Please Wait
11475
Sualın cavabını əldə etmək üçün bir nöqtəyə diqqət etmək lazımdır.
- O şəxs ki, İmamət məqamına çatır bir çox xüsusiyyətlərə o cümlədən ismət, elm, şücaət, səxavət və... malik olmalıdır və insanların bu xsusiyyətləri başqalarında olmasını müəyyən etməsi mümkün olmadığı üçün, İmamətin təyin edilməsi Allah tərəfindəndir nəin ki, insanlar arasında seçilməklə və Allah Taala bu şəraiti İmam Hüseynin (ə) övladlarında müşahidə etdiyi üçün İmaməti onlarda qərar verdi.
- Bəzi ayə və rəvayətlərdən istifadə olur bu məqamın qərar verilməsi təsirsiz deyil baxmayaraq ki, biz bu cür təsirlərin İmamətə təyin olunmasından kifayət qədər məlumat ixtiyarımızda yoxdur. Misal üçün. Rəvayətlərdə gəlmişdir ki, İmam Hüseyn (ə) məxsus xüsusiyyətlərə malikdir ki, Allah Taala onun şəhadəti qarşısında ona əta etmişdir. O xüsusiyyətlərdən biri də İmamət məqamının o həzrətin ocladlarına ixtisas verilməsidir.
Sualın cavabını əldə etmək üçün bir neçə nöqtəyə diqqət etmək lazımdır:
A: Ayə və rəvayətlərdə İmam üçün bir neçə şəraitlərə işarə olunmuşdur ki, onlardan bəzilərinə işarə olunur:
- İmamət: İmamın məsum olmağı şərtini Bəqərə surəsinin 124- cü ayəsindən istifadə etmək olar. Həzrət İbrahim Allah tərəfindən İmamətə təyin olunduqdan sonra, öz nəslində bu məqamın davam tapmasını istəyir və Allah Taala buyurur: İmamət məqamı zalım və günahkar insanlara verilmir.
Bu ayədə Allah Taala (İbrahim (ə) övladlarını) iki dəstəyə Məsum və günahkar, kimi bölür və buyurur: İmamət məqamı məsumlara aiddir nəin ki, günahkarlara.[1]
- Elm: Psixologiya elmində təyid olunmuşdur ki, insan həyatında hər bir insan üçün bəzi hadisələri hiss edərək (ilham vasitəsiylə) məlumat əldə edir, bu qüvvəni Allah insana bağışlamış və insanlar arasında ruhiyyələrinin zəif və yaxud yüksək olduğu üçün fərqlidir. Biz deyirik, İmam Allah tərəfindən bu cür yüksək məqama seçildiyi üçün, bu ilhamın da ən yüksək dərəcəsində qərar tutmuşdur və İmam üçün ilham qüvvəsi ki, onu (müqəddəs qüvvə) kimi də adlandırırlar ən yüksək dərəcədə özünə yer tutmuşdur.[2]
Bunlardan əlavə İmamın şəraitləri ibarətdir: Şücaət, səxavət, nəfsini qorumaq, düzgünlük, hakim, həkim və...[3] [4]
B: İmamın təyin olunması Allah tərəfindəndir.
İmamın təyin olunması, bir sıra şəraitlərin onda olmasını bildirir; bəs bu cür şəraitlərin bir şəxsdə olmasını əldə etmək başqaları üçün mümkün deyil; yalnız Allah Taala bu sifətlərin hansı insanlarda olduğunu bilir.
Əbu Carud İmam Baqir (ə)- dan İmamı tanımağın nişanələri barəsində sual edir, o həzrət buyurur: İmam bir neçə nişanələrlə tanınır ki, onun birincisi Allah tərəfindən bu məqama təyin olunmasıdır.[5]
Bu məqamın nisbətinin illəti barəsində İmam Səccad (ə) buyurur:
Bizim nəslimizdən olan İmamlar hamısı məsumdurlar və məsum olmaq insanın zahirində aşkar olan bir əlamət deyil ki, insanlarda müəyyən olsun odur ki, İmam nəss olmalıdır, yəni İmam Allah tərəfindən təyin olunmalı və əvvəlki İmam özündən sonrakı İmamı tanıtdırmalıdır.[6]
Bu rəvayətdən məlum olur ki, İmam Məsum olmalı və insanların məsumu tanımağa qüdrətləri olmadığı üçün. Allah Taaladır ki, insanların bütün vücudundan xəbəri vardır və məsum insanı seçməyə malikdir. Odur ki, İmamın İmamət məqamına təyin olunması bəşərin ixtiyarında deyil Allaha məxsusdur.[7]
Müfəzzəl deyir: İmam Sadiq (ə)- dan soruşdum necə oldu ki, İmamət məqamı İmam Hüseyn (ə)- ın övladlarında qərar verildi və İmam Həsən (ə)- ın övladlarından sonrada bir halda ki, hər ikisi Peyğəmbər övladı o həzrətin nəvəsidir və behişt əhlinin cavanlarındandırlar.
Buyurdu: Musa və Harun hər ikisi Peyğəmbər, rəsul və qardaş idilər amma Allah Peyğəmbərliyi Musanın övladlarında deyil Harunun övladlarında qərar verdi; və heç bir kəs buna qadir deyil ki, desin nə üçün belə etdi. İmamət həmin Allahın xilafətidir və heç bir kəs deyə bilməz nə üçün Allah Hüseynin (ə) övladlarında qərar verib Həsənin (ə) övladlarında qərar vermədi, çünki Allah öz işlərində həkimdir və mümkün deyil ondan soruşmaq nə üçün belə etdin. İnsanlardır ki, öz əməlləri qarşısında hesab- kitab olunacaqlar.[8]
Bəs İmam bir çox şəraitlərə malik olmalıdır və yalnız Allah qadirdir ki, bu şəraitin hansın insanlarda olmasını bilir, odur ki, İmamətin kimə verilməsi Allah tərəfindən təyin olunur. İmam Sadiq (ə) buyurur:[9] İmamət bir vədədir ki, Allah Taala onu müəyyən insanlardan almışdır və İmam özündən sonra digər bir şəxsə onu verməyə qadir deyildir.
