Please Wait
الزيارة
6865
6865
محدثة عن:
2015/05/25
خلاصة السؤال
ما رایکم فی ابن العربی؟ و هل صحیح ان السید الخمینی و صدر المتالهین یقدسونه و یعتبرونه من الاولیاء الصالحین؟
السؤال
ما رایکم فی ابن العربی؟ و هل صحیح انّ السیّد الخمینی و صدر المتالهین یقدسونه و یعتبرونه من الاولیاء الصالحین؟ و ماذا عن السیّد محمد حسین الطباطبائی و رایه فی ابن العربی؟ هل هو من المقدسین له ام لا؟ الرجاء التکرّم بالاجابه لدفع الشبهات و الرجاء انْ تکون الاجابه بالادله و شکراً لکم
الجواب الإجمالي
انّ هؤلاء الاعلام عندما یمتدحون الرجل لا یعنی ذلک بالضروره انّهم یسلمون بکلّ ما صدر عنه و یرفعون رایه الاستلام امام ما اجاد به یراعه، بل کانوا یخضعون جمیع نظریاته للنقد و التمحیص و یعرضونها لمبضع الجراحه الدقیقه فیقبلون البعض منها و یرفضون البعض الآخر شانه شان سائر الاعلام الذین تدرس آراءهم و نظریاتهم. و لمعرفه موقف بعض الاعلام من ابن عربی انظر الجواب التفصیلی.
الجواب التفصيلي
اختلفت کلمه الاعلام فی شخصیه و عرفان محیی الدین بن عربی بین الرفض المطلق و القبول المطلق و بین اختیار الموقف الوسط فی قبول بعض نظریات الرجل و رفض البعض الآخر، و یمکن الاشاره هنا الى رای آیه الله السیّد علی القاضی (استاذ العلامه الطباطبائی) و بعض العلماء فی خصوص الرجل وفق التسلسل التالی:
1. قال آیه الله حسن زاده آملی نقلا عن بعض کبار و مبرّزی تلامذه السیّد علی القاضی الطباطبائی فی النجف الاشرف انّه قال: لم یشهد التاریخ بعد مقام العصمه و الامامه شخصیه برزت فی وسط الرعیه تبحرت فی المعارف العرفانیه و الحقائق النفسانیه بمستوى شخصیه محیی الدین بن عربی و لم یبلغ شاوه احدٌ من الناس.[1] و نسب الیه انّه قال ایضاُ: کلّ ما لدى صدر المتالهین الشیرازی فهو من فیض ابن عربی و انّ الشیرازی یعتاش على مائدته و ینهل من فیض علمه.[2]
2. ذکر آیه الله السیّد محمد حسین الطهرانی نقلا عن السیّد هاشم الحداد انّه قال: کان المرحوم القاضی الطباطبائی یهتم بنتاج محیی الدین بن عربی و کتابه الفتوحات المکیه کثیراً، و کان یقول: محیی الدین من الکاملین من البشر.[3]
3. کان السیّد علی القاضی الطباطبائی ینظر الى ابن عربی من بین جمیع العارفین و الواصلین الى الحقیقه نظره متمایزه و یثنی علیه کثیراً، و کان یراه من الممیزین، بل فی قمّه المدرکین الواصلین الى معرفه النفس و الشهود الباطنی.[4]
و نشیر هنا الى رای بعض الاعلام من رجال مدرسه السیّد علی القاضی حول شخصیه ابن عربی:
1. العلامه الطباطبائی
لم تتمکن شخصیه اسلامیه طوال تاریخ المسلمین من کتابه سطر واحد مما جاء به ابن عربی.[5]
2. آیه الله حسن زاده آملی:
ینبغی اعتبار الفصوص و الفتوحات من الکرامات التی وهبها الله لابن عربی ذلک من فضل الله یؤتیه من یشاء.[6]
3. آیه الله جوادی آملی:
کان ابن عربی فی الوسط العرفانی شخصیه لا نظیر لها و لم یرعف الزمن حتى الساعه بمثله... انّ الکثیر من مبانی الحکمه المتعالیه مدینه للعرفان الذی شیّد دعائمه ابن عربی.[7]
4. و قال ایضاً: انّ التبجیل و الاحترام الذی یبدیه صدر المتالهین لابن عربی غنی عن البیان و التعریف، و لاریب انّه مدین فی حکمته المتعالیه لابن عربی، و لقد کان خضوع صدر المتالهین لابن عربی بحدّ یفوق الوصف و لم یشهد تاریخ الملا صدرا الشیرازی انّه خضع لشخصیه عرفانیه کخضوعه لابن عربی، و الشاهد على ذلک انتهاله الکبیر من معارف مدرسه ابن عربی عند بیان ابعاد مدرسه الحکمه المتعالیه.[8]
5. جاء فی ذیل رساله الامام الخمینی (ره) الى غورباشوف دعوه العلماء و المفکرین لمطالعه نتاج کبار العلماء المسلمین و من بینهم محیی الدین بن عربی، نشیر الى نموذج منها: وکذلک یمکنهم الرجوع الى کتب السهروردی رحمه الله علیه فی حکمه فلسفه الاشراق لکی یشرحوا لکم کیف ان الجسم وکل موجود مادی مفتقر الى النور المطلق المنزّه عن ان یدرک بالحس، وان الادراک الشهودی من نفس الانسان لحقیقته منزّه ایضاً عن الظواهر الحسیه.
