллә вәһј арасында һеч бир зиддијјәт олмадығына ҝөрә ајәләри елә ачыгламаг лазымдыр ки, ағылын гәти һөкмү илә зиддијјәт тәшкил етмәсин. Пејғәмбәрләрин исмәти һаггында тәкҹә бир әгли дәлил зикр едирик. Мүһәггиг Туси (рәһ) гыса ифадә илә бу һагда јазыр: “Пејғәмбәрә инсанларын гәти јәгинликләри олмасы үчүн онларда исмәт лазымдыр вә нәтиҹәдә онларын јолландырылмасындан олан һәдәф әлә ҝәлсин.”[4] Беләликлә, пејғәмбәрләрдә исмәтин олмасы инсанларын онлара гәти (шүбһәсиз) инамынын олмасы үчүн лазымдыр.

Бәзи тәһгигатчылар пејғәмбәрләрин исмәти һаггындакы әгли дәлили белә изаһ едирләр: “Елә ки, Аллаһ-тааланын пак варлығы бүтүн ҹамал вә ҹалал сифәтләри илә јанашы сүбута јетир вә мүмкүн вәһј вә үмуми пејғәмбәрлик дә сабит олур, әглин инсана һөкм етдији мәсәләләрдән бири дә Аллаһдан вәһј алыб инсанлара чатдырмасында пејғәмбәрдә исмәтин олмасынын зәрурилијидир. Јәни, Өз бәндәләрини һидајәт етмәкдән өтрү пејғәмбәрләр сечән Аллаһ-таала үчүн һәр ҹүр хәта, сәһв вә ҝүнаһдан узаг олан шәхси пејғәмбәрлијә сечмәси зәрури нәзәрә ҝәлир. О ки, галмыш вәһјин алынмасы вә инсанлара чатдырылмасында ҝүнаһкар олмуш олсун. Чүнки, әҝәр белә олмаса, јаранышын һикмәти илә бағлы олан пејғәмбәрлијин, мүгәддәс китабларын назил едилмәси вә елчиләрин ҝөндәрилмәсинин һикмәти илә ујғун ҝәлмәз. Илаһи елчиләрин сечилмәси инсанларын һидајәти үчүндүр вә инсанларын һидајәт олунмасы о заман һасил олар ки, Аллаһ-тааланын әмрләрини ҝәтирән шәхс һәр ҹүр сәһв вә хәтадан, вәһјин алынмасы вә чатдырылмасында мәсум олсун.

Бу дәлил, кәлам елминин мөвзусу олуб, илаһи сифәтләрин көкүнә гајыдыр. Белә ки, јаранышын елм, гүдрәт вә һикмәти, шәриәтин ҝөндәрилмәси фәлсәфәси, һәмчинин, Аллаһ-тааланын һәр ҹүр зүлм, һәдәфсизлик вә бәјәнилмәз ишләрдән пак вә мүнәззәһ олмасы буну тәләб едир. Јәни, әҝәр һансыса бир пејғәмбәрин илаһи вәһји алмаг вә инсанлара чатдырмагда сәһви, хәтасы, ҹәһаләти вә аҹизлији олмуш олса, бунлар Аллаһын рүбубијјәт мәгамы илә дүз ҝәлмәз. Белә ки, әҝәр илаһи пејғәмбәр ҹүзи дә олса мәсум олмаса вә ја һидајәт јолунда сәһв вә ја хәтаја јол версә, онда ән азы үммәт онун пејғәмбәр олмасында, јахуд ҝәтирдији бүтүн тәклифләрин вә ҝөстәришләрин һамысынын илаһи олмасында она етимад етмәзләр. Биринҹи фәрздә, ҹәһлә тәшвиг вә инсанларын јолуну азмасы, икинҹи фәрздә исә Аллаһын ишиндә ләғв вә һәдәфсизлик гаршыја чыхыр. Һалбуки, Аллаһ-таала һәр ики тәсәввүрдән пак вә мүнәззәһдир.”[5]

Бура гәдәр исмәт вә ондан мәгсәд ачыгланды. Пејғәмбәрләрин дә исмәтинин һикмәтинә ишарә олунду. Бәзи әгли дәлилләрин пејғәмбәрләрдә исмәт һаләтинин адәтә чеврилмәсинә дәлаләт етдијини дә гејд етдик. Бәһсимизин давамында Гуран ајәләринин ики мөвзуда бәһсләринә ишарә едәҹәјик; биринҹиси, пејғәмбәрләрин исмәтинә дәлаләт едән ајәләр; икинҹиси, заһирдә пејғәмбәрләрин исмәти илә ујғун ҝәлмәјән ајәләр. Сонда суалын ҹавабы ајдынлашаҹаг.

Биринҹи гисм ајәләр:  Пејғәмбәрләрин исмәтинә дәлаләт едән ајләр; Гуранын бәзи ајәләриндә ашкар шәкилдә “исмәт” кәлмәси ишләнмәсә дә пејғәмбәрләрдә исмәт адәтинин (мәләкәсинин) олмасына дәлаләт едир. Амма, исмәтин мәна вә мәфһумуну о ајәләрдән әлә ҝәтирмәк олар. Бу ајәләрин өзүндә бир нечә дәстәдә ајырмаг олар.

Биринҹи дәстә: О ајәләр ки, Пејғәмбәрләри (әлејһимусаалам) халисләрдән сајыр. Халисләр о кәсләрдир ки, Шејтанын онлары јолдан аздырмаг гүдрәти јохдур. Нәтиҹәдә онларын мәсум олмасы мәлум олур. Мүбарәк Сад сурәсиндә охујуруг: “(Јa Рəсулум!) Гүввəт вə бəсирəт сaһиби oлaн бəндəлəримиз Ибрaһими, Исһaгы вə Јə’губу дa јaд eт! Биз јурду (axирəт јурдуну) aнмaг xислəтини oнлaрa мəxсус eлəдик. (Oнлaр нaз-нe’мəтə, шaн-шөһрəтə ујмaјыб өмүрлəрини Аллaһa ибaдəт вə итaəт ичиндə кeчирдəр, дүнјaлaрындaн дaһa чox axирəтлəри һaгындa дүшүнəрдилəр). Шүбһəсиз ки, oнлaр дəрҝaһымыздaн сeчилмиш əн јaxшы кимсəлəрдəндирлəр! (Јa Пeјғəмбəр!) Исмaили, (Илјaсын əмиси oғлу) əл-Јəсə’и вə Зүл-Кифли дə xaтырлa! Oнлaрын һaмысы сeчилмиш, əн јaxшы кимсəлəрдəндир!

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    163741 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    158490 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    118615 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    111616 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    104778 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    92398 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54026 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    48759 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    44759 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    44176 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...