Please Wait
5879
İster doğru olsun ister yanlış bir şeyi bilmek onu kabul etmek manasına gelmez. Ve biliyoruz ki Allah ilmini mevcut olan doğru veya yanlışlarla elde etmiyor, O’nun ilmi zati’dir.
Allah’ın detayları bilme konusu Kur’an ve rivayetlerde açıklanmıştır. Ama, Allah’ın zatıyla çelişmeyecek şekilde cüz’iyatı (detayları) nasıl bildiği meselesi çok az kimsenin halledebildiği meselelerdendir. Bu yüzden kelamcılar, cüz’iyatı bilme konusunu inkar eden bazı filozofların görüşlerini Kur’an ve rivayetlerin zahiriyle çelişik bulmuşlardır. Ancak kendileri de Allah’ın cüz’iyata olan bilgisi hakkında verdikleri cevap filozofların verdiği cevabın benzeridir.
Burada bu konuyu ele alıp incelemeyeceğiz. Onun yerine Allah’ın cüz’iyata olan ilminin kesinliğini kabul ettikten sonra, bu ilmin nasıl olduğu konusuna girmeden direkt olarak soruyu ele alacağız:
İster doğru olsun ister yanlış bir şeyi bilmek onu kabul etmek manasına gelmez. Nitekim bilgin bir kimse yanlış görüşü ve onun sonuçlarını kabullenmeden doğru ve yanlış iki görüşü tam olarak bilmektedir. Diğer taraftan Allah’ın eşyanın hak ve batıl olduğu hakkında verdiği hükümün, cüz’iyata olan ilimle ilgisi yoktur ki yanlış bir şeyi bilmenin onun kabul etme manasına geldiğini söyleyelim. Allah’ın ilmi başkalarının bilgilerinin etkisinde kalan bir ilim değildir, O’nun ilmi zati’dir. Sadece yanlış ve doğru bilgiler konusunda değil, tekvini konularda da bu durum geçerlidir. Biliyoruz ki bazı mertebelerin başka mertebelere olan oranı eğlence ve oyun haddindedir. Dolayısıyla ilim, rızık, yaratılış ve Allah’ın diğer sıfatlarının cüz’i işlere bağlantısı ile ister tekvinde olsun, ister zihinde, bu cüz’i işlerin doğru ve yanlış olması arasında tezat yoktur. Çünkü bunların tümünün eksikliği Allah’tan değil, yaratılmışların kendisindendir. Allah, örneğin insana, doğru yahut yanlış fikir veya amele sahip olabilmesi için doğru ve yanlışı bilecek gücü vermiş ve kendisi de ona gözlemcidir.
İlgili dizinler:
-Allah ve İnsanın İşleri, 131 (Site:1880).
-Allah’ın İlmi ve Kötü İnsanların Yaratılması, 225 (Site:1815)
-Allah’ın İlmiyle İnsanın İradesinin İlişkisi, 15607 (Site: tr15341)
-Allah’ın İlmi ve İnsanın İradesi, 2084 (Site:2135)