واطلبوا من کبار الاساتذه ان یراجعوا اسفار الحکمه المتعالیه لصدر المتالهین رضوان الله تعالى علیه وحشره مع النبیین والصالحین لکی یتضح ان حقیقه العلم هی ذلک الوجود المجرد عن الماده؛ وان کل معرفه منزّهه عن الماده ولا تخضع لاحکامها.
وقال رحمه الله فی ختام الرساله: ولا اتعبکم، فلا اتطرق الى کتب العارفین لا سیما محیی الدین بن عربی، فاذا اردتم الاطلاع على مباحث هذا العظیم فیمکنکم ان تختاروا عددا من خبرائکم من الاذکیاء الذین لهم باع طویل فی امثال هذه المباحث وترسلوهم الى قم لیتعرفوا بالتوکل على الله، وبعد عده سنین على العمق الحساس والدقیق غایه الدقه لمنازل المعرفه، ومحال بدون هذا السفر الوصول الى هذه المعرفه..[9]
و الجدیر بالذکر هنا ان هؤلاء الاعلام عندما یمتدحون الرجل لا یعنی ذلک بالضروره انّهم یسلمون بکلّ ما صدر عنه و یرفعون رایه الاستلام امام ما اجاد به یراعه مطلقاً، بل کانوا یخضعون جمیع نظریاته للنقد و التمحیص و یعرضونها لمبضع الجراحه الدقیقه، فیقبلون البعض منها و یرفضون البعض الآخر شانه شان سائر الاعلام الذین تدرس آراءهم و نظریاتهم العلمیه او العرفانیه.
1. قال آیه الله حسن زاده آملی نقلا عن بعض کبار و مبرّزی تلامذه السیّد علی القاضی الطباطبائی فی النجف الاشرف انّه قال: لم یشهد التاریخ بعد مقام العصمه و الامامه شخصیه برزت فی وسط الرعیه تبحرت فی المعارف العرفانیه و الحقائق النفسانیه بمستوى شخصیه محیی الدین بن عربی و لم یبلغ شاوه احدٌ من الناس.[1] و نسب الیه انّه قال ایضاُ: کلّ ما لدى صدر المتالهین الشیرازی فهو من فیض ابن عربی و انّ الشیرازی یعتاش على مائدته و ینهل من فیض علمه.[2]
2. ذکر آیه الله السیّد محمد حسین الطهرانی نقلا عن السیّد هاشم الحداد انّه قال: کان المرحوم القاضی الطباطبائی یهتم بنتاج محیی الدین بن عربی و کتابه الفتوحات المکیه کثیراً، و کان یقول: محیی الدین من الکاملین من البشر.[3]
3. کان السیّد علی القاضی الطباطبائی ینظر الى ابن عربی من بین جمیع العارفین و الواصلین الى الحقیقه نظره متمایزه و یثنی علیه کثیراً، و کان یراه من الممیزین، بل فی قمّه المدرکین الواصلین الى معرفه النفس و الشهود الباطنی.[4]
و نشیر هنا الى رای بعض الاعلام من رجال مدرسه السیّد علی القاضی حول شخصیه ابن عربی:
1. العلامه الطباطبائی
لم تتمکن شخصیه اسلامیه طوال تاریخ المسلمین من کتابه سطر واحد مما جاء به ابن عربی.[5]
2. آیه الله حسن زاده آملی:
ینبغی اعتبار الفصوص و الفتوحات من الکرامات التی وهبها الله لابن عربی ذلک من فضل الله یؤتیه من یشاء.[6]
3. آیه الله جوادی آملی:
کان ابن عربی فی الوسط العرفانی شخصیه لا نظیر لها و لم یرعف الزمن حتى الساعه بمثله... انّ الکثیر من مبانی الحکمه المتعالیه مدینه للعرفان الذی شیّد دعائمه ابن عربی.[7]