C) Bəzi rəvayətlərdən istifadə olur ki, bəzi işlər bu İlahi qərardan təsirsiz deyil, baxmayaraq bu təsirlərin necəliyində ki, İmamın təyin edilməsində, kifayət qədər məlumat ixtiyarımızda yoxdur.
Misal üçün; rəvayətlərdə gəlmişdir ki, Allah Taala İmam Hüseynin (ə) şəhadəti qarşısında bir çox üstünlüklər o həzrətə vermişdir.
Bunlardan biri də İmamət məqamının onun nəslindən qərar verməsidir.[10]
[1] - Çünki, bir vaxt zülm insanın öz nəfsindəndir və ya başqalarına və yaxud Allaha zülm etməkdir.
[2] - Məsaile etiqadi əz didqahe təşəyyö, Məhəmmədrza Muzəffəri. Tərcümə Məhəmməd Məhəmmədi İştihardi, səh 84- 85.
[3] - Bəharul- ənvar, Əllamə Məclisi, cild 25, səh 164.
[4] - Məsaile etiqade əz didqahe təşəyyö, səh 83.
[5] - Bəharul- ənvar, cild 25, səh 141. Məaniul əxbar, səh 101 Asarus- sadiqin, Sadiq Ehsan bəxşi, birinci çap, Darul- ulum nəşriyyatı, cild 1, səh 163, hədis 3.
«جَعْفَرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ كَثِيرِ بْنِ عَيَّاشٍ عَنْ أَبِي الْجَارُودِ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ الْبَاقِرَ ع بِمَ يُعْرَفُ الْإِمَامُ قَالَ بِخِصَالٍ أَوَّلُهَا نَصٌّ مِنَ اللَّهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى عَلَيْهِ وَ نَصْبُهُ عَلَماً لِلنَّاسِ حَتَّى يَكُونَ عَلَيْهِمْ حُجَّةً لِأَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص نَصَبَ عَلِيّاً وَ عَرَّفَهُ النَّاسَ بِاسْمِهِ وَ عَيْنِهِ وَ كَذَلِكَ الْأَئِمَّةُ ع يَنْصِبُ الْأَوَّلُ الثَّانِيَ وَ أَنْ يُسْأَلَ فَيُجِيبَ وَ أَنْ يُسْكَتَ عَنْهُ فَيَبْتَدِئَ وَ يُخْبِرَ النَّاسَ بِمَا يَكُونُ فِي غَدٍ وَ يُكَلِّمَ النَّاسَ بِكُلِّ لِسَانٍ وَ لُغَةٍ»
[6] - Bəharul- ənvar, cild 25, səh 194; Məainul- əxbar, səh 132; həmin, hədis 2.
«بن جعفر عن أبيه جعفر بن محمد عن أبيه محمد بن علي عن أبيه علي بن الحسين ع قال الإمام منا لا يكون إلا معصوما و ليست العصمة في ظاهر الخلقة فيعرف بها و لذلك لا يكون إلا منصوصا فقيل له يا ابن رسول الله فما معنى المعصوم فقال هو المعتصم بحبل الله و حبل الله هو القرآن لا يفترقان إلى يوم القيامة و الإمام يهدي إلى القرآن و القرآن يهدي إلى الإمام و ذلك قول الله عز و جل إِنَّ هذَا الْقُرْآنَ يَهْدِي لِلَّتِي هِيَ أَقْوَمُ»
[7] - Şərhe babe hadfi əşər, Fazil Miqdad, tərcümə Əbdul- rəhim Əqiqi Bəxşayeşi, beşinci çap, 1374. Nəvide İslami nəşriyyatı, səh 104.
[8] - Məclisi, Bəharul- ənvar, cild 63, səh 66.
[9] - Üsuli Kafi, Kuleyni, tərcümə Seyyid Cavad Mustəfəvi, birinci çap, 1382. Vəfa nəşriyyatı, ciıd 2, səh 25, hədis 3.
«إن الإمامة عهد من الله عز و جل معهودة لرجال مسمّين ليس للإمام أن يزويها عن الذي يكون من بعده»
[10] - Rəvayətdə oxuyuruq: O zaman ki, həzrət Zəhra bildi bətnində olan övladının Peyğəmbər ümmətindən olan bir dəstə şəhid edəcək, bu cür övladı dünyaya gətirməkdən narahat və əzab çəkirdi. Allah Taala Peyğəmbər vasitəsiylə həzrət Zəhraya xəbər çatdırdı ki, İmamət məqamı İmam Hüseynin nəslində davam edəcək.
"فارسل الیها ان الله قد جعل فی ذریته الامامة والولایة والوصایة "
Peyğəmbər bu xəbəri Fatiməyə (s) çatdırdı ki, Allah (o həzrətin şəhadəti qarşısında) İmamət məqamını onun övladlarında qərar vermişdir. Üsuli Kafi, cild 2, səh 365, hədis 4.
: A pesar de que el Imam Hasan (a.s.) era mayor ¿por qué el imamato o liderazgo fue heredado a los hijos del Imam Husayn (a.s.)? 
: با وجود بزرگتر بودن امام حسن(ع) چرا امامت به فرزندان امام حسین(ع) رسید؟ 
: İmam Hasan (a.s) daha büyük olmasına rağmen neden imamet İmam Hüseyin’in (a.s) evlatlarına intikal etmiştir?