4. و قال ایضاً: انّ التبجیل و الاحترام الذی یبدیه صدر المتالهین لابن عربی غنی عن البیان و التعریف، و لاریب انّه مدین فی حکمته المتعالیه لابن عربی، و لقد کان خضوع صدر المتالهین لابن عربی بحدّ یفوق الوصف و لم یشهد تاریخ الملا صدرا الشیرازی انّه خضع لشخصیه عرفانیه کخضوعه لابن عربی، و الشاهد على ذلک انتهاله الکبیر من معارف مدرسه ابن عربی عند بیان ابعاد مدرسه الحکمه المتعالیه.[8]
5. جاء فی ذیل رساله الامام الخمینی (ره) الى غورباشوف دعوه العلماء و المفکرین لمطالعه نتاج کبار العلماء المسلمین و من بینهم محیی الدین بن عربی، نشیر الى نموذج منها: وکذلک یمکنهم الرجوع الى کتب السهروردی رحمه الله علیه فی حکمه فلسفه الاشراق لکی یشرحوا لکم کیف ان الجسم وکل موجود مادی مفتقر الى النور المطلق المنزّه عن ان یدرک بالحس، وان الادراک الشهودی من نفس الانسان لحقیقته منزّه ایضاً عن الظواهر الحسیه.
واطلبوا من کبار الاساتذه ان یراجعوا اسفار الحکمه المتعالیه لصدر المتالهین رضوان الله تعالى علیه وحشره مع النبیین والصالحین لکی یتضح ان حقیقه العلم هی ذلک الوجود المجرد عن الماده؛ وان کل معرفه منزّهه عن الماده ولا تخضع لاحکامها.
وقال رحمه الله فی ختام الرساله: ولا اتعبکم، فلا اتطرق الى کتب العارفین لا سیما محیی الدین بن عربی، فاذا اردتم الاطلاع على مباحث هذا العظیم فیمکنکم ان تختاروا عددا من خبرائکم من الاذکیاء الذین لهم باع طویل فی امثال هذه المباحث وترسلوهم الى قم لیتعرفوا بالتوکل على الله، وبعد عده سنین على العمق الحساس والدقیق غایه الدقه لمنازل المعرفه، ومحال بدون هذا السفر الوصول الى هذه المعرفه..[9]
و الجدیر بالذکر هنا ان هؤلاء الاعلام عندما یمتدحون الرجل لا یعنی ذلک بالضروره انّهم یسلمون بکلّ ما صدر عنه و یرفعون رایه الاستلام امام ما اجاد به یراعه مطلقاً، بل کانوا یخضعون جمیع نظریاته للنقد و التمحیص و یعرضونها لمبضع الجراحه الدقیقه، فیقبلون البعض منها و یرفضون البعض الآخر شانه شان سائر الاعلام الذین تدرس آراءهم و نظریاتهم العلمیه او العرفانیه.
[1]. هاشمیان، هادی، دریای عرفان = بحر العرفان، ترجمه مفصله للسید علی قاضی طباطبائی، ص32، موسسه طه الثقافیه، قم.
[2]. «دومین یادنامه علامه طباطبائی= الذکرى الثانیه للعلامه الطباطبائی»، ص 41 و «اسوه عارفان= اسوه العرفاء» اعداد محمود طیار مراغی- صادق حسن زاده، ص65، انتشارات آل علی، 1379ش.
[3]. الحسینی الطهرانی، محمد حسین، الروح المجرّد، ص342، ترجمه و نشر دوره علوم و معارف اسلام.
[4]. هاشمیان، هادی، دریای عرفان، نفس المصدر.
[5]. المطهری، شرح المنظومه، ص 239.
[6]. بدیعی، محمد، احیاگر عرفان = محیی العرفان: دراسه حول حیاه و مذهب محیی الدین ابن عربی، موسسه فرهنگی و انتشاراتی پازینه.
[7]. جوادی آملی، آوای توحید= نداء التوحید، شرح لرساله الامام الخمینی لرئیس الاتحاد السوفیتی سابقا غورباشوف، ص 78.
[8]. نفس المصدر.
[9]. نفس المصدر، المقدمه.
التعليقات